Càng ngày tôi càng nhận ra rằng, thấp thoáng sau lưng Trump, lởn vởn bóng dáng của một Tố Hữu nhỏ mọn, thù vặt và sân hận với những thành phần “quý tộc” trong lĩnh vực mà mình muốn tạo danh. Nói cho gọn thì cả hai cùng chia sẻ cái ẩn ức tạm gọi là “hận tinh hoa”.
Từ “tinh hoa” (elite) được dùng để chỉ những thành phần giàu có với học vấn thuộc hàng cao nhất và, do đó, tạo được nhiều ảnh hưởng hay quyền lực nhất. Nhưng Trump thì hết kiếp vẫn chưa xứng với cái danh này mà, bất quá, chỉ là một thành phần “đặc quyền” (privileged).
Thì Trump cũng giàu, cũng đầy quyền lực mà một chữ ký là mấy chục triệu người hay mấy tỷ người điêu đứng nhưng về học vấn thì chưa chắc, và quan trọng hơn, những gì ông ta có được chỉ là nhờ vào một sự… thụ thai ngẫu nhiên. Không ai xa lạ, chính Marco Rubio, người đang giữ chức Ngoại trưởng trong chính quyền Trump, đã xếp hạng Trump như thế: Tất cả những gì Trump có được chẳng qua là nhờ sinh ra trong một gia đình giàu có!
Rubio sỉ vả Trump như thế trong cuộc tranh luận vào tối 25/2/2016 do đài CNN tổ chức ở Houston giữa năm ứng cử viên tranh giành suất đại diện đảng Cộng Hòa: Trump, Rubio, Ted Cruz, John Kasich và Ben Carson [1].
Kinh khủng nhất trong cuộc tranh luận của “ngũ nhân bang” này là cuộc đấu võ mồm giữa Rubio và Trump mà báo chí Mỹ gọi là xấu xa, độc ác, “vicious debate battle”. Lối ăn nói của Trump thì ai cũng biết, còn Rubio cũng không thua, xem như “Đi với ma mặc áo giấy”: Trump tấn công cá nhân thì Rubio cũng tấn công cá nhân, Trump không kể phép lịch sự thì Rubio cũng… đếch cần.
Rubio đả kích: “Nếu không được thừa hưởng gia sản 200 triệu Mỹ kim thì có lẽ giờ này Donald Trump chỉ là một anh bán đồng hồ tại Manhattan”.
Không ai miệt thị nghề bán đồng hồ nhưng nếu tiếng Việt chúng ta có thành ngữ “Thật thà như thể lái trâu” thì người Mỹ có câu “As honest as watch dealer”: Thật thà như dân bán đồng hồ.
Trump chê Rubio không có kinh nghiệm gì về thương trường thì Rubio xóc óc: “Tôi chả biết gì về các công ty phá sản. Và tôi chả biết gì về việc xây dựng một đại học giả”.
Chẳng là trong cuộc đời kinh doanh Trump đã khai phá sản tới bốn lần và lúc đó, khi ra tranh cử, lại bị kiện với cáo buộc lập nên đại học giả “Trump University” để lừa đảo, theo đó người ta nộp học phí $36,000 nhưng chả học được cái gì cả. (Sau đó Trump chấp nhận bồi thường để yên tâm tranh cử).
Nói chuyện “đại học giả” của Trump thì cũng nói luôn chuyện Trump học đại học tại Phân khoa Kinh doanh Wharton của Viện Đại học Pennsylvania (PU) nổi tiếng.
PU cũng thuộc Ivy League, là nhóm tám viện đại học hàng đầu của Mỹ, nhưng không bằng Harvard và việc Trump “đậu” vào trường này cũng như thành tích học tập tại đây là cả một nghi án.
Thứ nhất, Mary Lea Trump, cháu gọi Trump là chú ruột, đã vạch trần rằng thời trẻ Trump đã thuê người khác dự cuộc thi tuyển đại học (SAT: Scholastic Aptitude Test) mới lọt vào được trường này [2].
Thứ hai, liên quan đến học lực thì từ trung học đến đại học, Trump áp dụng mọi thủ đoạn để che giấu. Trump đe dọa trường trung học cũ, cấm ngặt việc tiết lộ thông tin trong học bạ của mình [3]. Thành tích học tập tại PU, Trump cũng biến thành hồ sơ… tuyệt mật [4]. Hành vi này khiến thiên hạ đặt câu hỏi, phải chăng vì học quá kém, Trump mới che giấu?
Toàn bộ những điều này đã cho thấy rằng, Trump không phải là một nhân vật tinh hoa, chỉ là một thành phần đặc quyền. Đầy đặc quyền nhưng lại háo danh, mang mặc cảm thua sút trước giới tinh hoa, phải chăng Trump đang trút bỏ hờn căm vào Harvard, biểu tượng cao nhất về trí tuệ của giới tinh hoa Mỹ?
Không phải là một nhà chính trị tinh hoa, Trump đang thực hành thứ chính trị dân túy và phong cách này đã thể hiện rất rõ trong gần mười năm qua, nhưng còn Tố Hữu?
Chính trị dân túy là thứ chính trị nhắm vào sự cả tin và cuồng nhiệt của đám đông nên, do đó, sở trường về khoản đấu tố, hoàn toàn chính xác với Trump và với Tố Hữu.
Thí dụ như cảnh Tố Hữu “đấu tố” tù binh Mỹ mà Hoàng Tùng – từng là Tổng biên tập báo Nhân Dân, Bí thư Trung ương Đảng – kể lại trong hồi ký “Những Kỷ Niệm Về Bác Hồ”, như sau: “Năm 1968 Bác có vịệc phải ra nước ngoài, ở nhà Ban Bí thư mà cụ thể là đồng chí Tố Hữu có chủ trương dong bọn giặc lái Mỹ mà ta bắt được đi diễu qua các đường phố để cảnh cáo Mỹ. Khi về Bác hỏi: ‘Vì sao các chú lại làm một việc dại dột như thế?’ Tôi thành thật báo cáo Bác là mình không tham gia việc này. Bác nói luôn rằng tôi cũng ở trong Trung Ương mà lại không chịu trách nhiệm sao được, dư luận thế giới sẽ không đồng tình về việc làm của ta” [5].
