Có một số phụ huynh cảm thấy băn khoăn về cách ứng xử sao cho “khỏi phải tội” đối với việc con cái đến chùa nhất là trong dịp Tết, thường nhắc nhở:
- Các con đến chùa phải cẩn thận, ăn mặc đàng hòang, đi đứng từ tốn, không ngó ngang nhìn dọc kẻo phải tội
Thái độ quá thận trọng như thế lâu dần trở thành nỗi ám ảnh, khiến người ta ngần ngại khi tới chùa. Thực tế, kinh Phật đã dạy rõ rằng Đức Phật không phải là Thần Linh ban phúc giáng họa mà Ngài là:
Thiên nhân chi đạo sư
Tứ sanh chi từ phụ...
nghĩa là:
...”...Thày dạy khắp Trời, người,
Cha lành chung bốn loài...”...
Và trong giới tu pháp môn Niệm Phật bên Nhật, có truyền tụng câu chuyện về anh chàng kia, mỗi khi tới chùa là anh nằm lăn ra chánh điện một cách rất thoải mái. Có người trách anh rằng nằm như thế mất trang nghiêm đi, thì anh bèn trợn mắt lên cự lại:
- Tôi về nhà cha mẹ tôi mà, vì anh không nhận ra được đây là nhà cha mẹ, nên anh mới cư xử như đến nhà người lạ.
Vì đức Phật là Thày, là cha lành của tất cả các loài như thế, cho nên nếu có Phật tử nào coi đức Phật là Thày, là cha mẹ, khi tới chùa cảm thấy thân thiết như về nhà cha mẹ thì thật là điều đáng quý, quá quý, không nên để cho Phật tử cảm thấy xa cách với nhà Phật. Nếu Phật tử mà xa cách với nhà Phật thì các Trưởng tử Như Lai, tức là các vị tu sĩ cũng không thể làm tròn được ý nguyện hoằng pháp lợi sanh, là lời nguyện khi mới bước vào đường tu.
Thuật ngữ của đạo Phật có từ “gieo duyên”, nghĩa là tạo cơ hội cho người ta tiếp cận với các sinh hoạt của nhà Phật, thí dụ nghe một tiếng niệm Phật, nhìn thấy cuốn kinh, tượng ảnh Phật, nhìn hình ảnh người tu hành thanh tịnh, thăm viếng cảnh chùa, cũng là đã gieo vào tàng thức (kho chứa nghiệp thức) của người ta những chủng tử có liên quan đến đạo Phật, sẽ trổ thành quả tu sửa thân tâm theo Phật pháp trong tương lai.
Cho nên nếu chúng ta có được cách ứng xử sao cho mọi người đều thấy thân thiết với sự về chùa, có cảm giác thoải mái như về nhà cha mẹ, lâu không về thì nhớ, mới đúng với bản hoài của “mười phương Như Lai”
Như chúng ta đã biết, đức Phật là một vị đạo sư chứ không phải là Thần Linh. Lại càng không thể nghĩ rằng Phật là một vị Thần Linh sẽ thưởng cho người này được lên Trời và phạt người kia phải xuống Địa Ngục. Chính đức Phật đã xác nhận rằng Ngài không phải là Thần Linh, không ban phúc giáng họa cho ai. Ngài là Đạo Sư, chỉ cho chúng sinh con đường Giải Thoát, mọi người phải tự mình thắp đuốc lên mà đi, tự mình làm thuyền bè, làm hải đảo cho chính mình. Nếu theo lời Ngài dạy mà tự tu tự độ thì sẽ thành đạo quả, thành người Giác Ngộ, thành Phật như Ngài. Muốn biết đường tu, tất nhiên là phải cần đến đạo sư. Chùa chiền chính là nơi những người muốn tu tập tìm về nương tựa.
Thế nhưng bây giờ tại một vài nơi, do vô tình mà người ta đang cản trở con đường của chúng sinh muốn về nhà Phật. Một nơi kia, bà nữ tu sĩ có trách nhiệm dạy mấy cô thiếu nữ rằng:
- Các cô phải cột chặt hai ông quần khi lên chánh điện, kẻo mà có gì ô uế rớt xuống thì cửa Địa Ngục mở sẵn.
Mấy cô sợ quá thì thầm với nhau “không đến chùa thì chẳng bị xuống địa ngục, đến chùa mà mặc skirt, làm sao cột được đây”. Thế là từ đó họ đâm ra ngần ngại. Họ bảo nhau:
- Tôi sợ đến chùa có gì vô ý lại phải tội, chẳng thà không đến thì chẳng sao. Chỉ Tết nhất hay có đám cầu siêu cầu an mới đến chùa mà thôi.
Than ôi! Một trường học dạy người giác ngộ giải thoát, khai phóng tâm linh, lại đến nỗi trở thành địa điểm mà dân chúng chỉ tới khi có tang ma thì đáng buồn biết bao.
Truyền thống đạo Phật là mở rộng cửa chùa để cứu nhân độ thế. Kẻ lỡ độ đường, người đói khát đều được nhà chùa cưu mang. Những người đó khi đến chùa, hẳn là không thể ăn mặc chỉnh tề, mà quần manh áo rách cũng được nhà chùa mở lòng cứu giúp.
Có người nói rằng vì trong chùa có những tu sĩ trẻ, người khác phái tới ăn mặc hở hang có thể làm cho tâm người tu bị chao đảo.
Xin thưa rằng, nói như thế là coi thường các pháp môn tu trì của nhà Phật rồi. Thực tế, nếu tu sĩ có hành trì thiền quán, niệm Phật, trì chú, vân vân, thì sẽ tăng trưởng Định Lực, tâm hồn không đến nỗi bị chao đảo khi nhìn thấy người khác phái đâu. Còn nếu không hành trì, để tâm buông lung bay nhẩy, không có Định Lực, mà chỉ giữ Giới qua sự đè nén thì khi gặp cảnh duyên, sẽ nảy sinh những tình huống bất ngờ, do sức bật của sự đè nén tung lên.
