Cuộc chơi quyền lực tại Geneva và sự im lặng đáng chú ý của Nga

[pizza]

Các nhà trung gian hòa giải của Mỹ và các đại diện của Ukraine đã đạt được một khuôn khổ hòa bình rút gọn sau hai ngày đàm phán. Trong khi đó, Nga vẫn im lặng về bản đề xuất hòa bình.

Phía Ukraine khẳng định rõ các “ranh giới đỏ” liên quan đến lãnh thổ, năng lực phòng thủ và định hướng liên minh của quốc gia này. Phát biểu sau cuộc trao đổi cấp cao tại Geneva cuối tuần qua, Tổng thống Zelensky cho biết Ukraine đang bước vào “thời điểm quan trọng” và sẽ sớm đưa ra quyết định về các bước đi tiếp theo.

Tại cuộc họp, Ukraine cùng các đối tác châu Âu đã bày tỏ quan ngại trước dự thảo đề xuất hòa bình gồm 28 điểm mà Mỹ đưa ra được cho là có nhiều điều khoản mang lại lợi thế cho Nga.

Tổng thống Donald Trump một mặt thúc giục Kyiv đồng ý với thỏa thuận trước Lễ Tạ ơn nhưng mặt khác cũng để ngỏ khả năng kéo dài đàm phán. Ông đã bày tỏ lạc quan và nói rằng “điều gì đó tích cực có thể đang hình thành”.

Ukraine thông báo đã có những điều chỉnh lớn trong kế hoạch hòa bình để đưa tài liệu này tiến gần hơn với lập trường của Kyiv. Nhưng nhiều người đặt câu hỏi liệu Nga có chấp nhận bất kỳ phương án nào không đáp ứng đủ các yêu cầu của nước này hay không.

Bản kế hoạch ban đầu gồm 28 điểm được cho là do chính quyền Tổng thống Trump soạn thảo với sự tham vấn của Nga, trong đó có các điều khoản yêu cầu Ukraine nhượng lãnh thổ, thu hẹp quân đội và từ bỏ mục tiêu gia nhập NATO.

Vẫn chưa rõ hai nhà lãnh đạo Nga và Ukraine sẽ xử lý những vấn đề nhạy cảm nhất như thế nào. Một số nhà phân tích đặt câu hỏi liệu làn sóng ngoại giao mới nhất có mang lại kết quả thiết thực hay sẽ đi vào vết xe đổ như những nỗ lực trước đó.

Trước đó, tiến trình hòa giải do chính quyền ông Trump thúc đẩy dường như rơi vào bế tắc. Cuộc gặp giữa Tổng thống Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin hồi tháng 8/2025 tại Alaska không đạt được kết quả đáng kể. Sau đó, ông Trump hủy cuộc gặp dự kiến vào tháng 10/2025 với ông Putin tại Budapest, cho rằng phía Nga “không có ý định đi đến thỏa thuận”.

Dấu hiệu khởi sắc đầu tiên xuất hiện khi Tổng thống Zelensky đến Thổ Nhĩ Kỳ vào tuần trước với mục tiêu tái khởi động nỗ lực hòa bình dựa trên những đề xuất mới từ phía Ukraine. Cùng thời điểm, Washington cử một phái đoàn gồm các quan chức quân sự cấp cao tới Kyiv để tiếp tục thảo luận.

Theo các nguồn tin, Bộ trưởng Lục quân Mỹ Dan Driscoll đã mang tới Kyiv một đề xuất hòa bình gồm 28 điểm - văn bản được cho là phù hợp với những yêu cầu của Điện Kremlin mà Ukraine trước đó luôn bác bỏ. Thông tin về nội dung này đã gây lo ngại từ trước khi ông Driscoll trình bày kế hoạch trước Tổng thống Zelensky vào hôm 20/11.

Tối cùng ngày, ông Zelensky ra tuyên bố khẳng định Ukraine sẽ tham gia “một cách xây dựng, trung thực và hiệu quả” vào quá trình xem xét các điểm trong kế hoạch, cho thấy Kyiv sẵn sàng tiếp tục đối thoại dù có những bất đồng lớn còn tồn tại.