Bây giờ chúng ta chứng kiến một Tổng thống Mỹ nhỏ nhen, luôn tìm cách trả thù những cựu đối thủ thì Tố Hữu cũng từng sống như vậy, như cách đối xử với Hoàng Cầm, qua lời kể của chính nhà thơ này:
“Vì sao lại có chuyện thay đổi như thế? Có phải anh công an tên N. đã nói lừa tôi cốt để tôi nhận tội cho được việc của anh ta? Tôi cũng không rõ sự thực thế nào, cho đến một hôm sau khi đã ra tù, tôi tình cờ gặp một anh công an thụ lý khác (xin phép không nêu tên) ở quán bia Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật (đường Trần Hưng Đạo, Hà Nội). Trông thấy tôi anh mừng lắm, anh mời tôi vào uống bia để tâm sự. Anh nói là anh đã ra khỏi ngành, và anh kể cho tôi một chuyện khá bất ngờ. Chuyện đại ý như sau: Sau khi tôi nhận tội, công an đã định cho tôi về thật. Nhưng trong thời gian chờ đợi giải quyết, thì một hôm ông Lê Đức Thọ gọi công an lên hỏi về vụ Hoàng Cầm ra sao rồi, và thông báo rằng có một số trí thức Pháp, những người quen biết nhiều với ông, đã giúp đỡ ông và đoàn đại biểu Việt Nam ở Hội nghị Paris, vừa gửi thư cho ông yêu cầu nếu xét Hoàng Cầm không có tội trạng gì cụ thể thì hãy thả ngay nhà thơ ra. Ông còn nhắc nhở: “Các cậu xem thế nào thì giải quyết đi, không có thì mang tiếng lắm”. Sự việc trên được công an báo cáo với Tố Hữu . Ông lập tức hạ lệnh: “Ngoại quốc can thiệp hả? Đã thế thì cho thêm một năm nữa!” Thái độ cứng rắn đến nghiệt ngã của Tố Hữu với riêng tôi cũng như với các anh em Nhân văn-Giai phẩm rất nhất quán” [6].
Tại sao Tố Hữu ác nghiệt thế?
Lý do là Hoàng Cầm đã chê tập thơ Việt Bắc của Tố Hữu thậm tệ, sau khi tập này được giải nhất về thơ trong Giải thưởng văn học giai đoạn 1954-1955 của Hội Văn nghệ Việt Nam [7].
Quan trọng hơn, Hoàng Cầm đã chê Tố Hữu từ vị thế của một nhà thơ tinh hoa đối với một nhà thơ quần chúng, chuyên làm thơ cổ động, theo đó thì thơ Tố Hữu “giống như một vại nước to, đầy tràn pha loãng một màu sữa. Loãng quá, tôi thèm một cốc dù nhỏ thôi nhưng chan chứa những chất nuôi sống tâm hồn” [8].
Bất cứ một nền văn hóa – văn chương nào cũng cần đến hai hệ thống giá trị song song, giá trị tinh hoa và giá trị đại chúng. Như trong văn chương, nếu những tác phẩm bình dân là để phục vụ nhu cầu giải trí của công chúng thì những tác phẩm tinh hoa phục vụ nhu cầu thưởng lãm mang tính trí tuệ và đóng vai trò dẫn dắt, có sự cộng sinh như vậy thì xã hội mới phát triển bình thường.
Nhưng xã hội mà Tố Hữu muốn xây dựng thì không bình thường chút nào, cả trái tim con người mà cũng:
“Rất chân thật chia ba phần tươi đỏ
Anh dành riêng cho đảng phần nhiều
Phần cho thơ, phần để em yêu”
Em xấu hổ: “Thế cũng nhiều anh nhỉ!”
Rồi hai đứa hôn nhau, hai người đồng chí
(Trích từ “Bài ca xuân 61”)
Bởi thơ của ông ta chủ yếu là thơ tuyên truyền, dễ lọt tai công chúng, nên nhất định phải là thơ có vần. Chính vì vậy nên Tố Hữu mới không ngớt “truy sát” những nhà thơ có đầu óc cách tân, đề xướng thơ tự do như Lê Đạt, Hoàng Cầm, Văn Cao, Đặng Đình Hưng v.v…
Tố Hữu nói theo Lê Đạt, là một nhà thơ “có ích” nhưng là có ích cho cái xã hội không bình thường của y [9].
Như một nhà thơ phản tinh hoa với quyền sinh sát trong tay, Tố Hữu đã làm nghèo, làm què quặt nền văn chương Việt Nam.
Như một nhà chính trị đầy đặc quyền trong vai trò Phó Thủ tướng, Tố Hữu đã làm nghèo, làm què quặt nền kinh tế và đẩy cả nước vào cảnh bần cùng, điêu đứng trong giai gioạn giữa thập niên 1980.
Phải chăng, giữa Tố Hữu và Trump còn có mẫu số chung kinh tế này?
Tố Hữu có chính sách “Giá Lương Tiền” thì Trump có chính sách Quan Thuế, hiện cũng đang làm công chúng và giới doanh nhân Mỹ kêu trời.
__________________
The Following User Says Thank You to Gibbs For This Useful Post:
Xuân là Thiếu tướng – “Thạc sĩ An ninh nhân dân” Nguyễn Thị Xuân, Phó Giám Đốc Công An tỉnh Đak Lak, hiện đang bị nhiều người nổi giận réo tên sau “đề xuất” nâng mức phạt tội vi phạm luật lệ giao thông lên 200 triệu đồng.
Nhưng sao phải nổi giận với ả? Người như thế tất phải hành động như thế, đó là bản chất, là lẽ đương nhiên. Chúng ta có thể chỉ trích ả quá đáng, thậm chí là ác hay ngu nhưng hãy đừng để hạng người như ả làm mình hao tổn tuổi thọ bởi, mỗi lần lên cơn giận là một lần tim mạch rối loạn, là óc não hoạt động không bình thường, cơ thể bị chệch ra khỏi những hoạt động tâm lý và sinh lý bình thường.
Và đó cũng là cách chúng ta phải tập để sống chung với Trump, bởi nếu mỗi lần chứng kiến sự trơ trẽn và, có thể nói, ngu xuẩn của y, là mỗi lần lồng lộn tức giận thì có lẽ, sức sống của chúng ta sẽ trượt dốc, tiêu hao.
Dĩ nhiên là khi chứng kiến những điều như thế, chúng ta không thể bất ý, không buồn, không lo nhưng nếu giảm thiểu được những tác động không nên có được bao nhiêu thì tốt bấy nhiêu. Hãy học để… sống chung.
Sống chung với Thị Xuân hay Trump thì cũng giống như sống chung với ô nhiễm như các đồng bào khốn khổ của chúng ta ở các khu vực “tập kết rác”, như sống chung với nạn tham nhũng vặt, [của bọn tìm cách móc túi] những bà con buôn gánh bán bưng v.v… Học để nghĩ rằng, âu cũng là vận nước, nước Việt hay nước Mỹ, thậm chí là là vận của… hoàn cầu. Học để nói câu, thôi thì ráng đợi và trong khi chờ đợi thì hãy vào các chương trình của Stephen Colbert hay Jimmy Kimmel, nghe những nghệ sĩ hài này mang Trump ra làm trò cười để có niềm vui mà sống, ít ra là non bốn năm nữa.
Hãy nghĩ rằng, nếu Trump mà… khá, tinh ranh và khéo léo hơn trong việc thực hành Trumpism, chúng ta càng lý do để lo âu nhiều hơn, thậm chí là sợ, là hãi hùng. Chỉ bằng cách thô bạo, ngỗ ngược, cực kỳ phi quy ước như đang chứng kiến, Trump mới thúc đẩy chủ nghĩa Trump đi vào con đường phá sản nhanh hơn.
