Ngày 24/8/2025, mạng xă hội bỗng “chóng mặt” v́ tin đồn cung đ́nh: Bộ Chính trị chuẩn bị tung chiêu nhân sự mới ở Sài G̣n. Nói nôm na, có thể sắp có màn đổi ghế “như phim Hàn Quốc”: Trần Lưu Quang từ Ban Chính sách Chiến lược Trung ương về làm Bí thư Thành ủy TP.HCM, c̣n Nguyễn Thanh Nghị – con trai ông Ba Dũng – th́ “bị đẩy” ra ngoài.
C̣n ông Nguyễn Văn Nên, hiện là Bí thư, nghe đồn sẽ ra Trung ương làm Trưởng Tiểu ban Văn kiện Đại hội 14 rồi… nghỉ khỏe. Một nước cờ bất ngờ đến mức nhiều người cười khẩy: “Ủa, ghế Trưởng ban Kinh tế Trung ương chẳng khác nào ghế mục chờ bị cưa, sao lại để Cậu Hai Ba Dũng ngồi?” – khác nào báo điềm gở cho nhà Dũng.
Giới thạo tin th́ rỉ tai nhau: đây là đ̣n của Tổng Bí thư Tô Lâm, vừa tái sắp xếp thế trận trước Đại hội, vừa tiện tay trả món nợ ân t́nh với nhà Quang Tây Ninh. Nghe đâu, hồi chiến tranh, cha ông Quang từng che chở cho ông Tô Quyền – bố đẻ của Tô Lâm. Ân t́nh như thế, không đẩy lên cũng kỳ.
Cái plot twist nằm ở chỗ: ông Quang từng bị đồn mắc ung thư ṿm họng, sức khỏe không c̣n phong độ. Vậy mà ông Tô vẫn “cố đấm ăn xôi”, đưa Quang vào cái ghế nóng nhất miền Nam, bất chấp rủi ro chính trị. Thế mới hỏi: Tô Lâm đang chơi cờ nhân sự hay trả nợ giang hồ?
Về phía ông Ba Dũng, chuyện này khác nào bị tạt gáo nước lạnh. Mạng lưới quyền lực Nam Bộ vốn đă mong cậu Nghị bám Sài G̣n, giờ mà bị “đá ghế” th́ coi như mất bàn đạp. Chưa kể, Cậu Hai vừa được bầu làm Bí thư Ban Cán sự Đảng TP.HCM xong, nay lại nghe đồn bị cho ra ŕa. Ai chịu nổi cú sốc này?
Nếu mất ghế thật, ông Dũng có thể bật lại bằng cách dùng mạng lưới miền Nam và đồng minh Thanh Hóa – mà ṇng cốt là Thủ tướng Phạm Minh Chính – để phản đ̣n. Biết đâu, lại kích hoạt chiến dịch truyền thông lật ngược t́nh thế, nhắm thẳng vào Tô Lâm, tung câu hỏi: “Liệu ông Tô có đủ đạo đức, tư cách để ngồi ghế Tổng Bí thư ở Đại hội 14 hay không?”
Dù vậy, giới quan sát đều nói thẳng: khó có ai bứng nổi Tô Lâm lúc này. Thay v́ bùng nổ chiến tranh cung đ́nh, các bên có lẽ sẽ phải “ngồi lại uống trà đá” để thỏa hiệp, giữ ổn định trước Đại hội.
Câu hỏi c̣n lại: đây là nước cờ chiến lược hay chỉ là cú dằn mặt thử phản ứng? Chỉ biết rằng, lần này, Sài G̣n đang trở thành bàn cờ lớn, mà mỗi quân cờ di chuyển đều kéo theo hàng loạt toan tính hậu trường.
******
Nguyễn Phú Trọng ra đi để lại một cái bóng khổng lồ. Cả đời “cụ Trọng” gắn với h́nh ảnh liêm khiết (dù từng vướng vụ Ciputra nhưng lâu quá rồi, dân quên sạch). Đám tang cụ long trọng, để lại uy tín mà mấy đời sau khó ai sánh kịp.
Người kế nhiệm – Tô Lâm – th́ lên ngôi bằng “đảo chính mềm”. Không tiếng súng, nhưng lại khiến đồng chí trong Đảng lạnh gáy chẳng khác nào đảo chính thật. Thay v́ được chọn mặt gửi vàng, Tô Lâm khống chế ép số đông phải gật đầu. Thế là thời Tô Lâm, các quan ngồi họp mà cứ tưởng ḿnh đang ngồi ghế điện.
