Thân cây bị bỏ đi biến thành "mặt hàng xanh" triệu đô, Việt Nam xuất khẩu tốp đầu thế giới

[Cupcake01]

Từng bị bỏ đi như rác thải nông nghiệp, thân chuối giờ đây đã trở thành nguyên liệu hái ra tiền trong ngành thủ công mỹ nghệ và công nghiệp xanh.

Từ phế phẩm khó xử lý trở thành mặt hàng hái ra tiền

Việt Nam không chỉ tận dụng nguồn phụ phẩm này để sản xuất các sản phẩm thân thiện môi trường mà còn vươn lên tốp đầu thế giới về xuất khẩu sợi chuối, mở ra tiềm năng lớn cho nông nghiệp tuần hoàn và phát triển bền vững.

Theo dữ liệu từ Volza, trong giai đoạn từ tháng 9/2023 đến tháng 8/2024, Việt Nam đã xuất khẩu 407 lô hàng sợi chuối, do 25 doanh nghiệp thực hiện, tới nhiều nước. Đây là mức tăng trưởng 257% so với cùng kỳ. Riêng trong tháng 8/2024, Việt Nam xuất khẩu 83 lô hàng, tăng 592% so với tháng 8/2023 và tăng 54% so với tháng 7/2024.

Cũng theo dữ liệu của Volza, Việt Nam hiện dẫn đầu toàn cầu về xuất khẩu sợi chuối với 1.048 lô hàng, vượt qua Ấn Độ (1.024 lô hàng) và Indonesia (483 lô hàng). Thị trường xuất khẩu chính của Việt Nam gồm Campuchia, Hàn Quốc… và tiêu thụ nội địa – theo thông tin cập nhật ngày 17/3/2025 và dựa trên dữ liệu Xuất khẩu sợi chuối của Volza tại Việt Nam.

Chuối là một trong những loại cây trồng có sản lượng cao tại Việt Nam. Tuy nhiên, ngoài phần quả, các bộ phận còn lại của cây chuối như thân, lá, hoa thường bị bỏ đi như chất thải nông nghiệp. Trong những năm gần đây, xu hướng tận dụng toàn bộ cây chuối – từ thân, lá, hoa đến củ – không chỉ mang lại thu nhập cho nông dân mà còn mở ra nguồn nguyên liệu cho sản xuất xanh.


Các sản phẩm được làm từ sợi chuối.

Thân chuối làm được những gì?

Từ thân chuối, người dân có thể chế biến ra sợi chuối khô – nguyên liệu chính để sản xuất các sản phẩm thủ công mỹ nghệ như: túi, giỏ, sọt, làn, khay, thảm, lồng đèn, hoa giấy, bàn ghế, dép… Những sản phẩm này ngày càng được người tiêu dùng trong nước ưa chuộng và đã có mặt tại nhiều thị trường quốc tế như: Liên minh châu Âu, Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc)...

Sợi chuối nhẹ hơn so với sợi tre, nứa, có tính chịu nước và độ bền cao. Nhờ đó, ngoài đồ thủ công, sợi chuối còn được ứng dụng làm giấy in tiền, giấy gói hàng, thậm chí là vật liệu cao cấp trong ngành công nghiệp ô tô, du thuyền.

Tại Việt Nam, doanh nghiệp đầu tiên chuyên sản xuất và kinh doanh sợi chuối là Công ty TNHH MTV Musa Pacta. Doanh nghiệp này thu mua thân chuối với mức giá khoảng 450.000 đồng/tấn và hiện đã đồng hành cùng 10 hợp tác xã.

Tại xã Khai Thái (huyện Phú Xuyên, Hà Nội), Hợp tác xã Sợi chuối Khai Thái đã phát triển mô hình thu mua và chế biến thân chuối thành sợi chuối khô để sản xuất sản phẩm OCOP. Các sản phẩm tại đây đã đạt chứng nhận OCOP 4 sao.

Theo ông Lâm Quốc Toàn, Phó Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Kiên Giang, trước nay người dân trồng chuối chỉ bán trái, bắp nên thu nhập không ổn định, giá tăng giảm thất thường.

“HTX đã phát triển sản xuất dây, sợi to chuối vừa tận dụng nguồn sẵn có ở địa phương lại góp phần bảo vệ môi trường. Hội cũng định hướng có thể sẽ nhân rộng mô hình cho các nơi học hỏi, khai thác để tạo ra giá trị gia tăng, tạo việc làm cho nông dân. Lâu dài thành lập thêm các tổ hợp tác sản xuất đồ thủ công mỹ nghệ sẽ giải quyết lượng lao động nhàn rỗi ở địa phương,” báo Lao động dẫn lời ông Toàn năm 2023.
Tiềm năng doanh thu

Thông tin của TTXVN vào năm 2020 cho hay, Việt Nam có khoảng 150.000 hecta chuối trồng theo mô hình trang trại. Nếu tính cả diện tích nhỏ lẻ, giống chuối không lấy quả như chuối lá, chuối hột, chuối rừng… diện tích toàn quốc ước đạt trên 200.000 ha. Với sản lượng này, Việt Nam có thể cung cấp khoảng 200.000 tấn sợi chuối mỗi năm, ước tính doanh thu 700 triệu USD, nếu tính theo giá sợi chuối thô khoảng 3,5 USD/kg.

Thị trường sợi chuối trên thế giới đã hình thành và phát triển khoảng 15–20 năm nay tại các quốc gia như Philippines, Ấn Độ, Trung Quốc… với với tổng doanh thu ước đạt hàng tỷ USD mỗi năm. Trong xu hướng phát triển nông nghiệp tuần hoàn, chế biến sợi chuối vào chuỗi sản xuất khép kín, xây dựng chuỗi giá trị cho cây chuối tạo ra doanh thu lớn cho loại cây này.

Với tiềm năng lớn và hướng đi đúng đắn, ngành sợi chuối Việt Nam đang từng bước khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế và góp phần thúc đẩy kinh tế xanh, bền vững.

VietBF@ Sưu tập