Đảng Dân chủ chuẩn bị chính thức khởi động tiến trình luận tội tổng thống Donald Trump bất chấp rất ít khả năng được Thượng viện chấp thuận. Tại sao họ không tiếp tục kéo dài cuộc điều tra luận tội để “bới lông tìm vết” hạ uy tín ông Trump được càng nhiều càng tốt? Đây có phải là một tính toán sai lầm hay còn có nguyên nhân nào khác?
Các lãnh đạo Đảng Dân chủ tại Hạ viện thông báo về 2 điều khoản luận tội ông Trump hôm 10/12 (Ảnh: Youtube)
Phế truất một tổng thống đương nhiệm là một vấn đề chính trị hết sức trọng đại của quốc gia và tiến trình phế truất này rất ít được khởi động trong suốt mấy trăm năm lịch sử nước Mỹ, cũng như chưa từng có tổng thống nào bị truất quyền bởi nó. Trước ông Trump, Đảng Cộng hòa từng cố gắng phế truất tổng thống Bill Clinton của phe Dân chủ, tuy nhiên đã thất bại tại thượng viện mặc dù có chứng cớ rành rành ông ta nói dối người dân Mỹ trong vụ bê bối tình dục với cô đào thực tập Monica Lewinsky.
Biết được điều này, lãnh đạo phe Dân chủ đã từng cật lực phản đối những lời kêu gọi phế truất tổng thống Trump. Trong suốt cuộc điều tra Trump-Nga kéo dài hơn 2 năm, bà Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi đã tỏ rõ sự khôn ngoan chừng mực của mình khi bác bỏ yêu cầu ráo riết của phe cực tả trong Đảng Dân chủ, đòi hỏi phải làm gì đó để “đá” ông Trump ra khỏi Tòa Bạch Ốc. Kết cục sau 2 năm điều tra, đào xới mọi ngóc ngách trong các liên hệ của Donald Trump, công tố viên đặc biệt Robert Mueller kết luận rằng không đủ bằng chứng ông Trump thông đồng với Nga để thắng cử.
Nhưng rồi sự lão luyện của các bậc nguyên lão trong phe Dân chủ cũng lung lay trước những thúc ép bởi những đảng viên trẻ, được giới trẻ tại Mỹ – bộ phận ủng hộ mạnh mẽ nhất các chính sách cấp tiến của đảng này – yêu thích. Trong khi cuộc bầu cử 2020 đang tiến gần, những người này đặt ra một câu hỏi đầy nguy cơ rằng: nếu không phế truất Trump ngay bây giờ thì ông ta sẽ lại làm tổng thống một lần nữa.
“Tôi lo ngại rằng nếu chúng ta không phế truất tổng thống này, ông ta sẽ tái đắc cử”, Al Green, Dân biểu Dân chủ tuyên bố trước đài MSNBC vào tháng 6/2019.
Bà Pelosi cũng từng nói rằng việc để cho cuộc bầu cử quyết định số phận của ông Trump là “một suy nghĩ nguy hiểm”.
“Nancy Pelosi vừa nói rằng “thật nguy hiểm nếu để cử tri quyết định số phận của Trump”. Nói cách khác, bà ta cho rằng tôi sẽ thắng và không muốn chấp nhận rủi ro đó khi để cho cử tri quyết định. Giống Al Green, bà ta muốn thay đổi hệ thống bầu cử của chúng ta.” ông Trump viết trên Twitter.
Với một nền kinh tế vững mạnh bất chấp các cảnh báo từ truyền thông và các “chuyên gia kinh tế” rằng Mỹ sắp suy thoái đến nơi, các ứng viên tổng thống của Đảng Dân chủ tỏ ra lép vế trước ông Trump. Trong khi tranh cãi nội bộ về những chính sách kinh tế, thuế khóa cao chót vót đến mức không tưởng, thì điểm nổi bật duy nhất mà những ứng viên này có chung là hy vọng mãnh liệt đánh bại Trump.
“Là kinh tế đó, đồ ngu!”, câu slogan nổi tiếng của Bill Clinton đã giúp ông ta giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 1992, thì nay lại là một sự nhắc nhở mang đầy tính đả kích rằng Đảng Dân chủ, rằng nếu không làm một điều gì đó, sẽ chẳng có cơ hội đánh bại Trump vào năm 2020.
Cuộc gọi giữa ông Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trở thành cái cớ mới nhất để Đảng Dân chủ đánh canh bạc cuối cùng này. Đảng Dân chủ cho rằng ông Trump đã đe dọa sẽ giữ lại khoản viện trợ và chính quyền mới của Ukraine rất cần để trụ vững nếu Kiev không chịu điều tra bố con nhà Biden và các hoạt động mờ ám ở đây. Joe Biden, cựu tổng thống Mỹ, được xem là đối thủ hàng đầu của ông Trump trong cuộc bầu cử tháng 11 năm sau. Mặc dù ông Trump đã cho công bố luôn bản ghi chép của cuộc gọi này để chứng minh cho sự trong sạch của mình, Đảng Dân chủ với sự trợ giúp của truyền thông đã thuyết phục thành công đa số dân Mỹ rằng ông Trump xứng đáng bị phế bỏ. Ít nhất thì các cuộc thăm dò dư luận cho kết quả như vậy. Cần lưu ý rằng các cuộc thăm dò này đều lấy mẫu chỉ khoảng vài nghìn độc giả, và thường là lượng độc giả thuộc Đảng Dân chủ chiếm đa số.