Thị Xuân cũng vậy. Thị quê Thái Bình, tốt nghiệp Đại học An ninh Nhân dân năm 1990 và ngay sau đó được cử vào vùng nóng Đắk Lắk làm “cán bộ trinh sát” của Phòng Chống Phản động (PA16) thuộc Công an tỉnh.
Phải xuất sắc lắm nên Xuân mới được cử vào nơi làm đảng lo âu vì đồng bào thiểu số nổi dậy do bị tước đoạt môi trường sống, nghĩa là bị tước quyền sống. Hành trình “chống phản động” ở đây hoàn toàn đồng nghĩa với hành trình “tước quyền sống” của nhân dân và phải xuất sắc lắm nên tám năm sau, năm 1998, Xuân trở thành Bí thư kiêm “Trưởng phòng Phòng Chống Phản động”. Sau đó, năm 2016 Xuân trở thành Phó Giám đốc Công an tỉnh.
Tháng 5 năm 2017, trong vai trò “đại biểu quốc hội”, phó Xuân lên tiếng trước Quốc hội, đòi “ngăn chặn có hiệu quả” những kẻ bôi nhọ lãnh đạo đảng, nhà nước.
Trước Quốc hội, phó Xuân tỏ ý lo ngại rằng vào các thời điểm chính trị nhạy cảm như Đại hội Đảng, bầu cử Quốc hội, vấn đề “ xuyên tạc, bịa đặt và lan truyền những nội dung sai sự thật nhằm bôi nhọ, gây mất uy tín, xúc phạm danh dự của lãnh đạo Đảng, Nhà nước ngày càng gia tăng”.
Cho rằng “điều này tạo dư luận xấu, gây hoang mang, giảm sút niềm tin của người dân không chỉ đối với cá nhân các lãnh đạo, mà còn ảnh hưởng đến việc thực hiện chủ trương, chính sách”, phó Xuân dõng dạc:
“Tôi đề nghị bổ sung quy định để ngăn chặn có hiệu quả đối với loại hành vi này. Qua tham khảo kinh nghiệm quốc tế, nhiều nước trên thế giới cũng đã quy định liên quan vào bộ luật hình sự”.
Lúc đó Xuân hãy còn là đại tá. Đại tá công an, từng là “Trưởng phòng Phòng Chống Phản động”, mà hô hào “ngăn chặn có hiệu quả” thì phải biết cái sự “hiệu quả” này sắt máu đến nhường nào?
Một người như Xuân ắt phải suy nghĩ và hành động như thể ngồi xổm trên đầu nhân dân và đó là quy luật. Mà đã là quy luật thì tại sao phải nổi giận?
Mặt khác, nếu Xuân cứ tiếp tục như vậy, biết đâu sẽ là điều tốt cho dân tộc Việt Nam và cho cả nhân quần? Bởi vô hình trung, ả đang đóng vai kẻ đào huyệt cho cái thể chế của ả!
Hãy nhớ lại sự kiện Mùa Xuân Ả Rập, làn sóng cách mạng với các cuộc nổi dậy, diễn hành và biểu tình phản đối tại ở thế giới Ả Rập năm 2010, bùng nổ từ Tunisia rồi lan sang Algeria, Ai Cập, Yemen và Jordan, Mauritanie, Saudi Arabia, Oman, Sudan, Syria, Iraq, Libya và Morocco.
Làn sóng cách mạng ấy bắt đầu khi công an Tunisia tịch thu hết rau xanh của người bán dạo Mohamed Bouazizi 26 tuổi. Bị dồn vào đường cùng, không biết làm gì khác nên ngày 17/10/2010, Bouazizi tự thiêu để phản đối và hành động này đã khởi đầu cho Cách mạng Tunisia, sau đó lan ra khắp thế giới Ả Rập.
Xuân mà càng hung hăng, người Việt Nam càng bị dồn vào đường cùng, cái chế độ mà ả bảo vệ càng có nguy cơ sụp đổ. Và nếu bớt đi một chế độ cộng sản, thế giới này há chẳng trở thành một “better place” như lời trong ca khúc “Heal the world” nổi tiếng của Michael Jackson hay sao?
Cũng như Trump, y càng kỳ quặc, càng điên khùng, Trumpism của y mới càng có nguy cơ phá sản và đám MAGA quân kia mới nhận ra cái ngu của mình và nước Mỹ, cũng như toàn bộ thế giới này, sẽ là một “better place”.
Hãy nhớ lại rằng, trong Đệ nhị Thế chiến, tình báo Anh đã lên cả một kế hoạch chi ly để ám sát Adolf Hitler nhưng rồi Thủ tướng Winston Churchill đã ra lệnh hủy bỏ. Churchill hiểu ý rằng, Hitler chỉ có tài kích động chính trị, còn nhãn quan chiến lược và chiến thuật về mặt quân sự là zero, thậm chí là số âm, do đó trừ khử y thì lợi không bằng hại. Quân Đức có rất nhiều tướng tài, hãy để yên cho y chặt chân chặt tay các vị tướng này với những ý tưởng điên rồ của mình, quân Đồng Minh mới nâng cao thế thắng.
Quả nhiên, thực tế cho thấy việc Hitler bác bỏ ý tưởng tấn công hay phòng thủ của nhiều tướng lĩnh dưới quyền là một trong lý do chính khiến Đức thua trận. Thí dụ Thống chế Erwin Rommel, vị tướng tài nổi danh là “Cáo sa mạc” sau chiến dịch Bắc Phi. Năm 1943, Hitler giao cho Rommel trách nhiệm phòng thủ vùng Normandy tại Pháp, là nơi gần nước Anh nhất, có nguy cơ bị tấn công đổ bộ nhất. Tuy nhiên Hitler lại bác yêu cầu của Rommel, theo đó thì nên bố trí một Sư đoàn xe tăng Panzer gần bờ biển Pháp để sẵn sàng ứng phó. Nếu Hitler làm theo ý Rommel, có lẽ ngày đổ bộ D-Day của quân Đồng Minh sẽ là một thảm họa kinh hoàng.
Do đó, chúng ta cũng đừng nên lên cơn điên mỗi khi Trump nổi cơn… khùng, tỷ như hai cơn khùng mới nhất là “đấu tố” Nam Phi hay cấm Viện Đại học Havard thu nhận sinh viên nước ngoài.
Y càng điên khùng như thế, thì chủ nghĩa Trump của y càng phá sản nhanh hơn.
__________________
The Following User Says Thank You to Gibbs For This Useful Post:
Những gì Trump đang thực hiện chính là một cuộc “đấu tranh giai cấp” mà Karl Marx đã phát triển thành học thuyết.
Theo Marx thì lịch sử nhân loại chính là lịch sử của các cuộc đấu tranh giai cấp: Việc giải quyết những xung đột kinh tế – xã hội giữa các giai tầng là động lực chính của những biến chuyển lịch sử.
Nhưng hai con người chào đời cách nhau 128 năm này giống và khác nhau ở những điểm nào?
Marx phất cờ vô sản, Trump phất cờ thượng lưu.