Có câu chuyện huyền thoại rằng tại một tu viện trong rừng kia, có hai thày trò, ông thày chủ trương cách ly người đệ tử với trần thế để khỏi bị ô nhiễm, nên từ nhỏ đến lớn, ông không cho cậu đệ tử tới nơi phố xá, chợ búa.
Năm đó người đệ tử được 18 tuổi, đến tuổi trưởng thành, ông mới dắt học trò ra nơi thị tứ.
Trên đường, cậu học trò nhìn cái gì cũng thấy lạ, từ con trâu đang cày ruộng, con bò kéo xe, con gà vừa chạy vừa kêu quác quác, đều hỏi thầy để biết tên, ông thầy đều dạy cẩn thận. Đến khi xuống chợ, cậu ta gặp một thiếu nữ, bèn hỏi:
- Bạch thày, đây là con gì?
Thày dạy:
- Đấy là con cọp chợ, nó dữ lắm, đừng tới gần.
Cậu học trò cứ lấm lét nhìn hoài. Trên đường về, cậu đệ tử lặng lẽ âm thầm đi...
Nhưng từ ngày gặp ''cọp chợ'' trở về, cậu ta cứ buồn buồn. Một hôm thày hỏi:
- Sao dạo này con rầu rĩ vậy, con muốn gì?
Cậu đệ tử rụt rè:
- Bạch thầy, con muốn gặp con cọp chợ.
Vậy câu chuyện nói lên cái gì? Xin thưa rằng chỉ là một câu chuyện huyền thoại thôi, nhưng nó nói lên rằng tu hành là phải chuyển hóa từ trong nội tâm. Nếu chỉ tìm cách tránh né tức là một hình thức lấy đá đè cỏ. Cỏ vẫn còn sống và sẽ vươn lên rất mạnh khi nhắc hòn đá ra. Người tu hành nào mà có tu tập theo lời dạy của chư Phật và chư Tổ thì sẽ không có “cô yếm thắm” nào có thể bỏ bùa.
Trong cuốn Collection of Stone and Sand, tác giả là thiền sư Muju người Nhật ở thế kỷ 13, Paul Reps dịch sang tiếng Anh, có câu chuyện như sau:
“Vào những kỳ đả thiền thất do thiền sư Bankei chủ trì, có rất đông thiền sinh từ nhiều miền trên nước Nhật về tham dự.
Tại một trong những kỳ thiền thất như thế, có một đệ tử bị bắt về tội ăn cắp. Sự việc được trình lên thiền sư Bankei với lời đề nghị kẻ phạm pháp phải bị tống xuất. Nhưng thiền sư Bankei bỏ qua. Sau đó, người đệ tử lại tái phạm và bị bắt, và cũng như lần trước, thiền sư Bankei lại bỏ qua.
Sự việc này chọc giận đám đệ tử, khiến cho họ phải làm thỉnh nguyện thư, xin đuổi tên ăn cắp, nếu không cả nhóm sẽ bỏ đi.
Sau khi đọc xong thỉnh nguyện thư, thiền sư Bankei gọi tất cả học trò đến trước mặt mà bảo rằng:
- Quí vị là những sư huynh sáng suốt nên quí vị biết phân biệt đúng và sai. Nếu muốn, quí vị có thể đi nơi khác để tham thiền học đạo. Nhưng người sư đệ đáng thương này thì ngay đến thế nào là đúng, là sai, cũng còn không biết. Nếu tôi không dạy hắn thì ai sẽ dạy? Cho nên tôi sẽ cho hắn ở đây dù tất cả quí vị ra đi.
Trên gương mặt của người sư đệ tội lỗi, nước mắt tuôn ra như thác đổ. Lòng ham muốn trộm cắp trong khoảnh khắc tiêu tan hoàn toàn”.
Thiền sư Bankei là một bậc thầy chân chính, xứng đáng là đạo sư của nhà Phật. Là bậc thày cao quý, ngài đã hạ bàn tay nhân từ xuống để cứu vớt người lầm lạc, mở lối thoát cho người đệ tử tội lỗi có cơ hội chuyển tâm.
Kinh Hoa Nghiêm nói:
Nếu người muốn biết rõ
Tất cả Phật ba thời
Phải quán pháp giới tính
Tất cả do tâm tạo.
Ba thời là quá khứ, hiện tại và tương lai. “Tất cả do tâm tạo”, mà tâm thì vô thường, không cố định. Cho nên đối với nhà Phật, dù người nào xấu tới đâu, hoặc ngay đến cả là kẻ cướp, nếu chịu buông dao xuống mà nhất tâm tu hành, thì cũng thành Phật.
Chỉ có tấm lòng rộng mở mới chuyển hóa được con người. Nếu cửa chùa luôn rộng mở, không xét nét cách ăn mặc và những chuyện lặt vặt, miễn sao tác phong người đến chùa cũng tương đương với về nhà cha mẹ họ, thì họ nên được hoan nghênh để mọi người cảm thấy thoải mái khi về chùa.
Nếu không có sự hài hòa trong giao tế thì thế hệ sau, khi các cụ không còn nữa, con cháu không còn phải vì nể nang cha mẹ mà tới chùa, e rằng cửa chùa sẽ vắng vẻ. Lúc đó chúng ta nghĩ tới câu “bản hoài của mười phương Như Lai thương nhớ chúng sinh như mẹ nhớ con”, sẽ cảm thấy chua xót biết bao.
