Theo như thủ đô Oslo của quốc gia Na Uy đang nỗ lực thực hiện các mục tiêu chuyển đổi xanh và chứng tỏ là một hình mẫu tiêu biểu về hiện thực hóa các mục tiêu xanh trong đời nên kiên định trên con đường xanh với số dân chưa tới 1 triệu người. Oslo đặt mục tiêu đạt trung hòa carbon vào năm 2030. Để thực hiện được mục tiêu được coi là tham vọng nhất thế giới này.
"Thiếu" tiếng ồn
Bằng những chính sách tiến bộ, sáng kiến đổi mới và với sự tham gia của cộng đồng, câu chuyện của Thủ đô Xanh châu Âu 2019 là một bài học đáng tham khảo cho các chính quyền đô thị trên thế giới đang hướng tới mục tiêu phát triển đô thị bền vững.
Oslo đặt mục tiêu đạt trung hòa carbon vào năm 2030. Để thực hiện được mục tiêu được coi là tham vọng nhất thế giới này, Thành phố đã nỗ lực áp dụng nhiều biện pháp để giảm phát thải khí nhà kính trong nhiều lĩnh vực khác nhau.
Một công viên xanh ở Oslo. (Nguồn: Sustain Europe)
Những ngày này, khi đi ngang qua một công trình xây dựng ở Oslo, bạn vẫn sẽ bắt gặp những quang cảnh thường thấy: Những bãi vật liệu xây dựng được tập kết gọn gàng, các công nhân xây dựng lao động chăm chỉ miệt mài trên công trường và trên những chiếc máy xúc... Tuy nhiên bạn sẽ thấy thiếu vắng một đặc điểm dễ nhận diện của bất cứ công trường xây dựng nào - đó là tiếng ồn.
Đây là một trong những kết quả thực hiện Ngân sách Khí hậu mà Oslo tiên phong từ năm 2017. Theo đó, các mục tiêu môi trường được tích hợp vào kế hoạch tài chính hàng năm, giúp các cơ quan chức năng đo đếm, theo dõi lượng giảm phát thải khí nhà kính trong các lĩnh vực theo chu kỳ ngân sách. Xây dựng, giao thông và đốt rác thải - vốn chiếm khoảng 90% tổng lượng phát thải của thành phố - nằm trong những lĩnh vực ưu tiên.
Năm 2023, xe điện chiếm 70% tổng số xe hơi bán ra ở Oslo. (Nguồn: Sustain Europe)
Oslo hướng tới việc kiến tạo những công trường xây dựng không phát thải đầu tiên của thế giới. Thành phố đã thực hiện nhiều giải pháp sáng tạo trong ngành xây dựng chẳng hạn chỉ sử dụng máy xúc và thiết bị chạy bằng điện, cải tạo máy xúc chạy dầu diesel thành động cơ điện và pin, sử dụng thiết bị xây dựng hạng nặng chạy bằng điện và áp dụng các công nghệ không phát thải.
Ngân sách Khí hậu là sáng kiến đầu tiên trên thế giới theo mô hình này và được xem như một công cụ đột phá giúp chính quyền thành phố giải quyết được bài toán phát thải đô thị.
Thủ phủ của xe điện
Trong lĩnh vực giao thông công cộng, Oslo đi đầu trong áp dụng các giải pháp xanh, ưu tiên người đi bộ, người đi xe đạp, và đẩy mạnh việc chuyển đổi năng lượng đối với các phương tiện giao thông công cộng, tập trung chủ yếu vào xe điện (EV).
Các trạm sạc điện ở Oslo. (Nguồn: Sustain Europe)
Hệ thống phương tiện giao thông công cộng của thành phố, gồm tàu điện, phà và xe buýt, hiện gần như hoàn toàn chạy bằng điện và mục tiêu là đến năm 2030, 100% phương tiện giao thông vận tải công cộng sẽ sử dụng năng lượng tái tạo.
Năm 2023, xe điện chiếm 70% tổng số xe hơi bán ra ở Oslo, biến Oslo trở thành thủ phủ của xe điện trên toàn thế giới tính theo đầu người. Để khuyến khích người dân sử dụng xe điện nhiều hơn, chính quyền thành phố đã đầu tư và lắp đặt trên 2.000 điểm sạc mới cho xe điện đồng thời áp dụng các chính sách khuyến khích như giảm phí cầu đường, miễn phí đỗ xe, tạo điều kiện tiếp cận các tuyến xe buýt dễ dàng...
Bên cạnh các nỗ lực điện hóa phương tiện giao thông, Thành phố cũng khuyến khích việc đi lại chủ động của người dân bằng cách mở rộng các làn đường dành cho xe đạp. Từ năm 2017, Oslo đã xây mới 100 km đường dành cho xe đạp, nhờ đó giúp tăng đáng kể số người đi xe đạp lên 51%.
Xe buýt chạy bằng nhiên liệu từ rác
Điều thú vị là hệ thống xe buýt công cộng ở Oslo chạy bằng nhiên liệu thu được từ rác thải hữu cơ. Hiện tại, khoảng 40% rác thải sinh hoạt của người dân đã được tái chế và tỷ lệ này sẽ tiếp tục tăng. Tái sử dụng và tái chế rác thải là những biện pháp mà chính quyền thành phố Oslo đang áp dụng thay cho các phương pháp truyền thống để quản lý chất thải hiệu quả hơn, thúc đẩy tính tuần hoàn trong nền kinh tế, với mục tiêu là đến năm 2030, Oslo sẽ giảm 30% lượng rác thải tính theo đầu người.
Xe buýt công cộng ở Oslo chạy bằng nhiên liệu thu được từ rác thải hữu cơ. (Nguồn: Sustain Europe)
Một trong những lý do khiến Oslo được bầu chọn là Thủ đô xanh của Châu Âu năm 2019 là thành phố có nhiều không gian đô thị tràn ngập màu xanh: Những công viên rộng lớn, vườn thực vật, những con đường rợp bóng cây, không khí trong lành... Chính điều này đã khiến người dân tham gia tích cực hơn vào quá trình chuyển đổi xanh bởi họ là người được hưởng lợi trực tiếp, hàng ngày, từ những nỗ lực đó.
Oslo vẫn kiên trì thực hiện mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2030. Câu chuyện của Oslo đã và sẽ tiếp tục truyền cảm hứng cho nhiều thành phố và thủ đô khác trên thế giới trong quá trình chuyển đổi xanh để vừa giảm dấu chân carbon, vừa cải thiện chất lượng sống của người dân, đồng thời khơi dậy những hành động toàn cầu vì một tương lai xanh hơn cho tất cả mọi người.