Marx kêu gọi “Vô sản quốc tế liên hiệp lại”, Trump kêu gào “nước Mỹ đóng cửa lại”.
Và nếu Marx nêu cao “chuyên chính vô sản” thì Trump thực hiện “chuyên chính đại tài phiệt”.
Nói theo ngôn ngữ toán học thì họ giống nhau ở giá trị tuyệt đối, chỉ khác ở cái dấu cựu hữu – cực tả, national chauvinism – thế giới đại đồng.
Khi Trump – với kim chỉ nam Project 2025 của tổ chức cực hữu The Heritage Foundation – ký sắc lệnh hành pháp bãi bỏ Bộ Giáo Dục, y cũng làm cái điều mà những nhà cách mạng vô sản Việt Nam từng ông ổng: “Bao nhiêu lợi quyền ắt qua tay mình”.
Nói đến “lợi quyền” là nói đến kinh tế học, khoa học xây dựng trên tiền đề về lòng tham và nỗi sợ của con người, theo đó hành vi nào của chúng ta cũng bị chi phối bởi mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận và tối thiểu hóa thiệt hại.
Tối đa hóa lợi nhuận là tham, lo xa với thiệt hại là sợ. Chính sách của Trump cũng hình thành từ thôi thúc tham – sợ này.
Khi Trump đòi sáp nhập Canada, chiếm Greenland, sở hữu Panama hay cưỡng ép Ukraine chuyển nhượng tài nguyên, chúng ta nhận ra bản mặt một tên thực dân tham lam, hèn hạ.
Và khi y bãi bỏ Bộ Giáo dục, chúng ta nhận diện một nhà cai trị tầm nhìn hạn hẹp, đang lo sợ, bất an và việc này cũng có những căn cơ lịch sử của nó.
Bước qua thời mông muội thì con người ý thức được rằng quyền lực không nằm ở bắp thịt mà quyền năng thủ đắc tri thức. Do đó, bằng mọi giá, nhà cai trị nào cũng hướng đến việc kiểm soát, phân phối và công nhận tri thức.
Quốc Tử Giám được xem như là trường đại học đầu tiên của Việt Nam, đã ra đời với mục tiêu này: Phân phối và công nhận tri thức cho dòng dõi quý tộc hay quan lại, lớp người gắn bó với triều đình nhất.
Hay chính sách lý lịch hẹp hòi bần tiện trên đất nước chúng ta một thời, khi các thí sinh đại học được chia tới 15 loại, và đây cũng thể hiện nỗi sợ của giai tầng cai trị [1].
Cho đến nay, khi tiếp tục duy trì “Hội đồng chức danh giáo sư nhà nước” để độc quyền việc công nhận tri thức chứ không chịu giao phó cho các đại học, giai tầng cai trị tại Việt Nam cũng thể hiện sự bất an tương tự.
Đó là tập thể, trên phương diện cá nhân chúng ta nhận ra không ít trường hợp tương tự, như Lưu Quý Kỳ (1919-1982). Kỳ vốn là đệ tử ruột của cả Lê Duẩn và Lê Đức Thọ, chức vụ cuối cùng là Vụ trưởng Vụ Báo chí, kiêm Tổng Thư ký Hội Nhà báo, thời kháng Pháp hoạt động ở Nam bộ, giữ chức Giám đốc Sở Tuyên truyền văn nghệ Nam bộ.
Trong Đêm Giữa Ban Ngày, nhà văn Vũ Thư Hiên kể chuyện thời ấy, mỗi lần nhận tài liệu trung ương từ miền Bắc gởi vào là Kỳ cắm cúi đọc và ghi chép cho riêng mình, “xong là đốt ngay, không cho ai được đọc nữa”. Kỳ muốn làm người độc quyền về lý luận văn nghệ xã hội chủ nghĩa ở cõi miền Nam [2].
Bây giờ chúng ta thấy giai tầng thượng lưu Mỹ, qua chính sách của Trump.
Họ lo sợ cho trước hiện tượng các sinh viên Á – Phi hay bình dân ngày càng hiện diện nhiều hơn tại các đại học hàng đầu Mỹ, cả tám trường uy tín nhất thuộc Ivy Leagues như Havard, Princeton, Yale, Columbia v.v… Để bảo vệ quyền lực của mình thì phải ngăn chặn quyền tiếp nhận tri thức của giới mà họ khinh khi là hạ đẳng.
Và họ đánh đòn kinh tế.
Chi phí đại học tại Mỹ là một gánh nặng với giai tầng trung lưu, đừng nói là giai tầng lao động. Vai trò của Bộ Giáo dục Mỹ là giúp đỡ giới này qua những chính sách tín dụng phải chăng và chính phủ có làm thế thì, thứ nhất, xã hội mới tiến tới sự công bằng khi giai tầng bậc thấp có thể đổi đời bằng con đường tri thức và, thứ hai, sẽ làm cho nước thịnh vượng qua việc khai thác tối đa tiềm năng chất xám của toàn dân số Mỹ.
Khi bãi bỏ Bộ Giáo dục, Trump đã tước bỏ quyền tiến thân của giai tầng bậc dưới và, do đó, đã bảo vệ thế bề trên của giai tầng thượng lưu. “Thượng phẩm vô hàn môn, hạ phẩm vô thế tộc”. (Phẩm trật cao đâu vào tay kẻ bần cùng, phẩm trật thấp đâu đến tay con nhà hào môn). Nếu Trump thành công thì nước Mỹ của thế kỷ 21 sẽ quay về Trung Quốc trước thế kỷ thứ 6, khi hệ thống quan chế vận hành theo mô thức thế tập hay cử tuyển, trước khi nhà Tùy (581-621) cải cách bằng khoa cử.
Khẩu hiệu “American First”, ở đây, là “American Uper Class First”.
Quyết định trên, cùng hàng trăm sắc lệnh đang làm xáo trộn nước Mỹ đều có một mẫu số chung là “anti DEI”, tức chống lại một xã hội Mỹ đa dạng (Diversity), công bằng (Equity) và hòa nhập (Inclusion) [3].
DEI cũng là tiêu chí của xã hội Tây phương mà người Việt chúng ta thụ hưởng rất nhiều sau tháng 4 năm 1975: Những thuyền nhân có thể nào được định cư rồi hòa nhập và tiến thân bằng con đường học vấn ở Mỹ hay các nước Tây phương khác, nếu không có chính sách DEI?
Nhưng, như đã nói, chủ trương này lại khiến giới thượng lưu da trắng phát sợ bởi sự thành đạt không còn là độc quyền của họ. Và để đối phó, Trump đang thay mặt họ “thanh tẩy” nước Mỹ bằng một thứ “chuyên chính thượng lưu”.
Trump lên kế hoạch trục xuất hàng chục triệu di dân da màu “không giấy tờ” bất kể những đóng góp kinh tế xã hội của họ. Trump còn học Hitler hay Tần Thủy Hoàng làm trò đốt sách, xóa bỏ mấy trăm ngàn trang web và cơ sở dữ liệu của chính quyền liên bang vì liên quan đến chính sách DEI, sắc tộc hoặc giới tính, xóa tên những anh hùng, tử sĩ đã đóng góp xương máu cho nước Mỹ chỉ vì màu da của mình.
