Khoảng 11 cơ sở tiệm nail và thẩm mỹ cùng năm cá nhân gốc Việt tổ chức buổi họp báo kiện giới chức California lên tòa liên bang vì cho rằng luật lao động “Labor Code §2778″ phân biệt chủng tộc, khi không cho các thợ nail làm theo hợp đồng độc lập, vào sáng Thứ Hai, 2 Tháng Sáu, ngay trước tòa án ở Santa Ana.
Với sự ủng hộ của Dân Biểu Trí Tạ (Cộng Hòa – Địa Hạt 70), buổi họp báo quy tụ gần 100 người tham gia.
Bên bị đơn gồm Thống Đốc Gavin Newsom, ông Stewart Knox (bộ trưởng Bộ Lao Động California), bà Katie Hagen (giám đốc Bộ Quan Hệ Kỹ Nghệ), bà Nancy Farias (giám đốc Bộ Phát Triển Việc Làm), bà Kristy Underwood (giám đốc điều hành Hội Đồng Thẩm Mỹ), và bà Tonya Fairley (chủ tịch Hội Đồng Thẩm Mỹ).
Vụ kiện thách thức luật lao động California, vốn cho phép hầu hết các chuyên viên làm đẹp có giấy phép hành nghề như chuyên viên chăm sóc da, chuyên viên triệt lông bằng điện, thợ hớt tóc, và chuyên viên thẩm mỹ, được hoạt động theo hợp đồng độc lập, ngoại trừ thợ làm nail.
Báo cáo mới nhất của Trung Tâm Lao Động thuộc đại học UCLA cho thấy 82% người làm nail ở California là người sinh ra ở Việt Nam, trong số này, có 85% là phụ nữ.
Kể từ ngày 1 Tháng Giêng, bài kiểm tra “ABC” – dùng để xem xét mối quan hệ giữa một doanh nghiệp và người lao động – được áp dụng để xác định liệu một thợ làm nail là nhân viên hay người làm việc độc lập.
Với việc phân loại là nhân viên thì sẽ hạn chế quyền tự do quyết định giờ làm việc, mức giá, vật dụng làm nghề,…
Đơn kiện có số “8:25-cv-01184, Blu Nail Bar, Inc et al v. Newsom et al.”
Làm độc lập để không bị ràng buộc
Đông đảo thợ nail và chủ tiệm nail, và cũng là nguyên đơn, giơ cao những bảng biểu ngữ như “Chấm Dứt Kỳ Thị Trong Ngành Thẩm Mỹ,” “Equal Right for Nail Technicians,” “Don’t Discriminate Against Us,” trong cuộc họp báo.
Với sự thông dịch của Luật Sư Nguyễn Quốc Lân, cô Loan Hồ, thợ làm nail và đại diện nguyên đơn, phát biểu cho biết cô mong được tiếp tục làm hợp đồng độc lập với việc trả thuế bằng Form-1099.
“Làm việc độc lập thì giờ giấc được tự do hơn để đưa đón con tôi, và không bị giám sát. Tôi làm theo các cuộc hẹn nên thoải mái hơn. Và đa số chúng tôi còn gia đình ở Việt Nam, nên làm hợp đồng có thể về quê hương thăm gia đình thuận lợi hơn,” cô Loan nói.
Tiếp đến, cô Emily Micelli, gốc Việt, một thợ nail theo hợp đồng độc lập ở tiệm Blu Nail Bar, Newport Beach, phát biểu rằng không ai bắt cô đến buổi họp báo mà cô tự nguyện đến để lên tiếng về quyền lợi của mình.
“Làm việc theo Form-1099 để tạo dựng thương hiệu cho riêng tôi, tôi tự lựa giờ làm việc, tự lựa khách hàng, và tự sắp xếp làm nail cho khách. Tôi mong California hãy nghe tiếng nói của chúng tôi,” cô Emily kêu gọi.
Cô Hoàng Trần, giáo viên trường thẩm mỹ Cosmo Beauty College, Garden Grove, cho biết một số điều khoản trong luật lao động gây bất công với ngành nail.
“Luật hiện giờ cũng gây khó khăn cho học viên và trường dạy thẩm mỹ. Đa số người Việt mình lúc mới qua Mỹ đi học nail vì ít giờ, chỉ cần hoàn thành 400 – 600 giờ để lấy bằng nail, nhưng nếu thợ nail muốn làm độc lập thì phải có bằng thẩm mỹ (cosmetology) với yêu cầu khoảng 1,000-1,600 giờ, nên sẽ khó hơn cho học viên,” cô Hoàng cho biết.
Cô Hoàng còn cho biết vì cô cũng từng làm chủ tiệm nail nên nếu nói khách quan thì thợ nail muốn làm hợp đồng độc lập với lý do thoải mái giờ giấc đi làm thì cũng ảnh hưởng đến chủ.
“Người chủ cần thợ và người thợ cũng cần chủ,” cô nói.
Kỳ thị người làm nail gốc Việt
Luật Sư Scott Wellman, đại diện nguyên đơn, phát biểu rằng trong vòng bốn thập niên qua, ngành nail gắn liền với cộng đồng gốc Việt. Các thợ nail nuôi gia đình và phát triển tiệm nail của riêng họ nhờ vào làm theo hợp đồng độc lập.
Ông thêm: “Kể từ Tháng Giêng, các thợ làm nail gốc Việt phải đối mặt với sự phân biệt đối xử rõ ràng dưới luật lao động của California, khi bị tước đi những quyền lợi và tự do mà những người khác trong ngành vẫn được hưởng.“
“Nếu California không chịu thay đổi sự bất công này, chúng tôi sẵn sàng buộc họ phải chịu trách nhiệm trước tòa án liên bang,” Luật Sư Wellman nhấn mạnh.
Dân Biểu Trí Tạ phát biểu: “Bộ luật không phải chỉ bất công mà là sự kỳ thị nhắm vào ngành nail.”
Vị dân biểu cho biết văn phòng của ông nhận nhiều thư khiếu nại của thợ làm nail và chủ tiệm nail về các điều bất bình đẳng của bộ luật, cuộc sống của các thợ làm nail bị đảo lộn khi tiểu bang tước đi quyền làm việc độc lập của họ, trong khi các chuyên viên làm đẹp khác vẫn được giữ quyền tự do đó.
Ông tiếp: “Tôi đã giới thiệu Dự Luật AB 504 nhằm khôi phục quyền bình đẳng cho các thợ làm nail, phần lớn là phụ nữ gốc Việt đang nuôi sống gia đình bằng lao động chăm chỉ và tinh thần khởi nghiệp. Khi Sacramento từ chối không cho dự luật của chúng tôi được điều trần, chúng tôi biết rằng mình phải đi theo một con đường khác. Tôi tự hào sát cánh cùng những nguyên đơn can đảm này và nhóm luật sư trong cuộc đấu tranh vì sự công bằng theo pháp luật.”
Dự Luật AB 504 nhằm điều chỉnh tiêu chuẩn cấp bằng hành nghề và bảo đảm những người làm nail được đối xử công bằng theo luật lao động của California, được đệ trình vào Tháng Hai năm nay.