Muốn thoát khỏi cái bóng “liêm khiết” của Trọng, Tô Lâm buộc phải chơi chiêu khác. Nếu Trọng bảo thủ, th́ Lâm sẽ… cải cách tới nóc. Thế là ra Nghị định 168, khiến giao thông cả nước náo loạn, dân chửi quá trời. Rồi chính sách tinh giản, làm bộ máy từ trung ương tới địa phương rần rần thanh lọc, ai cũng thấp thỏm như sắp bị gọi tên. Ấn tượng th́ có, nhưng hiệu quả tới đâu th́… để mai tính.
Nh́n bề ngoài, Trọng bảo thủ – Lâm cởi mở. Nhưng đào sâu th́ hai ông như sinh đôi khác trứng: cùng một bài giữ độc quyền Đảng, cùng lấy công an làm lá chắn. Nói là cải cách, nhưng thực chất như bôi thuốc ngoài da cho bệnh ung thư. Kết quả: tham nhũng vẫn đầy, cán bộ đỏ vẫn kém tài, bộ máy vẫn chậm như rùa, chỉ khác là có thêm vài con sâu mới.
Ngẫm lại 40 năm trước, Nguyễn Văn Linh cũng từng hô “Đổi mới”, ai cũng mơ VN hóa Rồng, hóa Hổ. Nhưng rồi sau 40 năm, Hàn Quốc thành cường quốc, c̣n ta vẫn lẹt đẹt thu nhập trung b́nh thấp. Giờ tới Tô Lâm cũng lặp lại bài cũ: nói cải cách nhưng vẫn đi trên lối ṃn của Hồ – Trọng – Linh.
Kết quả cuối cùng: không đổi mới thực sự, chỉ đổi… kiểu rối loạn. Dân th́ mơ tiến bộ, c̣n Đảng th́ chỉ đổi từ “ổn định tŕ trệ” sang “náo loạn bảo thủ”. Thế là giấc mơ giàu mạnh vẫn chỉ để dành cho… các báo cáo thành tích.
******
Bộ trưởng Bộ Công an giờ chẳng khác nào chiếc ghế vàng của họ Tô và cả làng Hưng Yên. Ai ngồi đó là cả họ được hưởng phúc. Nguyễn Duy Ngọc th́ thôi, quên cửa quay lại Bộ Công an đi, v́ phong cách của ông Ngọc là chỉ tiến lên, không có vụ đi ngang. Đích nhắm của ông ta giờ là ghế Bí thư Hà Nội, ngồi đó vừa sang vừa oai, nh́n xuống phố cổ như vua ngự triều.
C̣n Lương Tam Quang? Anh này chắc chắn phải ôm Bộ Công an thêm ít nhất một nhiệm kỳ nữa, v́ c̣n nhiệm vụ trọng đại: canh chừng không cho Trần Quốc Tỏ tḥ tay nhét đàn em vào. Ghế này mà rơi vào tay Tỏ th́ coi như Hưng Yên mất đất. Vậy nên, Quang phải nuôi ngay một “ngôi sao sáng” của phe ḿnh. Và ngôi sao đó chính là Mai Hoàng – Trung tướng, Giám đốc Công an Sài G̣n. Anh này đang được quy hoạch thẳng lên Trung ương, dự kiến cùng lúc nhập hội với Vũ Hồng Văn.
Thực ra Trần Quốc Tỏ đă từng suưt bị cho về vườn sớm, nếu không có ông Phạm Minh Chính cứu giá, kư quyết định “câu giờ” cho đến lúc Tỏ đủ tuổi về hưu. Thực chất, đây là nước cờ hoăn binh để Tỏ có thời gian chuẩn bị đàn em đối đầu Mai Hoàng. Nhưng nói thật, khả năng phe Tỏ thắng th́ như gà mờ đấu gà chọi. Bởi trong Bộ Công an, nh́n đâu cũng thấy quân của Lương Tam Quang và dấu tay Tô Lâm, phe Tỏ giờ chỉ c̣n cái danh, c̣n quyền th́… bay theo gió.
