|
Trong hơn một thập kỷ, Tesla từng là ngọn hải đăng của ngành ô tô toàn cầu, một biểu tượng cho sự chuyển dịch sang năng lượng sạch, tốc độ đổi mới công nghệ, và tầm nh́n "vượt thời đại" của Elon Musk. Tuy nhiên theo cựu CEO Stellantis, Carlos Tavares, thời kỳ đó có thể sắp khép lại.
Trong một cuộc phỏng vấn với tờ Les Echos (Pháp), vị lănh đạo kỳ cựu cho rằng Tesla có thể rút khỏi lĩnh vực ô tô và thậm chí biến mất trong ṿng 10 năm tới, dưới áp lực ngày càng lớn từ các đối thủ Trung Quốc, đặc biệt là BYD. Tệ hơn, Elon Musk có thể chuyển sự chú ư của ḿnh sang những mảng khác thay v́ tập trung vực dậy Tesla.
Hiện giá trị cổ phiếu của Tesla đang quá cao và phụ thuộc phần lớn vào uy tín của Elon Musk. Bởi vậy sự xao nhăng rồi rời bỏ của tỷ phú này có thể tạo nên một cuộc sụp đổ dây chuyền.
Bỏ rơi
Cựu CEO Tavares từng lèo lái Stellantis, tập đoàn mẹ của Jeep, Peugeot và Citroën, nhận định Tesla đang chịu sức ép mạnh từ BYD, hăng xe Trung Quốc hiện đă vượt Tesla về doanh số xe điện toàn cầu.
Tập đoàn BYD không chỉ cạnh tranh về giá, mà c̣n vượt trội ở năng suất và khả năng sản xuất quy mô lớn. Trong khi Tesla vẫn gắn liền với h́nh ảnh công nghệ cao và sản phẩm cao cấp, BYD lại thống trị ở phân khúc phổ thông, nơi thị trường tăng trưởng nhanh nhất.
Theo dữ liệu của IEA, doanh số xe điện toàn cầu năm 2024 đă vượt 17 triệu chiếc, trong đó phần lớn đến từ Trung Quốc. Ở thị trường này, thị phần của Tesla đă giảm từ 16% năm 2020 xuống c̣n khoảng 5%, dù doanh số vẫn tăng 33% so với cùng kỳ.
Trái lại, BYD đă tận dụng lợi thế sản xuất nội địa, chuỗi cung ứng pin khép kín và chiến lược giá cạnh tranh để mở rộng sức ảnh hưởng ra toàn cầu, từ châu Á đến châu Âu.
Trong bối cảnh đó, cựu CEO Tavares không ngần ngại cảnh báo: "Tesla là một tập đoàn sáng tạo, nhưng họ sẽ bị đánh bại bởi hiệu suất của BYD. Tôi không chắc rằng Tesla sẽ c̣n tồn tại trong 10 năm nữa."
Cảnh báo của Tavares không chỉ nhắm đến Tesla, mà c̣n hướng vào Elon Musk, người đang ngày càng phân tán sự tập trung. Tỷ phú giàu nhất thế giới giờ đây không chỉ là "CEO của Tesla", mà c̣n là lănh đạo của SpaceX, Neuralink, xAI và gần đây là thành viên cấp cao trong chính quyền Trump, phụ trách Bộ Hiệu quả Chính phủ.
Cựu CEO Tavares đặt giả thuyết rằng Elon Musk có thể rời khỏi ngành ô tô để tập trung vào các lĩnh vực khác như robot h́nh người hoặc trí tuệ nhân tạo (AI), những mảng mà ông coi là tương lai thực sự của nhân loại.
"Không thể loại trừ khả năng ông ấy sẽ quyết định rời ngành ô tô để tập trung vào SpaceX, AI hay robot. Elon Musk có thể sẽ rời ngành xe điện," Tavares nói.
Điều này không phải không có cơ sở. Trong những năm gần đây, Musk dành nhiều tâm huyết hơn cho dự án robot Optimus và hệ thống AI điều hành, coi đó là nền tảng lâu dài cho "Tesla 2.0".
Thế nhưng chính hướng đi này khiến giới đầu tư lo ngại: liệu Tesla có c̣n là một công ty ô tô, hay đang biến thành một tập đoàn công nghệ mơ hồ, thiếu định hướng rơ ràng?
Nhiều nhà phân tích lo ngại rằng việc Tesla tái tập trung vào công nghệ tự lái (FSD/Robotaxi) và robot h́nh người (Optimus) có thể là một canh bạc lớn.