Bây giờ thì nhiều MAGA quân theo đạo Hồi hay gốc Mỹ La Tinh đã lên tiếng thừa nhận là mình sai, mình ngu [4]. Nhưng, thật lạ lùng, nhiều MAGA quân gốc Việt vẫn “kiên cường bám trụ”!
Trước đây thì họ, hay cha anh họ, cũng từng là nạn nhân của một “đấu tranh giai cấp” kỳ dị. Đó là cuộc “đấu tranh” với tầng lớp tiểu tư sản có học lãnh đạo bên trên, dụ dỗ một đám nông dân đui mù ở dưới để hy sinh cho giai tầng công nhân chẳng liên quan gì đến mình [5].
Cách Mạng Tháng Tám năm 1945 là dấu mốc lớn của cuộc đấu tranh này nhưng sự thành công của nó, theo chính Giáo sư Hồ Ngọc Đại, con rể Tổng Bí Thư Lê Duẩn, trong bài nói chuyện tại trường viết văn Nguyễn Du vào năm 1979: “Các bạn có biết vì sao mà Cách mạng tháng 8 năm 45 thành công không? Ấy là vì dân ta bấy giờ còn ngu quá! Chứ như hôm nay ấy à, còn lâu!” [6].
Nghĩa là, theo Giáo sư Đại, sau 34 năm thì dân ta đã hết ngu. Nhưng chưa chắc. Không nhất thiết phải tính chuyện năm 2016, cho qua 2020, thậm chí cả năm 2024, chỉ tính thời điểm tháng Ba năm 2025 này thôi, những MAGA Việt vẫn chưa chịu nhận ra phải trái.
Họ vẫn tôn sùng cái tên thực dân đã liên tiếp giáng đòn vào người lao động và người da màu, đã đứng về phía một nước lớn để hiếp đáp một nước yếu, đã thừa cơ hoàn cảnh bị xâm lược mà liên tiếp gây sức ép lên một nước đang cần sự giúp đỡ của mình mà vòi vĩnh tài nguyên theo lối ăn trên đầu, trên cổ.
Họ đang theo đuổi một cuộc chiến kỳ quái nhất khi phất cao lá cờ của kẻ chỉ nhắm đến việc tước đoạt hết quyền lợi của mình, sổ toẹt vào nhân phẩm của mình, khinh khi màu da của mình!
Lặp lại lời Giáo sư Đại thì quá thừa, điều tôi muốn nhắc là lời của một nhân vật trong Green-book, cuốn phim nói về nghệ sĩ dương cầm da đen Mỹ, Donald Shirley (1927 –2013).
Đó là một nghệ sĩ tài năng với tầm vóc quốc tế nhưng bị kỳ thị đến độ, khi được mời đến trình diễn tại một nhà hàng ở miền Nam nước Mỹ, đã bị cấm, không được phép ăn tối ở đây, nếu cần ăn để có sức mà trình diễn thì nhà hàng có thể chiếu cố, bày một cái bàn trong xó của nhà kho, vì lẽ nhà hàng không tiếp khách da màu. Tên phim lấy từ sách The Negro Motorist Green Book, phát hành từ năm 1936 đến 1966, hướng dẫn người da đen di chuyển xuyên bang tìm chỗ ăn và chỗ trọ.
Trong cuộc trò chuyện về những bất công mà nghệ sĩ này chịu đựng, Tony Lip, một người Mỹ gốc Ý trong vai tài xế, kiêm cận vệ, trong chuyến lưu diễn của Shirley vào năm 1962, đã nhại lời của Tổng thống Kennedy: “Đừng thắc mắc đất nước đã làm gì cho bạn, hãy thắc mắc những gì mà bạn có thể tự làm cho chính mình”. (Don’t ask what your country can do for you, ask what you can do for yourself).
Rồi đây, nếu cuộc đấu tranh giai cấp và anti-DEI của Trump thành tựu, liệu những MAGA da vàng của chúng sẽ phải tự hỏi mình những câu hỏi của những người da đen vào thập nhiên 1960, những người không được quyền học tại những trường hay bước lên những xe bus chỉ dành cho người da trắng, thậm chí không được ngồi vào bàn ăn của những nhà hàng mà chính mình được mời đến để trình diễn âm nhạc?
_________
Tham khảo:
1. Huy Đức (2012) Bên Thắng Cuộc, Osin book, trang 226-227
2. Vũ Thư Hiên, Đêm giữa ban ngày, Văn nghệ, 1997. (Chương 15)
6. Những thành phần lãnh đạo “cách mạng vô sản” đều là giới trung lưu ( “tiểu tư sản”), từ Nguyễn Ái Quốc đến Trần Phú, Ngô Gia Tự, Lê Hồng Phong, Nguyễn Thị Minh Khai, Võ Nguyên Giáp, Phạm Văn Đồng v.v…
Trích: “Tôi còn nhớ một “sự cố”: không hiểu vì sao mà người đầu tiên đến nói ngay đầu khóa một (1979) là anh Hồ Ngọc Đại. Anh Đại thì ta biết rồi, anh ăn nói sắc sảo mà ngang tàng, chẳng nể ai, chẳng kiêng bất cứ điều gì. Đang giữa câu chuyện thao thao, anh đột nhiên dừng lại và hỏi: Các bạn có biết vì sao mà Cách mạng tháng 8 năm 45 thành công không? Ấy là vì dân ta bấy giờ còn ngu quá! Chứ như hôm nay ấy à, còn lâu!… Tôi gọi cậu bảo vệ: Ra đóng ngay cổng trường ngoài kia lại, kẻo công an vào tóm đầu tất cả thầy trò chúng ta bây giờ. Nghĩ lại cho kỹ, cho thật, Hồ Ngọc Đại đã không nói sai”.
__________________
The Following User Says Thank You to Gibbs For This Useful Post:
Ông Trump đã gây tranh cãi ầm ĩ khi sử dụng hình ảnh giả để đấu tố Nam Phi về tình trạng “đàn áp người da trắng” khi hội kiến Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa vào ngày 21/5/2025 tại Tòa Bạch ốc.
Tổng thống đương nhiệm của nước Mỹ này — một tỷ phú, một “đại phú ông” — lại làm tôi nghĩ đến những bần cố nông hung hăng đấu tố trên đất nước chúng ta một thời.
Mà là những cảnh đấu tố ngớ ngẩn nhất, nếu không nói là ngu ngốc nhất, nói theo ông Trần Huy Liệu, người từng là Bí thư Tổng bộ Việt Minh, Bộ trưởng tuyên truyền rồi Viện trưởng Viện Sử học của nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa.
Như cảnh đấu tố “tên địa chủ Nguyễn Văn Bính” vào ngày 18/3/1953 tại Đồng Bẩm (huyện Đồng Hỷ, Thái Nguyên) mà ông Liệu đã cẩn thận ghi chép trong nhật ký.
