Cuộc chiến tranh giữa hai quốc gia ngắn nhất lịch sử thế giới. Nó chỉ diễn ra có 38 phút, vậy mà 500 người chết trong 38 phút. Đó là cuộc chiến giữa Anh và quân đội nước Zanzibar.
Với lợi thế về mặt vũ trang, quân đội Anh dễ dàng đánh bại 3.000 binh lính của nước Zanzibar
Câu chuyện bắt đầu khi hai nước Đức và Anh kư hiệp ước vào năm 1890 để phân chia thuộc địa ở Đông Phi. Theo đó, Đức sở hữu Tanzania, c̣n Zanzibar (một đảo quốc nhỏ bé, nay thuộc Tanzania) nằm dưới quyền kiểm soát của Anh.
Để củng cố tầm ảnh hưởng ở thuộc địa, chính phủ Anh đă lập nên một quốc vương “bù nh́n” ở Tanzania – vua Hamad bin Thuwaini. Vua Hamad lên ngôi vào năm 1893 và giữ mối quan hệ thân thiết với Anh trong suốt thời gian trị v́.
Tuy nhiên, cuộc sống ḥa b́nh của người dân đảo quốc Zanzibar dưới sự bảo hộ của Anh không kéo dài lâu.
3 năm sau khi lên ngôi, vua Hamad đột ngột qua đời vào ngày 25.8.1896. Nguyên nhân cái chết của ông chưa bao giờ được làm sáng tỏ, song nhiều người tin rằng cháu trai Khalid bin Barghash đă đầu độc nhà vua.
Khalid bin Barghash – cháu trai vua Hamad bin Thuwaini, được cho là kẻ ra tay đầu độc quốc vương, giành vị trí đứng đầu Zinzibar
Giả thuyết này dựa trên thực tế, chỉ vài giờ ngắn ngủi sau cái chết của vua Hamad, Khalid đă xuất hiện tại cung điện và tuyên bố kế thừa vị trí quốc vương đang bỏ trống. Hành động này tất nhiên chưa có sự đồng ư của chính phủ Anh.
Dĩ nhiên, những nhà ngoại giao Anh ở đảo quốc không thể để yên cho vụ “tiếm ngôi”. Lănh sứ của Anh tại Zanzibar – Basil Cave, nhanh chóng yêu cầu Khalid phải từ bỏ vị trí. Song, Khalid phớt lờ lời cảnh báo và thậm chí, c̣n cho tập hợp lực lượng bảo vệ xung quanh cung điện.
Lực lượng này được trang bị vũ trang tương đối đầy đủ, trong đó một phần súng đạn và đại bác là quà ngoại giao do chính phủ Anh tặng cho vua Hamad trước đó.
Chỉ trong ṿng một ngày sau khi quốc vương cũ qua đời, Khalid đă tập hợp đội quân gần 3.000 người, cùng nhiều hỏa lực pháo binh và một thuyền vũ trang cắm chốt ở cảng gần đó.
Lănh sứ của Anh tại Zanzibar – ông Basil Cave, cũng là người chỉ huy cuộc chiến tranh ngắn nhất lịch sử.
Trong lúc đó, phía Anh ngay lập tức cử hai chiến hạm HMS Philomel và HMS Rush đến neo đậu tại cảng Zanzibar. Quân đội nhanh chóng được phái đến quần đảo để bảo vệ Lănh sự quán Anh và giữ ổn định người dân địa phương. Một tàu chiến khác của Anh ở gần đó cũng được cử đến để hỗ trợ.
Mặc dù có trong tay lực lượng vũ trang hùng hậu, ông Cave nhận thức được bản thân không có quyền khơi mào bạo lực nếu chưa có sự cho phép của chính phủ Anh.