Sự thiếu hụt các mẫu xe mới dành cho người lái thông thường đặt ra rủi ro lớn cho các nhà đầu tư và có thể khiến Tesla không duy tŕ được tăng trưởng mà không có các mẫu xe ra mắt thường xuyên
Doanh số bán xe vẫn là nền tảng để mở rộng cơ sở người dùng, tạo dữ liệu cho việc phát triển tự lái, và cuối cùng là thúc đẩy doanh thu phần mềm (FSD). Tuy nhiên, việc bỏ bê mảng xe hơi cốt lơi có thể làm suy yếu nền tảng đó.
Nguy cơ sụp đổ
Ở một khía cạnh khác, cựu CEO Tavares gọi giá trị vốn hóa của Tesla là "cao đến mức phi thực tế" (stratospheric). Dù doanh thu quư gần nhất của hăng đạt 28 tỷ USD, tăng 12% so với cùng kỳ, nhưng đà tăng trưởng này đang bị bào ṃn bởi cạnh tranh. Cổ phiếu Tesla từng lao dốc 39% vào tháng 3, trước khi hồi phục nhẹ và chỉ c̣n tăng 8,6% tính từ đầu năm.
Lợi nhuận gộp của Tesla đă giảm đáng kể (từ mức đỉnh 17% năm 2022 xuống 3.4% trong nửa đầu năm 2025) do phải liên tục cắt giảm giá để bảo vệ thị phần, đặc biệt là ở Trung Quốc và Châu Âu, trước sự cạnh tranh về giá của BYD. Thậm chí ông Tavares đă từng cảnh báo về một "cuộc tắm máu" nếu các nhà sản xuất EV đi theo chiến lược "chạy đua xuống đáy" về giá của Tesla.
Bởi vậy giới phân tích cho rằng, phần lớn giá trị của Tesla phản ánh niềm tin vào Elon Musk hơn là vào doanh số hay lợi nhuận. Bởi vậy nếu Musk rời đi hoặc mất tập trung, cấu trúc niềm tin đó có thể sụp đổ, kéo theo hiệu ứng domino với toàn bộ thị trường xe điện Mỹ.
Tesla đang t́m cách củng cố niềm tin đó bằng gói lương thưởng trị giá 1.000 tỷ USD trong 10 năm dành cho Musk, kèm theo mục tiêu đưa vốn hóa công ty lên 8,5 ngh́n tỷ USD.
Tuy nhiên, hai tổ chức tư vấn cổ đông lớn đă khuyến nghị phản đối, v́ cho rằng ban lănh đạo Tesla có quá nhiều quyền tự quyết trong việc đánh giá thành tích của Musk.
Thêm nữa, giá trị vốn hóa thị trường cao ngất ngưởng của phản ánh niềm tin của nhà đầu tư rằng công ty là một công ty công nghệ, chứ không chỉ là một nhà sản xuất ô tô. Tuy nhiên, Tavares cho rằng mức định giá này có thể dẫn đến tổn thất khổng lồ nếu Tesla không thể chứng minh được tính hiệu quả và lợi nhuận trước sự cạnh tranh của BYD.
Tờ Fortune nhận định nếu Tesla không thể duy tŕ lợi thế về công nghệ, chi phí và sản phẩm, nguy cơ bị BYD và các hăng Trung Quốc "bỏ lại phía sau" là có thật.
Bằng chứng là khi các đối thủ Trung Quốc liên tục tung ra các mẫu xe mới với chu kỳ ngắn, Tesla lại dựa vào các mẫu xe cũ (Model 3 và Model Y) và đặt cược tương lai vào những công nghệ đột phá như xe tự lái (Robotaxi) và robot h́nh người. Ông Tavares tin rằng chiến lược này là quá rủi ro và không bền vững trong dài hạn.
Trong kịch bản xấu nhất, nếu Elon Musk thực sự rút khỏi lĩnh vực ô tô, Tesla có thể mất đi linh hồn sáng tạo, thứ từng giúp hăng vượt xa mọi đối thủ trong suốt một thập kỷ. Và như lời Tavares, việc Elon Musk rời ngành xe điện có thể là dấu chấm hết cho thời kỳ vàng son của Tesla.
Phát biểu của Carlos Tavares không chỉ là một dự đoán táo bạo, mà c̣n là lời cảnh tỉnh. Tesla đang ở giữa ngă ba đường: hoặc tái định vị ḿnh trong cuộc đua khốc liệt với Trung Quốc và tái tập trung vào cốt lơi, hoặc sẽ trở thành một biểu tượng hết thời.
Nếu điều đó xảy ra, "Tesla biến mất trong 10 năm" có thể không c̣n là lời tiên đoán viễn tưởng, mà là một kịch bản hoàn toàn có thể xảy ra.
VietBF@ Sưu tập
|
|