Cuộc đấu tố diễn ra trên sân khấu, có căng khẩu hiệu “Đả đảo và trừng trị xứng đáng tên địa chủ cường hào gian ác Nguyễn Văn Bính”.
Xin mở ngoặc ở đây, tiếng Việt có lẽ bị bọn bần cố nông này làm hỏng ngay từ những khẩu hiệu chính trị sặc mùi “chuyên chính” này. Đã nói trừng trị thì nên là “trừng trị đích đáng”, còn chữ “xứng đáng” thì nên dành cho những việc như “tưởng thưởng, khen thưởng” v.v…
Trở lại với nạn nhân, thời Pháp thuộc ông Bính làm lý trưởng rồi phó chánh tổng nhưng sớm “giác ngộ cách mạng”, là người đầu tiên trong vùng được kết nạp vào đảng và ngay sau Cách mạng tháng Tám (1945) được bổ nhiệm làm Chủ tịch ủy ban hành chính kháng chiến xã, rồi sau đó lên làm ủy ban huyện.
Nhưng đến năm 1953 thì ông bị mang ra đấu tố làm thí điểm, cùng đợt với bà Nguyễn Thị Năm. Tổng chỉ huy của cuộc đấu tố tại đây là Hoàng Xuân Việt.
Trần Huy Liệu tả cảnh tố ngu:
‘Ngu ngốc đến nỗi khi nhắc đến những việc làm thời Pháp thuộc của Bính, rồi hỏi “mày đã dựa vào thế lực nào?” là có ý chỉ vào thế lực thực dân đế quốc, cái đó đã đành. Tới khi hỏi những việc làm của Bính bằng danh nghĩa chính quyền của ta, cũng cứ gạn hỏi “mày đã dựa vào thế lực nào”. Và nếu quên câu hỏi này thì lại có người nhắc hỏi. Đã thế, không cho “phạm nhân” được trả lời, vì trả lời tức là “ngoan cố” [1].
Nếu mức ngu này là một thì lời đấu tố sau đây mới là ngu mười, ngu một trăm, một ngàn:
“Ngoài ra không thiếu những điều vô lý đến phì cười. Có người tố Bính đã quyên tiền của mình để đóng cho Việt Minh trước cuộc Cách mạng tháng Tám… Có người tố Bính đã làm thịt lợn đãi du kích mà con lợn đó là lợn nhà của Bính” [2].
Họ “tố cáo tội ác của tên địa chủ Tổng Bính” nhưng không hề ý thức rằng nạn nhân này đã làm những gì.
Giống hệt như Trump. Trump trưng ra bằng chứng để đấu tố Nam Phi mà không biết bằng chứng đó từ đâu, và những gì đang thực sự diễn ra tại Nam Phi.
Trong tư cách chủ nhà, Trump đã “phục kích” vị khách ngoại giao của mình khi trưng ra bức ảnh, nói rằng đây là bằng chứng “không thể chối cãi” về việc người da trắng, đặc biệt là nông gia, đang bị “diệt chủng có hệ thống” ở Nam Phi.
Tuy nhiên chỉ mấy tiếng đồng hồ sau thì báo chí phanh phui rằng, tấm hình trên chẳng hề dính líu đến Nam Phi. Tấm hình Trump trưng ra, thực chất, được cắt ra thì đoạn phim quay tại Goma, thuộc Congo, quay cảnh chôn cất tập thể sau một vụ tấn công đẫm máu của phiến quân M23 (March 23 Movement).
Nhưng vấn đề không chỉ là tấm hình. Như đài CNN đã khẳng định: “Có nhiều tội phạm bạo lực ở Nam Phi. Tuy nhiên ở đó không hề có tình trạng diệt chủng với những nông gia da trắng” [3].
Dẫu bạo lực tràn lan thì tại xứ sở này, đó chủ yếu là bạo lực hình sự chứ không phải là bạo lực với lý do chủng tộc. Nạn nhân, đại đa số là người da đen. Theo số liệu thống kê chính thức của Nam Phi thì từ tháng 4 đến tháng 12/2024, đã xảy ra 19.696 vụ sát nhân, trong đó chỉ có 36 vụ liên quan đến các nông gia da trắng, tức chỉ chiếm 0.18%.
Trump cũng đưa ra một bằng chứng giả khác: Người da trắng Nam Phi đang tràn ngập nước Úc để xin tỵ nạn, do sợ bị tàn sát.
Dĩ nhiên một số nông gia và thương nhân Nam Phi đã sang Úc định cư để có cuộc sống ổn định hơn, rời xa đất nước đầy bất ổn vì bạo lực, tuy nhiên họ chỉ định cư như những di dân tự do, những nhà đầu tư, với số lượng nhỏ.
Họ chưa hề “tràn ngập” nước Úc như những người tỵ nạn.
Trên thực tế thì đó chỉ là ý kiến của nguyên Bộ trưởng Nội vụ Peter Dutton vào năm 2018, khi Úc bổ sung thêm 12.000 suất tỵ nạn cho nạn nhân của nội chiến tại Syria và nạn nhân của cuộc thánh chiến do giáo phái tử thân ISIL gieo rắc ở Iraq. Lúc này ông Dutton đề nghị Bộ Ngoại giao Úc nên phân bổ bớt các “suất tỵ nạn” này cho các nông gia Nam Phi.
Dutton là người cực hữu và phò Trump. Có thể hiểu rằng khi đưa ra ý kiến trên, ông ta không ưa người Trung Đông và chú ý đến người da trắng Nam Phi vì yếu tố “đồng chủng, đồng văn”. Tuy nhiên, đề nghị của ông Dutton lúc đó không được Bộ Ngoại giao Úc xem xét.
Cần nhắc thêm là, trước đó, năm 2008, nguyên Bộ trưởng Di trú Kevin Andrews – cùng đảng Tự Do với Dutto – bị tố cáo là đã thầm lặng ra lệnh cho nhân viên của mình hãy ưu tiên người Thiên Chúa Giáo khi cứu xét đơn xin tỵ nạn [5].
Đây là thời đại thông tin và những lời dối trá trắng trợn đều có thể bị phanh phui chỉ sau vài tiếng đồng hồ. Thế nhưng, tại sao Trump vẫn tự tin trưng ra những tin giả như thế ngay giữa Tòa Bạch ốc, ngay trước các ống kính truyền hình để đấu tố một vị quốc khách?
Phải chăng là Trump đang mắc bệnh tâm thần, lẫn lộn giữa giả và thật?
Cảnh Trump lẫn lộn trong đấu tố này làm tôi nghĩ đến cảnh đấu tố “tên địa chủ cường hào gian ác Nguyễn Văn Bính” ở Thái Nguyên khi những bần cố nông lẫn lộn giữa “ta” và “địch”. Từ nhật ký của Trần Huy Liệu, tôi mạn phép diễn nôm:
– “Tôi xin tố, tên địa chủ Nguyễn Văn Bính đã bắt con heo của nhà nó để làm thịt đãi du kích của ta!”
– “Tôi xin tố, tên Việt gian Nguyễn Văn Bính đã đứng ra quyên tiền của nhân dân để ủng hộ Việt Minh!”