Nhà Trắng cho biết, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cùng với Đặc phái viên Steve Witkoff đã “âm thầm” thảo luận về đề xuất hòa bình trong suốt một tháng, nhưng lưu ý rằng các chi tiết vẫn đang tiếp tục được điều chỉnh.

Sau khi Ukraine và các nước châu Âu chỉ trích và phản đối nhiều điều khoản trong thỏa thuận hòa bình, kế hoạch tổ chức các cuộc đàm phán gấp rút giữa giới chức Ukraine và Mỹ đã nhanh chóng hình thành.

Ông Zelensky cử Chánh văn phòng Andriy Yermak dẫn đầu phái đoàn Ukraine tới Geneva. Phía Washington cử Ngoại trưởng Rubio, Đặc phái viên Witkoff và Jared Kushner - con rể Tổng thống Trump. Dù không giữ chức vụ chính thức trong chính phủ, ông Kushner tiếp tục đóng vai trò cố vấn trong các hồ sơ ngoại giao trọng yếu.

Sau phiên thảo luận cuối tuần qua, Ngoại trưởng Rubio bày tỏ sự lạc quan, cho rằng những khác biệt còn tồn tại vẫn có thể thu hẹp. Ông cho biết một số vấn đề, chẳng hạn vai trò của Liên minh châu Âu hoặc NATO trong bất kỳ thỏa thuận nào đã được “tách riêng” để thảo luận với các bên liên quan.

Tối cùng ngày, Nhà Trắng và Văn phòng Tổng thống Ukraine ra tuyên bố chung, cho biết các cuộc đàm phán đã tạo ra một bản dự thảo “được tinh chỉnh và hoàn thiện hơn”, đồng thời nhấn mạnh rằng “công việc chuyên sâu” sẽ tiếp tục trong những ngày tới.

Tổng thống Zelensky thông báo phái đoàn Ukraine đã trở về nước và sẽ trình bày báo cáo đầy đủ về tiến trình đàm phán. “Dựa trên những báo cáo này, chúng tôi sẽ xác định các bước tiếp theo và thời điểm cụ thể”, ông viết trên trang X.

Các quan chức Mỹ từ chối tiết lộ những phần nào của đề xuất đã được điều chỉnh tại Geneva. “Kyiv đã cố gắng để những điểm cực kỳ nhạy cảm lại để tiếp tục đàm phán. Nhưng để đạt được hòa bình thực sự, cần nhiều hơn thế. Tất nhiên, chúng tôi sẽ tiếp tục làm việc với các đối tác, đặc biệt là Mỹ và tìm kiếm những thỏa hiệp giúp củng cố sức mạnh chứ không phải làm chúng tôi suy yếu”, ông Zelensky nhấn mạnh.

Một số nhà lãnh đạo châu Âu cảnh báo rằng vẫn còn nhiều khác biệt trong các cuộc thảo luận. “Các cuộc đàm phán là một bước tiến, nhưng vẫn còn những vấn đề lớn cần được giải quyết", Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb viết trên mạng xã hội.

Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen nêu rõ, trong số các nguyên tắc mà châu Âu muốn đưa vào thỏa thuận hòa bình, có sự tôn trọng lãnh thổ và chủ quyền của Ukraine.

"Chỉ có Ukraine, với tư cách là một quốc gia có chủ quyền, mới có thể đưa ra quyết định liên quan đến lực lượng vũ trang của họ. Vận mệnh của họ nằm trong tay chính họ”, bà Ursula von der Leyen nói.

Trong khi Ukraine và các đối tác châu Âu tiếp tục thúc đẩy các điều khoản có lợi hơn cho Kyiv trong kế hoạch hòa bình, thời điểm các cuộc đàm phán được chuyển sang Moscow vẫn chưa được xác định.

Điện Kremlin ngày 24/11 cho biết họ vẫn chưa "chính thức" nhận được bất kỳ thông tin nào về kết quả các cuộc thảo luận tại Geneva. Nga tuyên bố sẵn sàng tiếp xúc và đàm phán, nhưng "không có chi tiết cụ thể nào liên quan đến chúng tôi", người phát ngôn Điện Kremlin Dmitri S. Peskov phát biểu với báo chí. Ông cũng khẳng định Nga không có kế hoạch tổ chức các cuộc đàm phán với các quan chức Mỹ trong tuần này.

VietBF@ sưu tập