Cuộc điều tra công phu của hãng thông tấn
AP và
PBS được công bố vào ngày 3/10/2022 đã phát hiện ra đường dây bán ngũ cốc Ukraine mà Nga vơ vét được sau khi xâm lược nước này, với trị giá ít nhất 530 triệu USD!
AP đã sử dụng ảnh vệ tinh và thông tin dữ liệu về vô tuyến hàng hải để theo dõi hơn 30 con tàu đã thực hiện hơn 50 chuyến chở ngũ cốc từ các khu vực do Nga chiếm đóng ở Ukraine đến các cảng ở Thổ Nhĩ Kỳ, Syria, Lebanon và các quốc gia khác. Dĩ nhiên Moscow gọi cáo cáo buộc này là
"sai lầm và vô căn cứ". Màn
"vừa ăn cắp vừa la làng" này, theo các chuyên gia pháp lý cho rằng, nó có thể được xếp vào loại tội ác chiến tranh, đang được thực hiện bởi những tay doanh nhân giàu có và các công ty nhà nước ở Nga và Syria (vài người trong số đang đối mặt với các lệnh trừng phạt tài chính từ Hoa Kỳ và Liên minh châu Âu).
Chiến dịch vơ vét được thực hiện cùng lúc với những cuộc đốt phá các trang trại, hầm chứa ngũ cốc và những cơ sở vận chuyển còn nằm trong quyền kiểm soát của Ukraine, dẫn đến tình trạng tăng giá ngũ cốc tại nhiều nước trên thế giới.
Trước chiến tranh, Ukraine là một trong những quốc gia xuất khẩu ngũ cốc hàng đầu thế giới (Ảnh: STR/NurPhoto via Getty Images)
Một phần cuộc điều tra này cho thấy hạt ngũ cốc và bột được vận chuyển bởi con tàu Laodicea dài 138 mét (453 feet) có thể bắt đầu cuộc hành trình tại thành phố Melitopol, miền Nam Ukraine, nơi bị Nga chiếm giữ trong những ngày đầu của cuộc chiến. Video được đăng lên mạng xã hội ngày 9/7 cho thấy một xe lửa xuất hiện tại một cơ sở lưu trữ ngũ cốc khổng lồ ở Melitopol, với các toa màu xanh lá cây được đánh dấu tên của công ty Nga
Agro-Fregat LLC. Một tuần sau, viên chức Nga Andrey Siguta cai quản khu vực chiếm đóng tổ chức cuộc họp báo tại kho hàng, nói rằng ngũ cốc sẽ
"cung cấp an ninh lương thực" cho các vùng do Nga kiểm soát ở Ukraine. Ba tuần sau, tuy nhiên, hàng này được tàu Laodicea chuyển đến Lebanon.
Khi nào không cướp được thì cho đặt mìn phá hủy. Trong ảnh là một kho lương thực tại Novomykolaivka thuộc vùng Zaporizhzhia, Ukraine bị Nga phá hoại (Ảnh: Dmytro Smolyenko/ Ukrinform/Future Publishing via Getty Images)
Loạt video xuất hiện trên mạng vài tháng gần đây cũng cho thấy những đoàn xe tải vận chuyển ngũ cốc liên tục di chuyển về phía Nam qua các khu vực bị chiếm đóng của Ukraine, với chữ
"Z" được sơn bên hông xe. Trong khi đó, những toa tàu
Agro-Fregat thì lăn bánh qua thị trấn cảng Feodosia của Crimea. Ảnh vệ tinh cho thấy những chiếc xe tải và toa tàu hỏa nối nhau chờ ngũ cốc được chất lên.
Kremlin luôn phủ nhận việc
"hốt hàng" của Ukraine nhưng chính hãng thông tấn nhà nước TASS của Nga, vào ngày 16/6, đưa tin rằng, ngũ cốc của Ukraine được vận chuyển đến Crimea, rồi từ đó được chuyển đến các khách hàng ở Trung Đông và châu Phi.