Để hợp pháp chuyện giao tranh, ông Cave đă gửi điện tín đến Bộ Ngoại giao Anh với nội dung yêu cầu cho phép phía Anh được khai hỏa nếu mọi biện pháp thuyết phục đầu hàng trong ḥa b́nh đều thất bại. Song song với đó, ông Cave tiếp tục gửi nhiều tối hậu thư cho Khalid, nhưng đều không thu được kết quả ǵ.
Cho đến sáng hôm sau, ngày 26.8, chính phủ Anh chấp thuận việc sử dụng mọi cách thức cần thiết, “miễn đừng cố gắng thực hiện hành động nào các anh (lực lượng của ông Cave) không đảm bảo thành công”.
Tối hậu thư cuối cùng được gửi cho Khalid, yêu cầu ông này rời khỏi cung điện vào 9 giờ sáng ngày hôm sau. Đêm đó, ông Cave cũng yêu cầu tất cả các tàu thuyền dân sự rời khỏi bến cảng để chuẩn bị chiến tranh.
Cung điện tại quần đảo Zanzibar vào đầu thế kỷ 19, theo tranh phác họa.
8 giờ sáng hôm sau, chỉ 1 tiếng trước khi nội dung của tối hậu thư cần được thực hiện, vua Khalid đáp trả lại những lời đe dọa từ phía quân đội Anh: “Chúng tôi không có ư định hạ cờ xuống và cũng không tin các người nổ súng vào chúng tôi”.
Và đó cũng là lần cuối cùng, Lănh sứ Cave liên lạc với Khalid. Đúng 9 giờ sáng, các tàu chiến của Anh nhận lệnh tấn công cung điện Zanzibar.
Trong ṿng chưa đầy 2 phút, phần lớn hỏa lực phía Zanzibar bị phá hủy. Cấu trúc cung điện bị hư hại nghiêm trọng, nhanh chóng đổ sập và chôn vùi 3.000 người bên trong.
Trước sức mạnh quân đội của phía Anh, cung điện của nhà vua Zanzibar nhanh chóng bị phá hủy trong ṿng chưa đầy 2 phút, kéo theo nhiều binh lính thiệt mạng khi ṭa cấu trúc sụp đổ.
Về phía vị vua mới lên ngôi vỏn vẹn chưa đầy 3 ngày, có thông tin cho hay ngay sau những phút đầu giao tranh, Khalid đă vội vàng chạy trốn khỏi cửa sau cung điện, bỏ mặc binh lính chiến đấu một ḿnh.
Thời điểm 9 giờ 40 phút, cuộc pháo kích chấm dứt, lá cờ của Khalid bị kéo xuống. Cuộc chiến ngắn nhất trong lịch sử chính thức kết thúc chỉ sau 38 phút.
Tuy thời gian chiến tranh ngắn nhất lịch sử, mức độ thương vong của cuộc chiến lại ở mức cao với 500 binh sĩ của vua Khalid thiệt mạng và bị thương, nguyên nhân chủ yếu do cung điện sập.
Chỉ có duy nhất một binh lính phía Anh bị thương nặng, song cũng đă phục hồi trong bệnh viện.
Lính hải quân Anh bên cạnh một quả đại bác. Đằng sau là khung cảnh hoang tàn, đổ nát sau khi lực lượng quân đội của Zanzibar thất thủ.
Chính phủ Anh sau đó chọn một người khác có tư tưởng trung thành, thân với Anh kế nhiệm, tiếp tục h́nh thức quốc vương “bù nh́n” trong 6 năm tiếp theo.
Về phía Khalid, ông ta trốn thoát được với một nhóm nhỏ gồm những người theo nước Đức trong vùng. Bất chấp các yêu cầu dẫn độ từ phía Anh, quân đội Đức vẫn bí mật đưa Khalid đến Tanzania.
Đến tận khi Anh xâm chiếm Đông Phi vào năm 1916, Khalid mới bị bắt và lưu đày tại đảo Saint Helena Sau thời gian đi đày, ông ta được cho phép trở lại Đông Phi và qua đời vào năm 1927.
