Các nhà khảo cổ bất ngờ khi t́m thấy chiếc cốc thời hiện đại trong mộ cổ hơn 2.000 năm. Đây là bảo vật ǵ?
Ngay từ thời xa xưa, người ta thường chôn cất các đồ vật tùy táng trong mộ. Nếu chủ nhân của ngôi mộ là người có địa vị cao, đồ vật dùng để chôn cất đương nhiên cũng rất phong phú, quư giá. Điều này tạo sức hấp dẫn đối với những kẻ trộm mộ và nhiều người buôn bán di vật văn hóa.
Tuy nhiên, trên thực tế, có những đồ vật kỳ lạ với vẻ ngoài b́nh thường nhưng không ngờ lại là bảo vật hiếm có hàng ngh́n năm. Câu chuyện dưới đây là một chứng.
Vào tháng 10 năm 1990, tại thôn Thạch Đường, thị trấn Bán Sơn, thành phố Hàng Châu, thuộc tỉnh Chiết Giang (Trung Quốc), một công nhân của nhà máy gạch đă t́nh cờ phát hiện ra một số hố nhỏ trong khi đang thu gom đất và gạch nung. Những người công nhân trong nhà máy nghi ngờ rằng bên dưới những hố này có thể là một ngôi mộ cổ nên đă báo với các cơ quan chức năng. Sau khi cơ quan quản lư di sản văn hóa đă cử các chuyên gia khảo cổ học đến khu vực này để tiến hành điều tra và nghiên cứu.
Ngôi mộ cổ được phát hiện nằm trong khuôn viên một nhà máy gạch ở tỉnh Chiết Giang (Trung Quốc).
Kết quả, các chuyên gia khảo cổ phát hiện ra rằng ở bên dưới một số hố nhỏ trong khuôn viên nhà máy này có mộ cổ với nguồn gốc từ thời Chiến Quốc.
Trong ngôi mộ cổ này có rất nhiều đồ tùy táng quư giá như ngọc bích, đá quư… Điều này cho thấy chủ nhân của ngôi mộ chắc hẳn không phải là một người tầm thường. Đáng tiếc, ngôi mộ này đă bị những kẻ trộm mộ xâm phạm và đánh cắp một số manh mối quan trọng. Do đó, các chuyên gia không thể xác định được chính xác danh tính thực sự của chủ nhân ngôi mộ.
Trong quá tŕnh t́m kiếm manh mối, dựa vào vào chu kỳ bán ră của carbon phóng xạ trên thanh gỗ trong ngôi mộ, các chuyên gia kết luận đây là mộ cổ thuộc về cuối thời Chiến Quốc (khoảng năm 250 TCN).
Các nhà khảo cổ phát hiện đồ vật giống cốc nước thời hiện đại trong mộ cổ.
Sau đó, các chuyên gia đă tiến hành phân loại và thu thập các di vật văn hóa trong ngôi mộ. Đúng lúc này, các nhà khảo cổ phát hiện có một vật sáng lấp lánh ở trên mặt đất. Nó có vẻ là đồ vật bằng thủy tinh. Khi chuyên gia lại gần, hóa ra nó giống một chiếc cốc thủy tinh thời hiện đại.
Thoạt đầu, có chuyên gia cho rằng đó chỉ là chiếc cốc mà những kẻ trộm mộ bỏ quên sau khi uống nước. Tuy nhiên, một số khác lại nhận định đây là đồ vật không hề đơn giản và cần được nghiên cứu kỹ lưỡng hơn.
Sau khi nghiên cứu, kết quả thật ngoài sức tưởng tượng. Chiếc cốc trên không phải là đồ vật b́nh thường thời hiện đại. Cụ thể, chiếc cốc này có niên đại từ hơn 2.000 năm trước. Phát hiện quan trọng này đă mang lại manh mối quan trọng cho các nhà nghiên cứu, gây chấn động giới khảo cổ.
Chiếc cốc nh́n giống đồ vật thời hiện đại thực chất là bảo vật được làm bằng pha lê cách đây hơn 2.000 năm.
Theo các chuyên gia, chiếc cốc trong ngôi mộ này được làm bằng pha lê tự nhiên, cao 15,4 cm, đường kính 7,8 cm, đường kính đáy 5,4 cm. Chiếc cốc từ thời Chiến Quốc khiến nhiều người ngạc nhiên bởi tuy nh́n tổng thể đơn giản, không có hoa văn trang trí, nhưng bảo vật này lại toát ra ánh sáng màu hổ phách, không giống với cốc thông thường.
Đây là minh chứng cho thấy tay nghề bậc thầy của những người thợ chế tác ra chiếc cốc cách đây hơn 2.000 năm.
Các chuyên gia ước tính, những người thợ thủ công ngày nay sẽ phải mất rất nhiều năm mới có thể làm ra được một chiếc cốc pha lê tại thời Chiến Quốc.
Tranh luận về bảo vật hơn 2.000 năm
Chiếc cốc thời Chiến Quốc được chế tác rất tinh xảo.
Chiếc cốc pha lê trong ngôi mộ thời Chiến Quốc khiến các chuyên gia tranh luận về 3 bí ẩn khó lư giải.
Thứ nhất, cách chế tác. Theo các chuyên gia, chiếc cốc này được làm từ một mảnh pha lê nguyên khối. Vậy, những người thợ thủ công cách đây hơn 2.000 năm đă làm rỗng nó như thế nào? Làm thế nào để biến một khối pha lê thành một cốc nước? Các chuyên gia cho rằng nhiều khả năng những người thợ cổ xưa đă áp dụng phương pháp tương tự như chế tạo ngọc.
Thứ hai, vấn đề đánh bóng. Dù trải qua hơn 2.000 năm trong mộ cổ, nhưng chiếc cốc pha lê này có cả bề mặt và thành trong đều nhẵn bóng như ngọc. Đánh bóng bên ngoài th́ không khó, nhưng ở bên trong chiếc cốc th́ không hề đơn giản. Vậy, những người thợ đă đánh bóng cổ vật này bằng cách nào?
Thứ ba, nguyên liệu. Ban đầu, không ai đặt ra câu hỏi nguyên liệu để là ra chiếc cốc này đến từ đâu. Tuy nhiên, sau khi chiếc cốc trở nên nổi tiếng, nó đă thu hút sự quan tâm của nhiều người trong xă hội. Các chuyên gia của Sở Địa chất và Tài nguyên khoáng sản tỉnh Chiết Giang tin rằng, Trung Quốc không có pha lê với chất lượng và độ tinh khiết cao như vậy? Do đó, nhiều chuyên gia suy đoán rằng, nguyên liệu để làm nên chiếc cốc hơn 2.000 năm có thể đến từ một mỏ tinh thể đă cạn kiệt hoặc là cống phẩm từ nước ngoài.
Chiếc cốc pha lê thời Chiến Quốc hiện đang được trưng bày tại Bảo tàng Hàng Châu.
Chiếc cốc pha lê đă được công nhận là bảo vật quốc gia và hiện được lưu giữ, trưng bày tại Bảo tàng Hàng Châu. Chiếc cốc này là sản phẩm độc nhất vô nhị trong số các bảo vật quốc gia. Để có thể sử dụng chiếc cốc pha lê quư giá vào thời Chiến Quốc th́ đương nhiên những chủ nhân của nó cũng có thân phân cực kỳ cao quư.
V́ cổ vật được làm bằng chất liệu pha lê có rất ít nên chiếc cốc hơn 2.000 năm đă được đưa vào danh sách những bảo vật văn hóa bị cấm đưa ra nước ngoài triển lăm vào năm 2002.
