|
Một ṭa phúc thẩm liên bang đă phán quyết rằng hầu hết các mức thuế quan của Donald Trump là vượt quá quyền hạn khẩn cấp của ông với tư cách là tổng thống.
Cái gọi là thuế quan tương hỗ - áp dụng cho hầu hết mọi quốc gia mà Hoa Kỳ giao thương - đang bị áp đặt một cách bất hợp pháp, Ṭa Phúc thẩm Hoa Kỳ cho biết hôm thứ Sáu.
Phán quyết này giữ nguyên phán quyết hồi tháng 5 của Ṭa Thương mại Quốc tế, ṭa án này cũng bác bỏ lập luận của Trump rằng thuế quan toàn cầu của ông được phép theo Đạo luật Quyền lực Kinh tế Khẩn cấp.
Ṭa án không dừng việc áp thuế quan mà thay vào đó tuyên bố chúng sẽ được duy tŕ cho đến giữa tháng 10, tạo ra một thách thức pháp lư khác tại Ṭa án Tối cao Hoa Kỳ.
Vẫn c̣n nhiều điều chưa biết, nhưng đây là những ǵ chúng ta hiểu cho đến nay về phán quyết này - và ư nghĩa của nó đối với chính sách chủ chốt của tổng thống Hoa Kỳ.
Ṭa phúc thẩm đă phán ǵ?
Trong phán quyết 7-4, ṭa phúc thẩm đă ủng hộ phán quyết của ṭa án cấp dưới rằng Tổng thống Trump không có thẩm quyền áp đặt thuế quan toàn cầu.
Điều này phần lớn là do luật mà Trump sử dụng để biện minh cho các chính sách, Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA), mà các thẩm phán cho rằng không trao "quyền áp đặt thuế quan, nghĩa vụ hoặc các loại thuế tương tự, hoặc quyền đánh thuế".
Ṭa Phúc thẩm Hoa Kỳ đă bác bỏ lập luận của Trump rằng thuế quan được phép áp dụng theo quyền hạn kinh tế khẩn cấp của ông, gọi các khoản thuế này là "vô hiệu v́ trái luật".
Trump ngay lập tức bác bỏ phán quyết, chỉ vài giờ sau khi phán quyết được đưa ra, ông đă lên Truth Social gọi ṭa phúc thẩm là "cực kỳ thiên vị" và phán quyết này là "thảm họa" cho đất nước.
"Nếu được chấp nhận, Quyết định này sẽ thực sự hủy diệt Hợp chủng quốc Hoa Kỳ", ông viết.
IEEPA là ǵ?
Đạo luật đă tồn tại hàng thập kỷ này, được Trump liên tục triển khai kể từ khi nhậm chức vào tháng 1, trao cho tổng thống Hoa Kỳ quyền hạn đáng kể để ứng phó với t́nh trạng khẩn cấp quốc gia hoặc mối đe dọa lớn từ nước ngoài.
Luật năm 1977 quy định rằng tổng thống có thể sử dụng một số đ̣n bẩy kinh tế "để đối phó với bất kỳ mối đe dọa bất thường và đặc biệt nào, có nguồn gốc hoàn toàn hoặc phần lớn từ bên ngoài Hoa Kỳ, đối với an ninh quốc gia, chính sách đối ngoại hoặc nền kinh tế".
Luật này đă được cả hai tổng thống Barack Obama và Joe Biden sử dụng, những người đă viện dẫn đạo luật này để áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Nga sau vụ sáp nhập Crimea bất hợp pháp vào năm 2014 và sau đó một lần nữa sau cuộc xâm lược toàn diện Ukraine tám năm sau đó.
Tuy nhiên, ṭa phúc thẩm đă tuyên bố trong quyết định của ḿnh rằng luật khẩn cấp "không trao cho tổng thống quyền hạn rộng răi để áp đặt thuế quan".
IEEPA "không đề cập đến thuế quan (hoặc bất kỳ từ đồng nghĩa nào của nó) cũng như không có các biện pháp bảo vệ về thủ tục chứa đựng những giới hạn rơ ràng về quyền áp đặt thuế quan của tổng thống", họ cho biết.
Khi công bố các mức thuế quan toàn cầu của ḿnh, Trump lập luận rằng sự mất cân bằng thương mại gây hại cho an ninh quốc gia Hoa Kỳ, và do đó là một t́nh trạng khẩn cấp quốc gia.
Tuy nhiên, ṭa án phán quyết rằng việc áp thuế quan không nằm trong thẩm quyền của tổng thống, và "quyền chi tiêu (bao gồm cả quyền đánh thuế) thuộc về Quốc hội".
Tại sao điều này lại quan trọng?
Ngoài việc là một trở ngại đáng kể đối với chương tŕnh nghị sự trọng tâm của Tổng thống Trump - thuế quan - phán quyết của ṭa phúc thẩm liên bang có thể tác động ngay lập tức đến nền kinh tế Hoa Kỳ, với những tác động lan tỏa đến thị trường toàn cầu.
"Các doanh nghiệp sẽ phải chịu sự bất ổn", Tiến sĩ Linda Yueh, một nhà kinh tế tại Đại học Oxford và Trường Kinh doanh London, phát biểu với chương tŕnh Today của BBC.
