Hơn 80 sổ đỏ cùng ngoại tệ, sổ tiết kiệm và 2 ô tô được cơ quan điều tra phát hiện trong két sắt tại nhà của Võ Thị Ngọc Ngân (tức Ngân 98). Theo luật sư, đây được xem là vật chứng vụ án và sẽ được xử lý theo quy định Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015. Vậy trong trường hợp nào số sổ đỏ này có thể bị tịch thu?
Ngày 15/10, liên quan vụ án sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm do Võ Thị Ngọc Ngân (tên gọi khác Ngân 98, sinh năm 1998, quê Bình Định, nay đăng ký hộ khẩu tại tỉnh Gia Lai) là bị can, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP.HCM (Phòng Cảnh sát kinh tế) phối hợp Viện Kiểm sát nhân dân TP.HCM đã tiến hành khám xét nơi ở của bị can.
Trong quá trình khám xét, lực lượng chức năng phát hiện một két sắt tại nơi ở của Ngân. Tuy nhiên, bị can và người nhà không cung cấp được mã số mở két, nên Phòng Cảnh sát kinh tế cùng đại diện Viện Kiểm sát đã niêm phong, đưa két sắt về trụ sở để mở khóa theo đúng trình tự, quy định pháp luật.
Cơ quan điều tra đã thu giữ 80 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ), hơn 8.000 USD, 4 sổ tiết kiệm ngân hàng cùng một số vật chứng khác có liên quan. Video: DV.
Kết quả, cơ quan điều tra thu giữ 80 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ), hơn 8.000 USD, 4 sổ tiết kiệm ngân hàng và một số vật chứng khác có liên quan. Ngoài ra, cơ quan chức năng tạm giữ 2 ô tô để phục vụ công tác điều tra, xác minh.
Hiện Phòng Cảnh sát kinh tế Công an TP.HCM đang tiếp tục làm rõ, xác minh nguồn gốc các tài sản nêu trên để phục vụ quá trình điều tra vụ án.
Trước đó, trong quá trình điều tra, Võ Thị Ngọc Ngân nhiều lần không chấp hành yêu cầu triệu tập của cơ quan điều tra. Khi được dẫn giải, bị can có thái độ không hợp tác, khai báo quanh co.
Công an TP.HCM khẳng định sẽ kiên quyết xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm pháp luật, chống đối người thi hành công vụ, nhằm đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật.
Trao đổi với phóng viên Dân Việt, luật sư Hoàng Hà (Đoàn Luật sư TP.HCM) cho biết, 80 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ), sổ tiết kiệm và hiện kim mà cơ quan công an thu giữ được của Ngân 98 được xem là vật chứng của vụ án và phải được tạm giữ, niêm phong, bảo quản theo quy định tại Điều 106 Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015.
80 sổ đỏ cơ quan điều tra thu giữ trong két sắt nhà Ngân 98. Ảnh: Công an TP.HCM.
Theo quy định, vật chứng là công cụ, phương tiện phạm tội; vật cấm tàng trữ, lưu hành thì bị tịch thu, nộp ngân sách Nhà nước hoặc tiêu hủy.
Vật chứng là tiền hoặc tài sản do phạm tội mà có sẽ bị tịch thu, sung công quỹ Nhà nước; vật chứng không còn giá trị sử dụng hoặc không có giá trị thì bị tịch thu và tiêu hủy.
Đối với vật chứng thuộc loại mau hỏng hoặc khó bảo quản, cơ quan có thẩm quyền có thể bán theo quy định pháp luật, nếu không bán được thì phải tiêu hủy.
Trường hợp tài sản đã được thu giữ hoặc tạm giữ nhưng không phải là vật chứng, cơ quan tố tụng phải trả lại ngay cho chủ sở hữu hoặc người quản lý hợp pháp, nếu việc trả lại không ảnh hưởng đến quá trình giải quyết vụ án hoặc thi hành án.
Tuy nhiên, luật sư Hoàng Hà nhấn mạnh, việc cơ quan điều tra thu giữ được nhiều sổ đỏ và tài sản tại nơi ở của Ngân 98 không đồng nghĩa toàn bộ tài sản đó là do phạm tội mà có.
“Cơ quan điều tra phải tiến hành giám định, xác minh nguồn gốc sở hữu, tính hợp pháp của từng tài sản, từng giấy tờ, bao gồm việc xác định tên chủ sở hữu, tình trạng đăng ký giao dịch bảo đảm, các hợp đồng ủy quyền, ký gửi, cầm cố hoặc giữ hộ,” luật sư phân tích.
Nếu không chứng minh được mối liên hệ giữa tài sản và hành vi phạm tội, hoặc tài sản không còn giá trị chứng minh tội phạm, thì cơ quan tiến hành tố tụng có nghĩa vụ trả lại cho chủ sở hữu hoặc người quản lý hợp pháp.
Ngược lại, nếu xác định tài sản là công cụ, phương tiện phạm tội hoặc do phạm tội mà có, thì cơ quan có thẩm quyền sẽ xử lý theo quy định của bản án và pháp luật hiện hành.
Cũng theo khoản 3 Điều 106 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015, trong quá trình điều tra, cơ quan tố tụng có thể trả lại ngay tài sản không phải vật chứng hoặc vật chứng nếu việc trả lại không ảnh hưởng đến quá trình xử lý vụ án.
Đối với tiền, ngoại tệ, pháp luật quy định phải được niêm phong, giám định và gửi vào Kho bạc Nhà nước để bảo quản (Điều 90 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015).
Đối với ô tô hoặc phương tiện khác, nếu được xác định là công cụ, phương tiện phạm tội, thì có thể bị tịch thu theo quy định tại Điều 47 Bộ luật Hình sự và Điều 106 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015.
Trường hợp không còn cần thiết phải tạm giữ hoặc xác định không phải công cụ, phương tiện phạm tội, chủ sở hữu hợp pháp có quyền đề nghị cơ quan có thẩm quyền trả lại tài sản.
Còn nếu kết quả điều tra xác định tài sản có được từ hành vi phạm tội, thì toàn bộ số tài sản đó sẽ bị tịch thu và nộp ngân sách Nhà nước theo quy định pháp luật.
Vietbf @ Sưu tầm