Kịch bản dễ đoán: Trần Quốc Tỏ sẽ ngồi ghế Thứ trưởng thường trực đến lúc đủ tuổi, rồi ngoan ngoăn trả lại cho Hưng Yên. Coi như giữ hộ cái ghế, lau bụi giùm, chờ chủ thật sự đến nhận.
Bộ Công an vẫn là “ao nhà” của Hưng Yên. Nguyễn Duy Ngọc đi t́m ngôi vua ở Hà Nội, Lương Tam Quang ngồi giữ ngai vàng Bộ Công an, c̣n Mai Hoàng th́ đang được nuôi lớn để chuẩn bị kế thừa. C̣n Trần Quốc Tỏ? Xin lỗi, vai diễn của ông chỉ là “người giữ ghế thuê”.
Trong kịch bản cung đ́nh thời nay, Bộ Công an chẳng khác ǵ Tử Cấm Thành. Lương Tam Quang bước ra, chẳng cần long bào, chỉ khoác áo vest mà thần thái vẫn đúng chuẩn “Tổng quản thái giám giữ ch́a khóa kho vàng”. Mọi sổ sách, kho bạc, hồ sơ đen, thậm chí cả mấy cái ch́a khóa tủ sắt ở tầng hầm đều trong tay Quang. Ai muốn động binh, ai muốn mở ḥm vàng… đều phải xin phép qua cổng Quang trước, không khác ǵ thái giám triều Minh kiểm soát lệnh bài.
Trong khi đó, ở Sài G̣n, có một nhân vật được nuôi kỹ trong cung: Mai Hoàng – “thái tử” của triều Hưng Yên. Khác với những hoàng tử b́nh thường, Mai Hoàng không đọc sách Thánh hiền, mà luyện vơ bằng… quân số công an. Mỗi ngày ra lệnh cho cả ngàn quân tuần tra, dựng kịch bản đánh án như dựng vở tuồng. Tin đồn truyền trong hậu cung rằng, “thái tử” sẽ sớm được đưa vào Trung ương, rồi từ đó một bước lên ngôi, thay mặt triều đ́nh giữ lấy Bộ Công an.
Trần Quốc Tỏ th́ sao? Vẫn ngồi đó như một hoàng thúc thất thế. Danh phận th́ to lắm: Thứ trưởng thường trực, đường đường ngồi chiếu trên. Nhưng cung đ́nh ai cũng biết, ông chỉ c̣n như bức b́nh phong, ngồi đó để che nắng che gió, chứ chẳng điều binh khiển tướng được ǵ. Người ta đồn rằng, ông Tỏ chỉ chờ đến ngày “nghỉ hưu yên lành”, rồi sẽ rời khỏi sân khấu như một diễn viên phụ đă xong vai.
Cung đ́nh giờ rơ ràng: Tô Lâm như hoàng đế đă lên ngôi, Quang là tổng quản thái giám giữ kho vàng và hồ sơ mật, Mai Hoàng là thái tử đỏ rực ánh hào quang, c̣n Trần Quốc Tỏ chỉ là ông chú mờ nhạt chờ ngày cáo lăo. Cả vở kịch cung đ́nh ấy, khán giả nh́n vào vừa cười vừa lắc đầu: cái gọi là “đấu trí giành quyền” thực chất chẳng khác ǵ một vở chèo pha tṛ, chỉ có điều giá vé th́ nhân dân đóng bằng… thuế.
*******
Ngày 22/8/2025, dưới sự chủ tŕ của Tổng Bí thư Tô Lâm, Bộ Chính trị bỗng nhiên lôi Ban cán sự Đảng Bộ Y tế ra… khiển trách. Nghe “oách” vậy chứ thật ra đây là loại kỷ luật nhẹ nhất, kiểu như thầy giáo ghi vào sổ: “em nói chuyện trong lớp”.
Quyết định không nêu tên, nhưng ai cũng biết người chịu ảnh hưởng chính là Bộ trưởng Đào Hồng Lan và Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên. Dân t́nh liền xôn xao: “Ủa, thế này có phải là dọn đường loại các vị khỏi danh sách Trung ương tại Đại hội 14 không?”
Theo luật của Đảng, “khiển trách” th́ không cấm ứng cử, nhưng gắn nhăn trách nhiệm tới 5 năm, tức là treo lơ lửng đến tận 2030. Mà trong chính trị Việt Nam, đă dính kỷ luật th́ vào Trung ương khó hơn lên sao Hỏa.
