Đó là sông Bạch Đằng, 3 lần người Việt nhấn chìm quân xâm lược trên sông này. Con sông này là hiểm địa với quân xâm lược trong quá khứ.
3 lần thắng lớn của người Việt trên sông Bạch Đằng diễn ra vào các năm 938, 981, 1288. Đó đều là những trận thắng quyết định, buộc kẻ thù phải bỏ mộng xâm chiếm nước ta.
Bãi cọc Cao Quỳ ở Hải Phòng được các nhà khoa học bước đầu nhận định có liên quan trận đánh trên sông Bạch Đằng năm 1288. Ảnh: Nguyễn Dương.Ngô Quyền đánh tan quân Nam Hán
Năm 938, theo sự cầu cứu của Kiều Công Tiễn, hoàng tử nhà Nam Hán là Hoằng Tháo kéo 200.000 quân sang xâm lược nước ta.
Theo Đại Việt sử ký toàn thư, sau khi biết tin Nam Hán kéo quân sang, Ngô Quyền không hề nao núng. Ông cho rằng Hoằng Tháo chỉ là đứa trẻ khờ dại, quân Nam Hán từ xa đến mệt mỏi, khó lòng địch với quân ta.
Theo kế của Kiều Công Hãn, Ngô Quyền sai Dương Tam Kha chỉ huy quân lính chặt 3.000 cây gỗ, vót nhọn, bịt sắt rồi đóng xuống lòng sông trên một quãng dài 3 dặm.
Đúng như dự đoán của Ngô Quyền và tướng lĩnh, binh thuyền của Hoằng Tháo kéo vào cửa sông Bạch Đằng, phát hiện quân ta khiêu chiến, liền đuổi theo, rơi vào ổ phục kích dựng sẵn.
Khi quân địch đi qua bãi cọc Bạch Đằng, chúng bất ngờ bị quân ta từ các hướng xông ra tấn công dồn dập, thua chạy ra biển. Nhưng khi chúng rút ra tới cửa sông, thủy triều rút mạnh, bãi cọc Bạch Đằng nhô lên, khiến thuyền địch mắc lại và vỡ tan tành. Quân Nam Hán phần bị giết, phần chết đuối, phần phải đầu hàng hoặc bị bắt sống. Lưu Hoằng Tháo bỏ mạng tại trận.
Sách "Đại Việt sử ký toàn thư chép" rằng: “Vua Nam Hán đang cầm quân tiếp ứng đóng ở biên giới mà không kịp trở tay đối phó. Nghe tin Hoằng Tháo tử trận, Nghiễm kinh hoàng, đành thương khóc thu nhặt quân còn lại mà rút lui, từ đó bỏ hẳn mộng xâm lược nước ta”.
Chiến thắng Bạch Đằng năm 938 có ý nghĩa cực kỳ quan trọng, có thể coi đây là trận toàn thắng của dân tộc ta trên con đường đấu tranh chống Bắc thuộc, chống đồng hóa, giành lại độc lập dân tộc.
Trận Bạch Đằng năm 981
Cuối năm 979, biết tin Đinh Tiên Hoàng và con trai là Đinh Liễn bị ám sát, nhà Tống xuống chiếu phong Hầu Nhân Bảo làm Giao Châu lộ thủy lục kế độ chuyển vận sứ, Tôn Toàn Hưng, Trần Khâm Tộ, Lưu Trừng, Giả Thực giữ chức Binh mã đô bộ thự, chia thành hai mũi tấn công thủy - bộ kéo sang xâm lược nước ta.
Biết tin, Lê Hoàn lên ngôi, thân chinh dẫn đại quân từ kinh thành Hoa Lư theo đường thủy ra Bắc nghênh địch. Ngày 24/1/981, cánh quân thủy do Hầu Nhân Bảo chỉ huy ồ ạt tiến vào cửa Bạch Đằng. Trong trận Bạch Đằng đầu tiên, quân Đại Cồ Việt thất bại.
Tuy nhiên, sau khi bộ binh thất bại ở các trận Chi Lăng, Lục Đầu, Bình Lỗ, quân Tống bị tiêu hao một lực lượng lớn sinh lực cũng như vũ khí, kế hoạch đánh nhanh thắng nhanh, hội quân ở Đại La thất bại hoàn toàn. Đạo quân của Hầu Nhân Bảo ở Bạch Đằng bị rơi vào tình thế tiến thoái lưỡng nan.