Tiện thể, tôi nhắc lại sự lẫn lộn mà những thân nhân của tôi từng chứng kiến, trong các buổi đấu tố sau tháng 4 năm 1975, từng được tôi kể lại nhân dịp 30 tháng 4:
– “Tôi xin tố, cộng sản bắn chết chồng tôi!”
– “Tôi xin tố, cộng sản bắt con bò của tôi làm thịt!”
– “Chế độ ta có ưu điểm là yên bình, tối nào đồng bào cũng đều được ngủ ngon. Chế độ Mỹ ngụy có khuyết điểm là để Việt Cộng pháo kích và gài mìn, không đêm nào được ngủ yên mà ra đường thì phập phồng lo sợ!”
Đó là chuyện xưa. Cái quan trọng bây giờ là sự lẫn lộn của nhiều người Việt Nam chúng ta: Da vàng mà tưởng da mình trắng lắm, sẽ được chiếu cố như những người da trắng ở Nam Phi…
__________
Tham khảo:
1. Trần Chiến (2016) Cõi người – chân dung Trần Huy Liệu, Nhà xuất bản Trẻ, trang 258. Trần Chiến là con trai của Trần Huy Liệu.
Đây là phong trào Leaving MAGA (LMAGA), một tổ chức phi lợi nhuận mà giám đốc điều hành là Rich Logis, có đầu óc cực hữu, ủng hộ đảng Cộng Hòa, từng bỏ phiếu cho Trump nhưng rồi thì sáng mắt khi thấy được nước Mỹ ra sao dưới quyền lãnh đạo của Trump.
Phong trào tập hợp những cử tri khuynh hữu, từng nuôi ảo tưởng về Trump và nay thì đã “tàn cơn ảo mộng”. Nó cũng giống như những người Việt yêu nước phải quay đầu “dinh tê” (rentrer): Sau khi xếp bút nghiên, rời thành thị lên rừng chống ngoại xâm nhưng rồi khám phá đây chỉ là một thứ nội xâm, thôi thì chỉ biết về thành.
Vỡ mộng với Trump thì họ “dinh tê” nhưng còn những kẻ vẫn say đắm cơn mê thì sao? Những cựu MAGA quân này đặt ra mục tiêu “giải Trump” cho họ, nhắm vào những thân nhân, bạn bè.
Lại nói theo ngôn ngữ của Bác sĩ Hồ Văn Châm hay ông Hoàng Đức Nhã trong chương trình Chiêu Hồi năm nào là phải vận động để thân nhân còn mê mãi trong đội MAGA quân kia “quay về với chính nghĩa Cộng Hòa”.
Mà để vận động họ quay về thì phải nắm rõ tại sao họ đi sai đường.
Rich Logis cho rằng, có ba nguyên nhân chính: “Tin sai (misinformation) và phản tin (disinformation); khuynh hướng tin rằng ‘phía bên kia” (Dân Chủ) là tệ hại nhất; hiểu sai về chủ nghĩa tư bản và thị trường tự do, dẫn đến sự bất mãn tràn lan trong vấn đề tài chính.
Theo Rich Logis thì những MAGA quân này cũng có sự tự ái nên cách tốt nhất để thuyết phục họ là đừng nên có thái độ lên lớp. Ông đưa ra 5 bước giải Trump:
1. Tìm những mẫu số chung để bắt đầu câu chuyện.
2. Không công kích.
3. Đưa ra cơ hội hòa giải với gia đình và bạn bè.
4. Thay vì tranh cãi nhau, nên biết tiến và thoái với thái độ tương kính.
5. Sau khi tạo ra vài tiến triển – thường chỉ đạt được sau một vài cuộc trao đổi – đặt vấn đề là họ có muốn nghe về sự hối hận của những cựu ủng hộ viên của Trump hay không.
Phổ biến những câu chuyện hối tiếc này là một trong những công việc của LMAGA [1].
Rich Logis cho rằng, tiến trình “giải Trump” sẽ diễn ra một cách từ từ từ, từng bước một, rồi đến một lúc đó, những ủng hộ viên của Trump sẽ đột ngột nhận thức được rằng những xáo trộn và hỗn loạn mà Trump tạo ra là có hại cho giới thu nhập thấp và giới trung lưu Mỹ và, tệ hơn hết, là cho các tiểu doanh nghiệp.
Nhận xét này làm tôi nghĩ đến đoạn đối thoại khô khốc giữa hai nhân vật trong “The Sun Also Rises” của Ernest Hemingway:
‘How did you go bankrupt?’ Bill asked. (Bill hỏi: ‘Vì sao anh bị phá sản?’)
‘Two ways,’ Mike said. ‘Gradually and then suddenly.’ (Mike trả lời: ‘Hai cách, từ từ rồi đột ngột’).
Hy vọng là MAGA cũng đang tuột dốc trong sự phá sản như thế để, đến một lúc nào đó, nó sẽ lăn đùng ra chết, đột ngột, bất thình lình.
Về bản chất, cách dùng người của Trump không khác gì cách của các lãnh tụ cộng sản. Nếu nói theo ngôn ngữ toán học thì khác dấu và hoàn toàn giống ở “trị tuyệt đối”.
Nếu về cá nhân các lãnh tụ cộng sản trọng dụng những kẻ trung thành với mình thì trong chính sách chung, chế độ cộng sản ưu tiên thành phần công nông và những kẻ có “lý tưởng xã hội chủ nghĩa”.
Trump cũng trọng dụng những kẻ trung thành với mình, những kẻ thuộc “giai cấp” tỷ phú và những thành phần cực hữu [1].
Mặt khác, như có thể phân tích, cách dùng người của các lãnh tụ cộng sản – từ cấp trung ương đến cấp địa phương – thể hiện cách vận hành của chế độ cộng sản.
Chế độ này phát triển theo khuôn khổ những “kế hoạch 5 năm” vạch ra trong các đại hội đảng, rồi đến lượt, các kế hoạch này được chia nhỏ để tiến hành hay thúc đẩy theo các “phong trào thi đua”.
Đặc biệt, khi bị sa vào tình trạng khủng hoảng, suy thoái, chỉ tiêu kế hoạch có thể không đạt được, thế là họ bắng nhắng… phát động phong trào. Cũng có lúc những lãnh tụ này thấy sự nghiệp chính trị của mình sao mà… nhạt quá, phải làm cái gì đó cho xôm tụ, thế là moi óc ra tìm cái gì đó để… phát động phong trào, cho xôm.
Nếu “vinh quang” của lãnh tụ tối cao ở trung ương phụ thuộc vào thành tựu của các kế hoạch 5 năm thì đường thăng tiến của các lãnh tụ thấp hơn lại phụ thuộc vào những kế hoạch con và sự sôi nổi và “hoành tráng” của các “phong trào thi đua”.
Do đó, những cán bộ có khả năng “phát động phong trào” thường có cơ hội thăng tiến, vì được việc và dễ lọt mắt xanh cấp trên.
Nhưng thường thì đây là những kẻ chỉ có tài vặt, tài làm ảo thuật chứ không phải thực tài. Đó là tài ăn nói, tài bày vẽ, tài văn nghệ, tài “hiện thực hóa” ý đồ của cấp trên về mặt trình diễn để có những bản báo công đẹp, chứ không hẳn là tài kinh bang tế thế. Chính vì vậy nên, hầu như trong mọi vụ đổ bể hay tai tiếng của các cơ quan nhà nước, các vụ phá sản của những công ty quốc doanh, công chúng mới biết là những quan chức nắm giữ các vị trí trọng yếu tại đây phần đông đều xuất thân từ những cán bộ “phát động phong trào”.
Như Võ Kim Cự, cựu Bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh, là kẻ chịu trách nhiệm trực tiếp trong vụ ô nhiễm Formosa vào năm 2016 khi Công ty Fomorsa của Đài Loan ngang nhiên xả thải ở Vũng Án, làm ô nhiễm cả một vùng biển rộng lớn, khiến cá chết hàng loạt từ Hà Tĩnh đến Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên – Huế. Nhìn lại đường quan lộ thì Cự chính là kẻ được chiếu cố do có tài hưởng ứng trong nền chính trị “phát động phong trào” từ khi chỉ còn là một Bí thư huyện đoàn:
“Khi ấy, Đoàn Thanh niên phát động phong trào thanh niên lập nghiệp; đang là bí thư Huyện Đoàn Cẩm Xuyên, ông Cự mạnh dạn đi đầu thành lập một xí nghiệp thanh niên phát triển kinh tế. Ông Hà Quang Dự (lúc đó là Bí thư thứ nhất T.Ư Đoàn) khi về làm việc với tỉnh Đoàn, đi khảo sát mô hình của Võ Kim Cự đã nhận xét “cậu này hăng hái…”. Sau đó, ông Hà Quang Dự trao đổi với ông Nam (Dương Xuân Nam, tổng biên tập báo Tiền Phong) nên tìm cách giúp Võ Kim Cự vượt qua khó khăn ban đầu, phát triển kinh tế, thắp sáng nhân tố mới, tạo sức lan toả trong thanh niên. “Báo Tiền Phong cho Võ Kim Cự vay một số tiền đáng kể thời điểm đó để xây dựng xí nghiệp…”, ông Nam nói. Sau này, ông Nam và báo Tiền Phong, T.Ư Đoàn tiếp tục quan tâm giúp đỡ chàng thanh niên hăng hái Võ Kim Cự trong công tác Đoàn cũng như phát triển xí nghiệp thanh niên và trong cuộc sống” [2].
Chúng ta thấy gì?
Bí thư Trung ương Đoàn Hà Quang Dự “phát động phong trào” và phong trào có “thành công tốt đẹp” thì Dự mới có bệ phóng để tiến thân.
Cự nắm ngay cơ hội, ra mắt trình diễn ngay với “xí nghiệp thanh niên phát triển kinh tế” dù vốn liếng chẳng có mấy đồng, nhưng cần gì, cái chính là Cự lọt mắt xanh của Dự.
Mà Dự cũng biết rõ “xí nghiệp” của Cự là thứ hữu danh vô thực nên mới ra lệnh báo Tiền Phong ứng tiền cho vay, dù tớ báo không phải là ngân hàng. Nghĩa là Dự cần Cự mà Cự cũng cần Dự.
Thành tích chính trị của Dự phụ thuộc vào bản báo công từ “phong trào” này, mà để báo công cho hay thì phải cần những người như Cự, như là “nhân tố mới” để “tạo sức lan tỏa”.
Họ không nói nhưng có thể nhận ra rằng cái xí nghiệp của Cự cũng chẳng làm nên cơm cháo, phải sinh tồn nhờ vào sự chiếu cố đặc biệt của cấp trên: “Sau này, ông Nam và báo Tiền Phong, T.Ư Đoàn tiếp tục quan tâm giúp đỡ chàng thanh niên hăng hái Võ Kim Cự..”
Đây là mối quan hệ cộng sinh và nó đã hình thành nên một liên minh chính trị lâu dài, ít ra cho đến khi Cự rơi đài.
Như vậy thì tài “phát động phong trào” chỉ là tài trình diễn, tài đón gió, tài chứng tỏ sự “hăng hái” khi hưởng ứng ý đồ cấp trên. Trong trường hợp trên thì việc “thanh niên lập nghiệp” có thực sự hữu ích, có bền vững lâu dài hay không, không quan trọng. Quan trọng là cái “khí thế” tạo ra và những báo cáo thật đẹp để cấp trên hài lòng.
Nhờ vậy mà sau này Dự mới thăng tiến, trở thành Bộ trưởng kiêm Tổng cục trưởng Tổng cục Thể dục thể thao, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Thể dục thể thao, Chủ tịch Ủy ban Olympic Việt Nam.
Và Cự cũng vậy, từng bước đi lên rồi trở thành ông vua đất Hà Tĩnh. Nhưng do chỉ có tài trình diễn, tài đón đầu với ý đồ của cấp trên mà không có tầm nhìn của một nhà quản trị, một người xây dựng chính sách, Cự mới bị những tài phiệt Đài Loan qua mặt để tàn phá môi trường sinh thái của đất nước.
Trở lại với Trump, có thể thấy, Trump tập hợp quanh mình những kẻ trung thành, những nhà tài phiệt và những nhân vật truyền thông, là người có tài trình diễn. Thậm chí cả Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth cũng là người dẫn chương trình của đài truyền hình Fox, nghĩa là Trump muốn tìm những tay chân có khả năng “phát động phong trào”.
Dùng người như thế thì cách khoe khoang công trạng cũng thế: Trump cũng giống hệt các lãnh tụ cộng sản ở cách báo công.
Làm gì, đi đâu, tổ chức hội nghị nào, bao giờ các lãnh tụ cộng sản ta cũng “thành công tốt đẹp” cả.
Trump cũng vậy, nhìn từ cuộc thương chiến với Trung Quốc, với Canada rồi nỗ lực hòa giải giữa Nga và Ukraine v.v… Trump bao giờ cũng giở giọng “thành công tốt đẹp” nhưng liên tục xuống nước.
Thậm chí như mới đây, sau khi huênh hoang về vai trò của mình trong nỗ lực tiến tới giải pháp ngưng bắn “ngay lập tức” tại Ukraine, Trump lại ngây ngô thú nhận rằng không biết hai bên đã bàn với nhau những chuyện gì. (The US president said Russia and Ukraine would now hold direct talks because “they know details of a negotiation that nobody else would be aware of”). Nghĩa là: “Tổng thống Mỹ cho biết, Nga và Ukraine hiện sẽ đàm phán trực tiếp vì ‘họ biết chi tiết về cuộc đàm phán mà không người nào biết’.” [3]
Lời của Trump cũng trớt quớt như hiệu lực ngưng bắn “ngay lập tức” bởi hiện tại hai bên vẫn đánh nhau ầm ầm.
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. Vì một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hãy ghé thăm chúng tôi, hãy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
