Thổ Nhĩ Kỳ tung ra vũ khí 'sát thủ dưới biển sâu': Tên lửa hành trình phóng từ tàu ngầm Akata

[june04]

Tại Triển lãm Công nghiệp Quốc phòng Quốc tế IDEF 2025 đang diễn ra ở Istanbul, Tập đoàn công nghiệp quốc phòng Roketsan đã gây chú ý lớn khi công bố tên lửa hành trình phóng từ tàu ngầm Akata.


Đạn tên lửa Akata phóng từ tàu ngầm được trưng bày tại IDEF 2025. Ảnh: Edrmagazine.

Được mệnh danh là “sát thủ dưới lòng biển sâu”, Akata đánh dấu lần đầu tiên Hải quân Thổ Nhĩ Kỳ sở hữu khả năng tấn công bằng tên lửa hành trình dẫn đường từ dưới nước. Đây là một bước tiến chiến lược giúp nước này gia nhập nhóm các quốc gia tinh nhuệ sở hữu công nghệ này và làm thay đổi cán cân an ninh hàng hải khu vực.

Bước đột phá kỹ thuật của Akata

Akata không phải là một loại tên lửa hoàn toàn mới, mà là phiên bản “dưới nước” của tên lửa chống hạm Atmaca — một loại vũ khí nội địa của Thổ Nhĩ Kỳ được phát triển để thay thế tên lửa Harpoon mua của Mỹ. Với tầm bắn trên 250 km và đầu đạn nổ mạnh nặng 220 kg, Atmaca đã trở thành “vũ khí tiêu chuẩn” của Hải quân Thổ Nhĩ Kỳ. Akata kế thừa sức mạnh đó nhưng được cải tiến để có thể phóng từ tàu ngầm nhờ công nghệ “phóng trong khoang kín”.

Cốt lõi của công nghệ này là thiết kế khoang kín đặc biệt: Tên lửa được đặt trong một vỏ bọc kín, được phóng qua ống phóng ngư lôi tiêu chuẩn cỡ 533 mm, ở độ sâu từ 15 đến 60 mét. Sau khi khoang này vọt khỏi mặt nước, nó sẽ tự tách ra để tên lửa bật động cơ đẩy nhiên liệu rắn, bay lên, rồi chuyển sang động cơ tuốc bin phản lực để hành trình đến mục tiêu. Quá trình phóng này diễn ra hoàn toàn dưới nước, không cần tàu ngầm nổi lên — giúp tránh bị radar đối phương phát hiện, khắc phục nhược điểm chết người của các tên lửa phóng ngầm kiểu cũ.

Tên lửa Akata dài 7 mét, nặng 1,2 tấn, có khả năng đánh trúng mục tiêu cách xa 250 km với độ chính xác cao. Hệ thống dẫn đường đa tầng: quán tính, GPS, cảm biến độ cao khí áp và radar, kết hợp với đầu dò radar chủ động giúp nó tấn công hiệu quả cả mục tiêu di chuyển trên mặt biển lẫn mục tiêu cố định trên đất liền hoặc bờ biển. Đặc biệt, nó hỗ trợ cập nhật mục tiêu theo thời gian thực qua liên kết dữ liệu, có thể chuyển hướng hoặc hủy nhiệm vụ giữa chừng — mang lại sự linh hoạt vượt trội.

Ngày 12/3/2025, chiếc tàu ngầm TCG Preveze (S-353) của Hải quân Thổ Nhĩ Kỳ đã thực hiện thành công cuộc phóng thử Akata. Tên lửa được phóng từ ống ngư lôi dưới nước, vọt lên mặt biển, vỏ bọc tách ra, tên lửa tiếp tục bay hành trình ổn định. Cuộc thử nghiệm có sự chứng kiến của Tổng cục trưởng Công nghiệp Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ và Tư lệnh Hải quân, cho thấy hệ thống đã sẵn sàng cho triển khai thực tế.