Với sự ủng hộ tăng vọt của công luận, cuộc điều tra luận tội được tiến hành nhanh chóng, với kịch bản là các nhân chứng và kết luận được soạn sẵn. Tuy nhiên, khi cuộc điều tra này càng kéo dài, thái độ của cử tri Mỹ càng thay đổi. Thăm dò gần đây cho thấy cử tri Mỹ, nhất là tại các bang trọng yếu trong cuộc bầu cử sắp tới (hay gọi là bao giao động) ngày càng ủng hộ ông Trump nhiều hơn các ứng viên Đảng Dân chủ khác. Cụ thể ở ba bang Michigan, Pennsylvania và Wisconsin, ông Trump đều đảo ngược các kết quả thăm dò trước đó và vươn lên dẫn điểm trước mọi đối thủ Dân chủ mà trước kia ông từng bị thua điểm. Tại ba bang quan trọng này, số cử tri phản đối luận tội cũng tăng lên và hiện đang lớn hơn số lượng cử tri mong muốn luận tội diễn ra.
“Kết quả thăm dò trông rất tệ đối với phe Dân chủ bị ám ảnh bởi luận tội, vì thế họ vội vã thúc đẩy một tiến trình bất công và biến thể chế dân chủ của chúng ta thành trò cười. Họ không muốn người Mỹ quyết định cuộc bầu cử”, ông Trump viết trên Twitter.
“Số liệu thăm dò đã tăng chóng mặt đối với việc phản đối luận tội, đặc biệt ở các bang giao động và những cử tri độc lập ở các bang giao động. Người ta đã thấy rằng Đảng Dân chủ không có căn cứ gì cả, hoàn toàn là một vụ lừa đảo. Thậm chí bà Pelosi ngày hôm qua đã thừa nhận rằng bà ta đã bắt đầu vụ lừa đảo này từ 2,5 năm trước!” ông Trump viết.
Những diễn biến bất ngờ trong cuộc điều tra và ý kiến công luận đã buộc Đảng Dân chủ không thể kéo dài thời gian thêm nữa, trong khi ông Trump và phe Cộng hòa liên tục công kích rằng Đảng Dân chủ tốn quá nhiều tài nguyên của đất nước vào một cuộc luận tội chẳng đi đến đâu còn để mặc cho các vấn đề trọng yếu khác bị dồn ứ. Tới lúc này, Đảng Dân chủ có hai lựa chọn: một là kết thúc cuộc điều tra với một nghị quyết khiển trách tổng thống, giống như một số ý kiến trong Đảng Dân chủ đã nêu ra. Điều này tương đương với chấp nhận thất bại. Lựa chọn thứ hai là “đâm lao theo lao”, đưa việc luận tội Trump ra Hạ viện – điều mà Đảng Dân chủ đang làm.
Các nghị sĩ Dân chủ đã soạn 2 điều khoản luận tội Trump – Lạm dụng quyền lực và Cản trở Quốc hội và với đa số ghế tại Hạ viện, phe Dân chủ có thể dễ dàng khởi động tiến trình luận tội tổng thống. Tuy nhiên ông Trump có những đồng minh hùng mạnh ở Thượng viện và gần như chắc chắn sẽ bảo vệ sự nghiệp chính trị của ông trong phiên xử luận tội. Trong trường hợp này, Đảng Dân chủ đang trong áp lực phải “cắt lỗ” khiến họ đẩy tiến trình lên càng nhanh càng tốt.
Như đã nói ở trên, trong nhiều năm qua, các nguyên lão của Đảng Dân chủ đã cố gắng ngăn cản phe cực tả mới nổi đòi tiến hành phế truất Trump. Bà Pelosi từng khẳng định rằng việc đưa ông Trump ra luận tội là một thất bại chính trị. Nhưng áp lực của phe cực tả vẫn tiếp tục dồn nén và bà đã phải khuất phục các thế lực mới này sau khi bê bối Ukraine xuất hiện. Đến tình hình hiện tại, rõ ràng là cách duy nhất để chấm những tiếng nói nổi loạn đòi phế bỏ Trump trong nội bộ Đảng Dân chủ là thực sự luận tội ông ta.
Nếu toàn bộ Đảng Cộng hòa tại Thượng viện đứng về phía ông Trump và hủy bỏ việc luận tội, Đảng Dân chủ có thể dùng việc này để tăng uy tín đảng phái của mình, chỉ trích Đảng Cộng hòa chấp bất chấp luật lệ để ủng hộ một vị tổng thống đầy tội lỗi.
Cung có khả năng bà Pelosi và Đảng Dân chủ sẽ bị “phản trấn” bởi quyết định luận tội Trump trong cuộc bầu cử năm sau, nhưng ít nhất trong lúc này, đây là lựa chọn ít rủi ro nhất và giúp tạo ra một mỏ neo giúp Đảng Dân chủ có thể đoàn kết lại, điều mà đảng này rất cần thiết trước thềm bầu cử.
Trọng Đức
:handsh ake:
