(Minh họa)
Về cuộc gặp gỡ sắp tới giữa hai vị nguyên thủ Mỹ và Nga ở Alaska, EU đã ra tuyên bố chung, bày tỏ sự hoan nghênh về những nỗ lực của Tổng thống Donald Trump.
Tuy nhiên EU cảnh cáo cho biết, họ sẽ không chấp nhận Nga và Mỹ thảo luận hay quyết định vấn đề lãnh thổ Ukraine trên đầu của Âu Châu và Ukraine. Trước đó Tổng thống Zelensky cũng khẳng định mọi quyết định nếu không có sự tham gia của Ukraine đều sẽ không mang lại hòa bình thật sự. Ông nhấn mạnh rằng, Ukraine sẽ không bao giờ nhượng bộ lãnh thổ cho
"kẻ cướp".
Về phần mình, ông Medvedev, phó chủ tịch Hội Đồng An Ninh Nga, cho rằng EU đang cản trở nỗ lực chấm dứt cuộc xung đột ở Ukraine. Bộ Ngoại giao Nga thì lên tiếng chỉ trích lập trường của EU–Ukraine là
"độc hại".
Có thể nói rằng phía Nga, và có thể cả Mỹ, chỉ muốn xem cuộc gặp gỡ ở Alaska là một cuộc bàn bạc giữa hai ông Trump và Putin mà thôi. Với hai ông này, sự có mặt của bên thứ ba, là Ukraine hay EU hoặc cả hai, sẽ là một trở ngại cho cuộc bàn bạc tay đôi này.
Vấn đề là nếu Nga và Mỹ thảo luận về lãnh thổ Ukraine mà không có đại diện của Ukraine thì liệu cuộc thảo luận như vậy có đem lại kết quả gì tốt đẹp hay không, hay chỉ là chỉ nói cho vui miệng, xong rồi lại về? Có ý kiến cho rằng, sẽ chẳng có gì đột phá từ cuộc gặp này. Và rằng đây sẽ giống như một vở hài kịch do ông Trump dàn dựng nhằm giúp cho Nga được hợp pháp hóa các vùng lãnh thổ đã chiếm đoạt trái phép của Ukraine.
EU và Ukraine sẽ không việc gì phải lo ngại nếu ở Alaska, các ông Trump và Putin chỉ bàn về Whisky và Vodka, xem coi loại rượu nào ngon hơn. Song, nếu như vậy thì đâu cần họ phải đến gặp mặt trực tiếp ở tận Alaska xa xôi cho tốn công đi lại. Ngồi ở nhà nói chuyện online cũng được thôi mà. Còn nếu như họ muốn bàn về việc
"trao đổi lãnh thổ" thì sẽ bàn theo kiểu gì đây, khi Kyiv đã nhiều lần khẳng định rằng họ sẽ không bao giờ chấp nhận nhượng bộ lãnh thổ cho bọn Nga xâm lược?
Một cách dè dặt, Tổng Thư ký NATO là ông Mark Rutte cũng có lý phần nào khi cho rằng chỉ nên xem cuộc gặp gỡ ở Alaska là một phép thử cho ý định của Nga về việc cho kết thúc xung đột. Theo ông, cuộc gặp thượng đỉnh lần này có thể sẽ không dẫn đến việc ký kết thỏa thuận hòa bình nào nhưng sẽ là một bước quan trọng để đánh giá sự sẵn sàng của Nga đối với các cuộc đàm phán nghiêm túc nhằm chấm dứt xung đột.
Nói đi thì cũng nên nói lại, đang có nhiều sự trở ngại thực sự cho cuộc gặp sắp tới của hai ông Trump và Putin nếu họ đến Alaska chỉ để bàn về chuyện Ukraine nhượng lãnh thổ cho Nga. Mỹ đã mua Alaska từ Nga năm 1867 với giá 7,2 triệu USD và Alaska là tiểu bang nằm gần nước Nga nhất. Không loại trừ ông Putin cuối cùng vẫn đến Alaska nhưng không phải để bàn về các vùng lãnh thổ đã ăn cướp của Ukraine, mà để bàn về việc sẽ mua lại Alaska từ Mỹ. Nếu vậy thì hẳn phản ứng của ông Trump sẽ là cái lắc đầu nguầy nguậy. Còn nếu ông chịu bán Alaska cho Nga thì chắc cái giá ông đưa ra sẽ không dưới 1 triệu tỷ Mỹ kim.
Nói cho vui vậy thôi chứ cá nhân ông Trump làm gì có đủ tư cách để đem lãnh thổ nước Mỹ ra buôn bán hay trao đổi với bất cứ ai. Ông lại càng không có tư cách đem lãnh thổ Ukraine ra bàn bạc trao đổi với Nga, nếu quả thực ông có toan tính cho thực hiện điều này sau lưng Ukraine ở Alaska.
Trước phản ứng
"bất lợi" từ EU và Ukraine về cuộc gặp Trump-Putin sắp tới ở Alaska, Washington đã tuyên bố ngừng viện trợ cho Ukraine và yêu cầu Âu châu phải gánh vác bằng cách tự bỏ tiền mua vũ khí Mỹ nếu muốn tiếp tục hỗ trợ Ukraine. Phó Tổng Thống JD Vance nói rằng Mỹ muốn mang lại một giải pháp hòa bình cho cuộc xung đột. Có thể hiểu rằng khi đưa ra yêu cầu đó, ông Vance cho thấy Mỹ chỉ muốn mau mau thoát ra khỏi cuộc chiến, và rằng Ukraine muốn sớm có hòa bình thì phải chấp nhận có những nhượng bộ về đất đai đối với Nga. Từ những lời của ông Vance, người ta có thể đoán các ông Trump và Putin sẽ nói những gì với nhau ở Alaska.
Tất nhiên ai cũng muốn cuộc gặp ở Alaska sẽ mang lại thành công tốt đẹp. Nhưng vào thời điểm này, một thành công như vậy là rất đáng ngờ. Trước khi ra thông báo về cuộc gặp với ông Putin ở Alaska, ông Trump lặp lại với báo chí rằng ông đang cố gắng đưa nước Mỹ ra khỏi cuộc chiến ở Ukraine, và cho rằng đó là
"cuộc chiến của ông Biden". Nói như vậy, ông Trump dường như muốn người ta hiểu rằng ông không có bất cứ trách nhiệm nào về cuộc chiến, và rằng ông Biden chính là người đã rước cục nợ về cho nước Mỹ.
Nhưng dù có nói gì đi nữa, ông Trump cần phải hiểu rằng với tư cách là người kế nhiệm ông Biden, ông phải chứng tỏ mình xứng đáng là tổng thống của Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ, một quốc gia từng tự hào đứng đầu của thế giới tự do, luôn đấu tranh cho chính nghĩa, lẽ phải và tự do dân chủ. Nghĩa là với quyền lực của mình, ông phải giải quyết cuộc xung đột theo hướng buộc Nga phải trả giá đắt cho cuộc xâm lược của mình. Còn nếu ông chỉ muốn biến cuộc gặp ở Alaska thành cơ hội để Mỹ mau mau thoát khỏi cuộc chiến thì tốt nhất là ông nên mau mau rời khỏi Tòa Bạch Ốc, nhường chỗ cho ông Biden giải quyết cuộc chiến khi cứ khăng khăng cho rằng đó là
"cuộc chiến của ông Biden".
(?)
Cuối cùng, người ta cũng nên đặt ra câu hỏi:
"Ông Trump đã vứt bỏ những cái tối hậu thư của mình vào xó xỉnh nào rồi?"