Trong khi đó, Lê Hoàn bí mật tăng cường lực lượng chuẩn bị cho trận quyết chiến giáng đòn quyết định.
Ngày 28/4/981, trận quyết chiến tại Bạch Đằng diễn ra. Giống như kế của Ngô Quyền trước đó, Lê Hoàn cho cánh quân ra khiêu chiến rồi giả vờ thua chạy.
Khi chiến thuyền của Hầu Nhân Bảo lọt vào trận địa mai phục, Lê Hoàn tung quân ra đánh ráo riết. Các chiến binh Đại Cồ Việt từ khắp trận địa mai phục và từ các nẻo đường đổ về sông Bạch Đằng vây đánh quân Tống quyết liệt. Hầu Nhân Bảo bị giết chết trong đám loạn quân. Lưu Trừng vội vã dẫn đám tàn quân tháo lui ra biển.
Nghe tin Hầu Nhân Bảo tử trận, Tôn Toàn Hưng hoảng hốt dẫn quân bỏ chạy. Đạo quân Trần Khâm Tộ ở Tây Kết lo sợ rút lui, bị quân Đại Cồ Việt truy kích tiêu diệt quá nửa. Âm mưu xâm lược nước ta của nhà Tống hoàn toàn thất bại.
Chiến thắng kinh động thế giới năm 1288
Cuối năm 1287, quân Mông - Nguyên sang xâm lược nước ta lần thứ ba. Tuy vậy, khi vừa kéo vào Đại Việt, đạo quân do Thoát Hoan chỉ huy lập tức rơi vào khốn đốn khi đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ bị đánh chìm ở Vân Đồn (Quảng Ninh).
Thất thủ ở Vân Đồn khiến quân Nguyên không có lương thực, rơi vào cảnh cùng quẫn, cộng với khí hậu nóng nực, sức cùng lực kiệt, binh lính nản lòng, Thoát Hoan quyết định chia quân thành 2 đạo thủy, bộ rút về nước.
Đoán được âm mưu của giặc, Hưng Đạo Vương sai Nguyễn Khoái dẫn quân đi đường tắt lên mé thượng lưu sông Bạch Đằng chặt gỗ, đẽo nhọn đầu, đóng trên sông rồi đặt phục binh chờ đợi.
Sáng 9/4/1288, thủy quân giặc tiến vào sông Bạch Đằng, rơi vào ổ phục kích của quân ta. Bị tấn công dữ dội, Ô Mã Nhi quay thuyền ra biển.
Tuy nhiên, trên đường ra, thủy triều đã rút, cọc gỗ nổi lên, thuyền chiến lao vào bãi cọc, bị vỡ, đắm rất nhiều. Trong khi đó, phục binh của ta ở hai bên bờ đổ ra, bắn tên như mưa, đánh vào sườn và phía sau đoàn thuyền địch.
Bị tấn công tới tấp trên sông, một số cánh quân Nguyên bỏ thuyền chạy lên bờ để tìm đường trốn thoát. Vừa lên tới bờ, chúng lại rơi vào ổ phục kích của quân nhà Trần chặn đánh kịch liệt. Trời về chiều, khi giao tranh sắp kết thúc, Ô Mã Nhi cùng binh lính dưới quyền chống cự tuyệt vọng, trước khi bị tiêu diệt.
Trận Bạch Đằng năm 1288 hoàn thành vẻ vang nhiệm vụ tiêu diệt đạo quân rút lui đường thủy do Ô Mã Nhi và Phàn Tiếp chỉ huy. Sau trận thua ở Bạch Đằng, nhà Nguyên phải từ bỏ âm mưu xâm lược nước ta.
Đây là một trong những chiến công vẻ vang nhất trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc. Một trận đánh gây chấn động thế giới thời kỳ đó.
Đạo quân xâm lược Mông - Nguyên từng gây kinh hoàng trên thế giới, chinh phục hàng triệu km2 đất đai kéo dài từ châu Á sang tận châu Âu cuối cùng thất bại hoàn toàn dưới tay quân và dân Đại Việt.
VietBF@ sưu tầm.