Các mẫu tên lửa bờ đối hạm Atmaca do Thổ Nhĩ Kỳ phát triển. Ảnh: Edrmagazine.

Với tên lửa Akata, tàu ngầm Thổ Nhĩ Kỳ không còn bị giới hạn trong vai trò tấn công bằng ngư lôi cận chiến mà đã trở thành “pháo đài di động” có khả năng tấn công chính xác cả mục tiêu trên biển lẫn trên đất liền trong phạm vi 250 km mà không cần lộ diện. Với khả năng bay bám biển và tiết diện phản xạ radar thấp, Akata tăng khả năng sống sót và hiệu quả tấn công đột kích.

Từ nhập khẩu vũ khí đến xuất khẩu công nghệ

Akata là một nước cờ chủ chốt trong chiến lược an ninh biển “Quê hương Xanh” (Mavi Vatan) của Thổ Nhĩ Kỳ. Trước đây, nước này phụ thuộc vào tên lửa Harpoon do Mỹ sản xuất. Sự ra đời của Akata không chỉ giúp nội địa hóa vũ khí mà còn mang lại năng lực tấn công tầm xa không phụ thuộc bên ngoài — cho phép tàu ngầm Thổ triển khai răn đe từ Biển Đen đến Địa Trung Hải.

Tính năng Akata so với các loại tên lửa cùng loại trên thế giới:

Tầm bắn 250 km của Akata kém phiên bản xuất khẩu Kalibr của Nga (300 km), nhưng vượt xa Exocet SM39 của Pháp (50 km).

Đầu đạn 220 kg tương đương với Harpoon, dù thua Kalibr (400 kg), nhưng Akata bù lại bằng khả năng bay bám biển và dẫn đường chính xác.

Quan trọng nhất: Akata không cần hệ thống phóng thẳng đứng chuyên biệt như Kalibr, mà có thể dùng với ống ngư lôi tiêu chuẩn — giúp mở ra cơ hội lớn trong thị trường xuất khẩu quốc phòng.


Thùng chứa (màu đen) và đạn tên lửa được trưng bày. Ảnh: Edrmagazine.

Việc ra mắt Akata không phải là sự kiện đơn lẻ. Tại IDEF 2025, Roketsan còn trình làng 5 vũ khí mới, gồm: Tên lửa siêu vượt âm Typhoon Block-4 tầm bắn gần 1.000 km; Tên lửa không đối không tầm xa Gokbora sử dụng động cơ ramjet; Đạn bay tấn công tốc độ cao Eren; Tên lửa đạn đạo phóng từ máy bay tầm 300 km; Tên lửa đẩy vệ tinh Lightning-2.

Những bước tiến này cho thấy Thổ Nhĩ Kỳ đang mở rộng ảnh hưởng từ mặt đất, biển, không gian đến cả vũ trụ.

Akata – quân bài chiến lược dưới biển sâu

Từ khi bắt đầu dự án Atmaca vào năm 2009, đến khi đưa Akata vào thử nghiệm thực chiến năm 2025, Thổ Nhĩ Kỳ đã đi một chặng đường dài trong 16 năm — từ quốc gia nhập khẩu vũ khí đến xuất khẩu hệ thống trang bị tích hợp.

Việc Akata xuất hiện không chỉ giúp Thổ Nhĩ Kỳ gia tăng năng lực răn đe dưới biển, mà còn đưa nước này vào “câu lạc bộ vũ khí chiến lược” với công nghệ tên lửa hành trình phóng từ tàu ngầm.

Với việc Akata tương thích với các tàu ngầm nội địa lớp MILDEN trong tương lai và tiềm năng xuất khẩu lớn, loại vũ khí này có thể trở thành “biến số” chiến lược giúp định hình lại cán cân quyền lực khu vực - bởi năng lực đột kích từ sâu trong lòng đại dương luôn là quân bài khiến mọi đối thủ e ngại.