Trở lại với con tàu
Laodicea. Một ảnh vệ tinh ngày 11/7 cho thấy tàu Laodicea neo tại cảng Feodosia, Hắc Hải. Hai tuần sau, nó đã đến cảng Tripoli của Lebanon. Trên tàu là 10,000 tấn
"Lúa mạch Nga và bột Nga". Người gửi hàng được liệt kê là công ty
Agro-Fregat của Nga và người đứng mua là công ty
Loyal Agro Co Ltd., công ty phân phối tạp hóa có trụ sở tại Thổ Nhĩ Kỳ.
Laodicea là một trong ba tàu hàng thuộc
Syriamar Shipping Ltd., một công ty do chính phủ Syria điều hành vốn chịu lệnh trừng phạt của Mỹ kể từ năm 2015 vì có liên hệ với chế độ của Tổng thống Syria Bashar al-Assad. Một công ty khác tham gia chiến dịch buôn lậu ngũ cốc là
United Shipbuilding Corp., công ty thầu quân sự thuộc sở hữu nhà nước Nga chuyên đóng tàu chiến và tàu ngầm cho Hải quân Nga. Tháng Tư 2022,
United Shipbuilding Corp và các giám đốc điều hành cấp cao của họ đã bị Hoa Kỳ trừng phạt vì đã cung cấp vũ khí cho quân Nga.
Kể từ khi Nga mở chiến dịch quân sự xâm lược Ukraine, giá ngũ cốc thế giới đã tăng vọt, mang lại lợi nhuận khổng lồ cho bọn buôn lậu Nga trong khi rất nhiều người ở các nước nghèo đang chết đói. Ngày 15/9, Giám đốc Chương trình Lương thực Thế giới của Liên hiệp quốc David Beasley nói rằng việc nguồn cung cấp từ Ukraine bị gián đoạn đã mang lại
"cơn sóng thần tạo ra nạn đói" gây ảnh hưởng đến ít nhất 345 triệu người. Năm 2021, Ukraine đã xuất khẩu số lượng lúa mì, ngô và dầu thực vật trị giá 5 tỷ USD chủ yếu cho thị trường ở Trung Đông, châu Phi và châu Á.
Công ty cổ phần nông nghiệp Ukraine,
HarvEast, cho biết Nga đã cướp khoảng 200,000 tấn ngũ cốc, gây thiệt hại riêng đối với công ty này khoảng 50 triệu USD. Yayla Agro, công ty sản xuất đồ khô đóng gói chuyên cung cấp cho các siêu thị Thổ Nhĩ Kỳ, cho biết họ đã mua 8,800 tấn ngô do tàu Fedor của Nga chuyển đến cảng Bandirma của Thổ Nhĩ Kỳ vào ngày 17/6 vừa qua. Số hàng này trị giá khoảng 2,7 triệu USD!
Yayla Agro phủ nhận họ mua ngũ cốc từ các khu vực do Nga chiếm đóng ở Ukraine, và cho biết giấy phép chuyện vận, giấy chứng nhận xuất xứ và các tài liệu chính thức khác cho thấy tàu Fedor nhập hàng tại cảng Kavkaz của Nga. Trong thực tế, ảnh vệ tinh ngày 12/6 cho thấy, trên thực tế tàu Fedor đã bốc hàng lên từ cảng Sevastopol, Crimea…
Tất cả cho thấy Nga đang kiếm bộn bạc nhờ việc vơ vét ngũ cốc Ukraine và bán khắp nơi. Để tránh tai mắt, thủ thuật được Nga thực hiện là chở hàng về các hải cảng của Nga, trộn chung với ngũ cốc Nga, rồi đóng bao bì dán nhản công ty Nga. Giám đốc điều hành
HarvEast, Dmitry Skornyakov, cho biết,
"Để đánh cắp và tiêu thụ ngũ cốc Ukraine, họ chỉ việc lấy hàng rồi chở đến Rostov và Taganrog, những cảng nhỏ của Nga, sau đó trộn với ngũ cốc Nga và nói rằng đó là ngũ cốc Nga".
