Hệ thống tội phạm tài chính như tập đoàn Prince Group do tên Trần Chí cầm đầu ngày càng tinh vi, khi những loại h́nh thức tội phạm truyền thống như rửa tiền, gian lận, buôn người cùng tồn tại và được che giấu dưới vỏ bọc một công ty kinh doanh hợp pháp.
Tên chóp bu Prince Group Trần Chí vẫn c̣n tại đào. (Ảnh: Prince Group)
Hồi tháng 10/2025, Hoa Kỳ cáo buộc tập đoàn Prince Group ở Campuchia điều hành đế chế lừa đảo trực tuyến, ban hành lệnh trừng phạt và tịch thu hơn 15 tỷ USD bitcoin. Nhiều nơi khác cũng theo bước của Mỹ. Singapore, Đài Loan và Hong Kong lần lượt cho tịch thu 115 triệu USD, 150 triệu USD và 354 triệu USD. Hôm 3/12, Thái Lan tuyên bố đă tịch thu hơn 300 triệu USD tài sản có dính líu đến tập đoàn Prince Group và các cáo buộc lừa đảo khác.
Ben Chester Cheong, giảng viên về luật và học giả MOE-Start tại Đại học Khoa học Xă hội ở Singapore, có nhận định rằng, phía sau những con số này là câu chuyện phức tạp về sự h́nh thành của các tổ chức tội phạm xuyên quốc gia, và câu hỏi liệu các quốc gia có giải quyết được những thách thức mới nổi lên này hay không.
Dấu hiệu "báo động" bị xóa mờ
Những lời tố cáo xoay quanh Prince Group khiến cho nhiều người ở Singapore lại liên tưởng tới vụ rửa tiền 2,3 tỷ USD của băng đảng Phúc Kiến. Tuy nhiên, hai vụ án này có một số đặc điểm hoàn toàn khác biệt.
Trong vụ án xảy ra hồi năm 2023, số tiền tịch thu bắt nguồn từ vụ lừa đảo và đánh bạc bất hợp pháp ở nước ngoài, sau đó được đem rửa tiền thông qua hệ thống tài chính của Singapore. Các điều tra viên đă lần theo dấu vết khi nguồn tiền bẩn chảy vào các bất động sản xa xỉ và tài khoản ngân hàng ở Singapore.
Tuy nhiên, vụ án của tập đoàn Prince Group d9at75 trụ sở ở Campuchia và kẻ sáng lập Trần Chí lại có phần phức tạp hơn nhiều. Các công tố viên Mỹ tố cáo tập đoàn này điều hành các trung tâm lừa đảo trực tuyến với nguồn lao động bị cưỡng bức ở Campuchia. Họ cũng cho rằng Prince Group đang điều hành một mạng lưới kinh doanh rộng lớn nối liền trên hơn 30 quốc gia để nắm giữ tài sản, che giấu quyền sở hữu, rửa tiền và cung cấp vỏ bọc thương mại.
Trong mô h́nh này, ranh giới giữa các hoạt động tội phạm, cơ sở hạ tầng kinh doanh và dịch vụ tài chính đă bị xóa nḥa, tạo ra một hệ thống hoạt động tội phạm phức tạp thay v́ có tŕnh tự rơ ràng như trong vụ án băng đảng Phúc Kiến.
Việc phát hiện ra tội phạm lợi dụng vỏ bọc kinh doanh hợp pháp vốn đă gặp nhiều khó khăn. Các khuôn khổ pháp lư truyền thống thường chỉ xác định ra các dấu hiệu đáng ngờ như mô h́nh các sự giao dịch bất thường, nguồn thu nhập không khớp với hồ sơ hay giao dịch với các khu vực pháp lư bị trừng phạt.
Trụ sở chính của Prince Group tại Phnom Penh, Campuchia. (Ảnh: Prince Group)
Tuy nhiên, nếu các công ty cho sử dụng cùng một cơ sở hạ tầng để giao dịch kinh doanh thực tế lẫn tạo điều kiện cho bọn tội phạm nước ngoài núp bóng hoạt động, làm sao các điều tra viên xác định ra đó là các hoạt động phi pháp?
Các điều tra viên phải nh́n xa hơn những mô h́nh giao dịch thông thường để đặt ra câu hỏi về những h́nh thức kinh doanh căn bản. Thách thức này sẽ c̣n to lớn hơn nữa khi hàng loạt tội phạm h́nh sự nghiêm trọng xảy ra giống như ở các trại lao động cưỡng bức, buôn người hay sử dụng bạo lực bên ngoài lănh thổ.
Các tổ chức tài chính địa phương không chú ư sàng lọc về chỉ số về nguồn lao động cưỡng bức tại các khu kỹ nghệ ở nước ngoài. Họ chỉ đánh giá xem liệu rằng các hoạt động giao dịch tài chính có gây ra lo ngại về tội danh rửa tiền hay không. Điều này cho thấy các khuôn khổ pháp lư đang có nhiều lỗ hổng, trong khi bọn tội phạm đă tinh vi vượt ra ngoài các phương pháp xác định hiện tại. Việc phát hiện bọn tội phạm xuyên quốc gia đ̣i hỏi sự phối hợp chia sẻ thông tin t́nh báo xuyên biên giới và năng lực phân tích các chỉ số rời rạc khắp mạng lưới một cơ sở kinh doanh có dấu hiệu đáng nghi ngờ.