Trong khi các quốc gia chờ đợi xem liệu Ṭa án Tối cao có thụ lư vụ kiện hay không, điều này dường như có khả năng xảy ra, họ có thể quyết định hoăn việc hợp tác kinh doanh với Hoa Kỳ.
Nếu điều này xảy ra, Tiến sĩ Yueh cho biết, nó có thể "làm giảm hoạt động kinh tế".
Cũng có những hậu quả đáng kể có thể cảm nhận được trong lĩnh vực chính trị.
Ví dụ, nếu Ṭa án Tối cao đảo ngược quyết định của ṭa phúc thẩm liên bang và đứng về phía chính quyền Trump, điều này có thể tạo ra tiền lệ khuyến khích tổng thống sử dụng IEEPA mạnh mẽ hơn so với những ǵ ông đă làm cho đến nay.
Điều ǵ sẽ xảy ra tiếp theo?
Vụ việc giờ đây rất có thể sẽ được đưa lên ṭa án cấp cao nhất của Hoa Kỳ, một thách thức mà Trump đă từng ám chỉ trên Truth Social.
"Các chính trị gia thiếu quan tâm và thiếu khôn ngoan đă cho phép các chính trị gia của chúng ta sử dụng thuế quan để chống lại chúng ta", Trump viết. "Giờ đây, với sự hỗ trợ của Ṭa án Tối cao Hoa Kỳ, chúng ta sẽ sử dụng chúng v́ lợi ích của Quốc gia, và Làm cho nước Mỹ Giàu có, Mạnh mẽ và Quyền lực Trở lại!"
Đa số thành viên bảo thủ tại ṭa án tối cao của Hoa Kỳ có thể khiến họ có nhiều khả năng đứng về phía quan điểm của tổng thống hơn.
Sáu trong số chín thẩm phán được bổ nhiệm bởi các tổng thống Đảng Cộng ḥa, bao gồm ba người được Trump lựa chọn trong nhiệm kỳ đầu tiên tại Nhà Trắng.
Nhưng ṭa án cũng chỉ trích các tổng thống nhiều hơn khi họ dường như đang lạm dụng các chính sách không được Quốc hội trực tiếp phê chuẩn.
Ví dụ, trong nhiệm kỳ tổng thống của Joe Biden, ṭa án đă mở rộng cái mà họ gọi là "học thuyết các câu hỏi lớn" để vô hiệu hóa những nỗ lực của Đảng Dân chủ nhằm sử dụng luật hiện hành để hạn chế khí thải nhà kính từ các nhà máy điện và xóa nợ vay sinh viên cho hàng triệu người Mỹ.
Điều ǵ sẽ xảy ra nếu thuế quan bị phán quyết là bất hợp pháp?
Ṭa Phúc thẩm Liên bang đă chia rẽ 7-4 trong phán quyết rằng thuế quan gần như áp dụng toàn cầu của Trump là bất hợp pháp. Ṭa đă cho chính quyền Hoa Kỳ thời hạn đến giữa tháng 10 để kháng cáo lên Ṭa án Tối cao Hoa Kỳ về một vụ việc có tác động đến cả nền kinh tế Hoa Kỳ và mối quan hệ thương mại của Hoa Kỳ với phần c̣n lại của thế giới.
Nếu Ṭa án Tối cao giữ nguyên phán quyết, điều này có thể gây ra sự bất ổn trên thị trường tài chính.
Sẽ có những câu hỏi về việc liệu Hoa Kỳ có phải trả lại hàng tỷ đô la đă thu được từ thuế nhập khẩu đối với các sản phẩm từ các quốc gia đă nộp thuế trong vài tháng qua hay không.
Điều này cũng có thể đặt ra câu hỏi liệu các nền kinh tế lớn - bao gồm Anh, Nhật Bản và Hàn Quốc - có bị ràng buộc bởi các thỏa thuận thương mại riêng lẻ mà họ đă đạt được với Hoa Kỳ trước thời hạn tháng Tám hay không. Các thỏa thuận thương mại khác hiện đang được đàm phán cũng có thể rơi vào hỗn loạn.
Nếu được chấp nhận, phán quyết của ṭa Phúc thẩm cũng sẽ là một đ̣n giáng mạnh vào quyền lực chính trị và danh tiếng của Trump với tư cách là một nhà đàm phán. Nhưng nếu nó bị Ṭa án Tối cao lật ngược, nó sẽ có tác dụng ngược lại.
Liệu thuế quan vẫn c̣n hiệu lực?
Phán quyết này ảnh hưởng đến "thuế quan tương hỗ" của Trump, bao gồm một loạt các mức thuế khác nhau áp dụng cho hầu hết các quốc gia trên thế giới, bao gồm cả các loại thuế khác áp dụng cho Trung Quốc, Mexico và Canada.
Những mức thuế nhập khẩu đối với hầu hết hàng hóa từ hầu hết mọi quốc gia mà Hoa Kỳ có quan hệ thương mại sẽ vẫn được áp dụng cho đến giữa tháng 10.
Ṭa phúc thẩm cho biết sau ngày 14 tháng 10, chúng sẽ không c̣n hiệu lực thi hành.
Riêng thuế quan đối với thép, nhôm và đồng, vốn được ban hành theo thẩm quyền khác của tổng thống, sẽ vẫn được giữ nguyên và không bị ảnh hưởng bởi phán quyết của ṭa án.
|
|