Lần này Bộ Y tế bị khui lại vụ kit test Việt Á – drama từ 2022. Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên là ngôi sao sáng nhất trong bộ sưu tập bê bối: từng bị khiển trách v́ kư giấy tờ liên quan. Chưa kể, thư kư riêng Phạm Trung Kiên th́ lĩnh 8 năm tù v́ “giải cứu” hành khách bằng cách… giải cứu cả vali tiền.
Điều kỳ lạ là dù Viện Kiểm sát từng đ̣i làm rơ trách nhiệm, ông Tuyên không hề bị truy tố, thậm chí c̣n quay lại ghế Thứ trưởng ngon ơ năm 2024. Dân thạo tin bảo: nhờ có mối quan hệ “đồng hương t́nh thâm” với Bộ trưởng Công an Tô Lâm nên mới thoát nạn. Thế là từ chỗ “tội đồ” biến thành “người hùng”, đúng kiểu màn plot twist của cung đ́nh.
Khi Đại hội 14 đang gần kề, nhiều người nghi ngờ đây chẳng qua là một nước cờ chính trị: quăng vài cái kỷ luật nhẹ cho có phong trào, vừa để hạ nhiệt dư luận, vừa tránh dây dưa làm ảnh hưởng đến h́nh ảnh của Tổng Bí thư Tô Lâm. C̣n “chống tham nhũng không có vùng cấm”? Vâng, vùng th́ không có, nhưng… hàng rào bảo vệ đồng hương th́ vẫn sừng sững.
Bộ Y tế lần này bị khiển trách th́ cũng như trẻ con bị phạt úp mặt vào tường 15 phút, trong khi “thầy giám thị” Tô Lâm vẫn ngồi ghế trên mỉm cười: “Trật tự lớp, ai có lỗi th́ tự giác nhé!”.
********
Ông Nguyễn Văn Nên, 68 tuổi, lẽ ra vẫn thong dong thêm vài năm trên ghế Bí thư Thành ủy TP.HCM, ngồi chờ Đại hội 14 rồi mới bàn giao. Nhưng đời không như là mơ, ghế nóng thành phố lại hóa ghế massage: lúc nào cấp trên bấm nút th́ “rút lui theo quy tŕnh” ngay lập tức.
Nguyên nhân chẳng phải v́ ông Nên làm dở, mà v́ cục diện quyền lực đổi màu. Phe Ba Dũng – tưởng đă thành dĩ văng – nay bất ngờ hồi sinh, trở lại sân khấu với dàn diễn viên mới tinh. Trước sức ép này, Tổng Bí thư Tô Lâm đành “nhường chiếu”, san sẻ quyền lực để giữ cho bàn cờ khỏi lật tung.
Cao tay nhất vẫn là Ba Dũng: tung quân cờ Trần Lưu Quang về Sài G̣n làm Bí thư – vừa khôi phục ảnh hưởng miền Nam, vừa dựng chốt đối trọng trong Trung ương khóa tới. Song song, con trai Nguyễn Thanh Nghị được kéo ra Hà Nội, cắm ghế Trưởng Ban Chính sách và Sách lược – nghe sang như “think tank”, nhưng thực ra là pḥng chờ có máy lạnh, chuẩn bị chui thẳng vào Bộ Chính trị, thậm chí nhắm ghế Thủ tướng.
Thế cờ này th́ số phận ông Nên coi như xong. Ông được điều sang làm Trưởng Tiểu ban Văn kiện Đại hội 14 – chức danh nghe oai nhưng thực chất giống “chủ nhiệm câu lạc bộ ghi chép”. Sau Đại hội, ông chính thức về hưu, khép lại sự nghiệp mà không kèn không trống.
Câu chuyện ông Nên bị gạt ghế sớm cho thấy: ở thượng tầng chính trị, chẳng có cái ghế nào là vĩnh viễn. Ghế Bí thư TP.HCM tưởng như bất khả xâm phạm, cuối cùng cũng chỉ là một con tốt đổi chỗ khi các “ông lớn” cần sắp xếp bàn cờ. Và lần này, bàn cờ rơ ràng đang nghiêng hẳn về phía Ba Dũng và phe miền Nam.
Thế mới thấy, chính trường Việt Nam chẳng khác nào ván cờ tướng: xe pháo mă tung hoành, nhưng chỉ cần một nước đi khéo là con tướng vẫn phải ngoan ngoăn lui về… hộp gỗ.