Trên thực tế, giới Cảnh sát Singapore (SPF) nhận được thông tin t́nh báo về các giao dịch đáng ngờ của tập đoàn Prince Group vào năm 2024 và đă liên lạc với các đối tác nước ngoài. Tuy nhiên, SPF chỉ ra tay hành động dứt khoát hơn sau khi Hoa Kỳ và Anh cho công bố ra kết quả điều tra.
Phản ứng của Singapore trước các cáo buộc chống Tập đoàn Prince cho thấy những biện pháp cải cách sau vụ băng đảng Phúc Kiến đang tỏ ra hiệu quả. Cuối năm 2024, Singapore cho thành lập
Mạng lưới Phối hợp và Hợp tác Pḥng chống Rửa tiền (AC3N). Sau khi chính phủ Hoa Kỳvà Anh công bố kết quả điều tra, chỉ trong ṿng trong 16 ngày, Singapore đă tiến hành tịch thu tài sản của Prince Group, gồm có nhiều bất động sản, tài khoản ngân hàng, một du thuyền và 11 xe hơi sang trọng.
AC3N tập hợp các cơ quan giám sát ngành, cơ quan thực thi pháp luật và cơ quan t́nh báo, vốn là những đơn vị hoạt động riêng biệt.
NAVIGATE, giao diện chia sẻ số liệu toàn bộ chính phủ, cho phép các cơ quan tiến hành sàng lọc rủi ro rửa tiền trên khắp cơ sở số liệu này. Những biện pháp chủ động của các tổ chức tài chính, gồm cho đóng tài khoản, đă ngăn chặn các khoản tiền lớn hơn xâm nhập vào hệ thống tài chính ở Singapore.
Cần phải nhanh chân hơn bọn tội phạm
Tuy nhiên, hành động phối hợp chưa giải quyết được rào cản căn bản nhất mà tất cả hệ thống trung tâm tài chính toàn cầu đang phải đối mặt. Những ǵ đang thu hút các công ty kinh doanh hợp pháp đến làm ăn tại Singapore, London, New York hoặc Hong Kong cũng sẽ lôi cuốn bọn tội phạm t́m cách để hợp pháp hóa các nguồn tiền bất hợp pháp mà chúng khai thác được qua các thủ đoạn lừa đảo trực tuyến, rửa tiền phi pháp.
Ông Cheong, một chuyên gia vè tội phạm, đặt ra câu hỏi, liệu rằng các hành động thực thi công khai có ngăn chặn được bọn tội phạm rửa tiền, hay lại ngầm ám chỉ rằng Singapore sẽ cung cấp lớp vỏ che giấu hợp pháp tốt nhất cho tội ác này?
"Có thể là cả hai. Với bọn tội phạm thiếu kinh nghiệm, việc kết án và tịch thu tài sản gửi đi những thông điệp răn đe rơ ràng. Nhưng bọn mafia xuyên quốc gia lại có cách tính toán khác. Họ nh́n thấy t́nh trạng pháp quyền, sự ổn định chính trị, cơ sở hạ tầng tinh vi, từ đó chúng đề ra các kế hoạch phức tạp lnhằm ợi dụng sự chậm trễ trong phương cách điều tra xuyên biên giới", ông này cho biết.
16 ngày sau khi Hoa Kỳ và Anh công bố kết quả điều tra, Singapore đă cho tịch thu tài sản của Prince Group. (Ảnh: Straits Times)
Singapore không thể quay trở lại chính sách đóng cửa mà không làm suy yếu mô h́nh kinh tế. Giải pháp tốt nhất là tiếp tục củng cố các biện pháp pḥng ngừa và phát hiện.
Nhiều chuyên gia cho rằng môi trường kinh doanh thân thiện của Singapore đă ít nhiều tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động rửa tiền của bọn mafia xuyên quốc gia, điển h́nh là TQ. Tuy nhiên, nhận định này hiểu sai về bản chất của vấn đề. Từ góc độ thị trường vốn, Singapore thậm chí đối mặt với lời chỉ trích như quy định quá chặt chẽ, với yêu cầu tuân thủ nghiêm ngặt khiến cho các công ty khó niêm yết, ngại bỏ vốn đầu tư và chi phí tăng.
Do đó, thách thức không nằm ở chỗ Singapore thiếu cảnh giác, bởi v́ quốc gia nào cũng muốn duy tŕ sự cân bằng giữa cởi mở và an ninh đều sẽ là mục tiêu nhắm đến của bọn tội phạm.
"Nh́n chung, tội phạm về tài chính đang có nhiều sự thay đổi. Các loại tội phạm truyền thống như rửa tiền, gian lận lừa đảo, buôn bán người dần dần sẽ hội tụ trong một công ty, một tập đoàn kinh doanh duy nhất. Singapore đang từng bước cho thay đổi các khuôn khổ quy định về pháp lư. Song chừng nào Singapore c̣n là trung tâm tài chính hàng đầu ở châu Á, quốc gia này sẽ tiếp tục là mục tiêu của các mạng lưới tội phạm tinh vi", theo nhận định của các chuyên gia tội phạm.
"Loại bỏ hoàn toàn nạn rửa tiền không phải đích đến cuối cùng. Chúng ta cần nâng cao năng lực và các biện pháp hửu hiệu nhất để phát hiện và đối phó nhanh với các chiêu tṛ phạm pháp của bọn tội phạm xuyên quốc gia".
