CHINA Bắc Kinh cảnh cáo đáp trả nếu ông Trump áp thuế 100%: “Chiến tranh thuế” bùng lên từ đất hiếm

[Gibbs]

Bắc Kinh lên tiếng: “Không muốn chiến, nhưng không sợ chiến”
Bộ Thương mại Trung Quốc tuyên bố sẽ có biện pháp đáp trả nếu Tổng thống Mỹ Donald Trump thực thi đe dọa áp thuế 100% lên hàng nhập khẩu từ Trung Quốc. Phát ngôn viên nhấn mạnh cách tiếp cận bằng đe dọa thuế “không phải con đường đúng đắn”, đồng thời khẳng định Bắc Kinh sẽ “kiên quyết bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp”.

Mồi lửa: Kiểm soát xuất khẩu đất hiếm
Căng thẳng bùng lên sau khi Trung Quốc mở rộng kiểm soát xuất khẩu đất hiếm, không chỉ thêm nhiều nguyên tố mà còn siết chặt công nghệ sản xuất và mục đích sử dụng ở nước ngoài, bao gồm lĩnh vực quốc phòng và bán dẫn. Đây là nhóm vật liệu đầu vào sống còn cho điện tử, ô tô, chip và cả máy bay chiến đấu.

Cú sốc thị trường và nỗi lo “đòn ăn miếng trả miếng”
Đà leo thang mới khiến chứng khoán lao dốc, giới đầu tư lo tái diễn vòng trả đũa như hồi mùa xuân, khi thuế nhập khẩu hai bên từng bị đẩy lên quanh mức 145% (đối với hàng Trung Quốc) và 120% (đối với hàng Mỹ). Nhiều ngành sản xuất đứng trước nguy cơ chi phí tăng vọt, gián đoạn chuỗi cung ứng.

Đàm phán thêm bất định; cuộc gặp dự kiến tại Hàn Quốc bị phủ mây đen
Cuộc gặp được kỳ vọng giữa ông Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình tại Hàn Quốc trong hai tuần tới đứng trước nguy cơ đổ bể, khi phía Mỹ tỏ ý nghi ngờ sau quyết định siết đất hiếm của Bắc Kinh. Trung Quốc kêu gọi Washington “sửa sai kịp thời” để giữ thành quả thương lượng đã tích lũy trong nhiều tháng.

“Gương soi” chính sách: Bắc Kinh phản chiếu cách Washington dùng kiểm soát công nghệ
Các chuyên gia nhận định động thái của Trung Quốc phần nào phản chiếu các biện pháp kiểm soát bán dẫn mà Mỹ áp dụng nhiều năm qua—hạn chế xuất khẩu chip và thiết bị sản xuất chip cho Trung Quốc, kể cả khi sản xuất ở nước thứ ba nhưng có sử dụng công nghệ Mỹ. Bắc Kinh chỉ ra sự “tiêu chuẩn kép”, nhấn mạnh danh mục kiểm soát của Mỹ hiện bao trùm hơn 3.000 mặt hàng, so với hơn 900 của Trung Quốc.

Mỹ gia tăng sức ép: Danh sách kiểm soát, phí cảng và các rào cản mới
Từ sau vòng đàm phán tại Madrid hồi tháng 9, phía Mỹ liên tục mở rộng danh sách kiểm soát xuất khẩu, đưa thêm cả công ty con của các doanh nghiệp Trung Quốc, đồng thời áp dụng phí cảng đặc biệt với tàu Trung Quốc. Bắc Kinh cáo buộc những động thái này “phá hỏng bầu không khí” đàm phán.

Chuỗi cung ứng trước bài kiểm tra chịu lực
Với vai trò thống trị trong khâu tinh luyện đất hiếm, quyết định của Trung Quốc có thể gây hiệu ứng dây chuyền lên các ngành công nghệ cao toàn cầu: từ điện thoại, xe điện, nam châm công nghệ cao đến thiết bị quân sự. Doanh nghiệp sẽ phải đối mặt rủi ro chi phí gia tăng, chậm tiến độ và tái cấu trúc nguồn cung.

Thông điệp chính trị cứng rắn từ cả hai phía
Trên mạng xã hội, ông Trump gọi động thái của Trung Quốc là “cực kỳ thù địch” và là một “sự sỉ nhục đạo đức” trong quan hệ quốc tế. Phía Trung Quốc đáp lại bằng lập luận “không muốn chiến tranh thuế” nhưng sẵn sàng ứng phó nếu bị buộc phải làm như vậy.

Kịch bản sắp tới
Trong ngắn hạn, rủi ro lớn nhất là vòng xoáy thuế–kiểm soát leo thang đúng lúc đàm phán đang mong manh. Nếu các bên không “hạ nhiệt”, doanh nghiệp toàn cầu có thể phải chuẩn bị phương án B: đa dạng hóa nguyên liệu, tăng dự trữ, dịch chuyển sản xuất và lập kế hoạch chi phí cao hơn trong nhiều quý tới.