Kevin Rice- Nov. 8, 2025
_______
Trong hệ thống quân sự Mỹ, chức danh Vice Chief of Naval Operations (VCNO) – Phó Tư Lệnh Hải Quân – nghe tưởng đơn giản, nhưng thực ra là một trong những “ngai vàng ngầm” của Lầu Năm Góc.
Người ngồi vào ghế đó, hiện nay là Phó Đô đốc James W. Kilby, không chỉ là sĩ quan ba sao, mà còn là “trái tim điều phối” của toàn bộ hạm đội – người thật sự ra lệnh khi Tư lệnh Hải quân (Chief of Naval Operations) bận báo cáo với Bộ trưởng hay Quốc hội. Nói nôm na: VCNO là người “cầm gươm” trong khi Bộ trưởng chỉ “cầm bút”.
Thế nhưng ở Washington, nơi mỗi chiếc ghế có giá trị tương đương một vali đô la quyên góp, câu chuyện giữa “người cầm gươm” và “người cầm hầu bao” lại trở nên mơ hồ.
Và đó là lúc cái tên Hùng Cao – Under Secretary of the Navy – xuất hiện.
1. Một người Việt trong thế giới quân chính trị Mỹ
Ông Hùng Cao, cựu Đại tá Hải quân, gốc Việt Nam, từng là niềm tự hào cộng đồng khi tranh cử Thượng nghị sĩ liên bang. Dù thất cử, ông vẫn giữ phong thái của một chiến sĩ – điềm đạm, chuẩn mực, và trung thành với hình ảnh “người Mỹ gốc tị nạn làm nên nước Mỹ”.
Nhưng nước Mỹ của thời Trump II không còn là nước Mỹ của “công chức chuyên môn”. Nó là nước Mỹ của phong trào và trung thành.
Khi ông Trump quay lại Nhà Trắng, bản đồ quyền lực trong quân đội bỗng được vẽ lại: ai từng ủng hộ tiền, ai từng đứng chung khung hình, ai từng “đưa Tổng thống đi ăn phở Eden Center” đều trở thành một phần trong tấm lưới chính trị mới.
Ông Hùng Cao, nhờ vậy, được đề cử làm Thứ trưởng Hải quân (Under Secretary of the Navy) – một chức vụ dân sự, không chỉ huy binh lính, nhưng lại quản lý toàn bộ ngân sách, nhân sự và hậu cần của Hải quân lẫn Thủy quân Lục chiến.
Nếu ví VCNO như người điều khiển tàu chiến, thì ông Under Secretary là người giữ chìa khóa két sắt mua tàu.
2. Khi “hầu bao” trở thành chiến lược
Cái ghế Thứ trưởng Hải quân trong chính phủ Trump II không đơn thuần là vị trí hành chính. Nó là bộ điều hòa nhiệt độ của chiến tranh ngân sách – nơi các dòng tiền, hợp đồng, và “chính trị ẩn” chảy qua từng chương trình tàu ngầm, từng hợp đồng đóng chiến hạm, từng khu căn cứ mới ở Thái Bình Dương.
Và trong thời đại “Make America Great Again” – mọi hợp đồng quân sự đều có giá trị chính trị.
Ở đó, ông Hùng Cao không chỉ là người kỹ trị gốc Việt, mà là biểu tượng của một thế hệ di dân được lôi kéo vào vòng xoáy quyền lực da trắng–bài Trump –thân Trump.
Cái thế giới mà người Việt từng mơ đến như biểu tượng của tự do, giờ lại dùng chính khuôn mặt Việt để củng cố cho một đế chế da trắng bản địa đang tái sinh trong chủ nghĩa dân túy.
3. Cấp bậc và cái bóng của huy hiệu
Về mặt quân sự, Phó Đô đốc Kilby – VCNO – là sĩ quan thực quyền, cấp ba sao. Còn ông Hùng Cao – từng là Đại tá – nay chỉ giữ chức dân sự. Giữa họ là một khoảng cách ba bậc quân hàm, và cả một vực sâu giữa “thực chiến” và “chính trị”.
Nhưng trong Washington, ai thực quyền – người cầm gươm hay người cầm ví?
Câu trả lời, tùy thời kỳ. Trong thời Biden, có lẽ là VCNO. Nhưng trong thời Trump, có lẽ là người cầm ví – nếu ví đó mở đúng lúc và đúng chiến dịch tranh cử.
4. Khi Hải quân trở thành sân khấu chính trị
Câu chuyện của ông Hùng Cao không chỉ là chuyện cá nhân. Nó là bức tranh thu nhỏ về cách chính trị hóa quân sự Mỹ đang diễn ra tinh vi:
– Một Bộ trưởng Hải quân từng bỏ ra hơn 800.000 USD quyên góp cho quỹ bầu cử Trump, rồi được bổ nhiệm.
– Một Thứ trưởng gốc Việt, từng thất cử vì không “đủ MAGA”, nay được trọng dụng vì “đủ trung thành”.
– Và một hệ thống quân sự đang dần bị rút ruột bởi các nhà buôn quyền lực khoác áo “yêu nước”.
Ở đó, người ta không còn hỏi “ai chỉ huy Hạm đội Thái Bình Dương?” mà hỏi “hợp đồng đóng tàu này về tay ai?”.
5. Một nốt nhạc châm biếm cuối
Hải quân Mỹ từng tự hào là biểu tượng của trí tuệ, kỷ luật và danh dự.
Còn nay, giữa biển quyền lực mênh mông, danh dự dường như đã bị đổi bằng phiếu bầu, và kỷ luật bị đánh tráo bằng lòng trung thành cá nhân.
Người Mỹ từng nói: “The sea does not forgive arrogance.”
Biển không tha cho kẻ kiêu ngạo.
Nhưng ở Washington, có lẽ nó lại thưởng cho kẻ biết quyên góp đúng quỹ, và đưa đúng Tổng thống đi ăn đúng bát phở.
_______
PHỤ CHÚ:
Giải thích chi tiết:
• CNO (Chief of Naval Operations) là sĩ quan cao cấp nhất trong Hải quân, đứng đầu về mặt quân sự (không phải chính trị).
o CNO báo cáo trực tiếp cho Bộ trưởng Hải quân (Secretary of the Navy – SECNAV).
o CNO cũng là thành viên của Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân (Joint Chiefs of Staff), cố vấn quân sự cao cấp cho Tổng thống và Bộ trưởng Quốc phòng.
• VCNO (Vice Chief of Naval Operations) là sĩ quan số hai của Hải quân,
o Giúp việc và thay mặt CNO khi CNO vắng mặt.
o Giám sát hoạt động nội bộ, quản lý nhân sự, hậu cần, và kế hoạch chiến lược hàng ngày của toàn lực lượng Hải quân.
____________________ ____________________
Ví dụ hiện nay (tháng 11 năm 2025):
• CNO: Đô đốc Daryl L. Caudle
• VCNO: Phó Đô đốc James W. Kilby (từ 2024, nếu chưa thay đổi)
• điểm mà nhiều người dễ nhầm giữa cách gọi "Đô đốc" (Admiral) và các cấp tương đương “tướng” trong Hải quân Hoa Kỳ.
Phó Đô đốc (Vice Admiral) như James W. Kilby là cấp tướng ba sao (O-9) trong hệ thống quân hàm Hoa Kỳ.
Tức là tướng lĩnh cấp cao, tương đương Trung tướng (Lieutenant General) trong Lục quân, Không quân hoặc Thủy quân Lục chiến.
• James W. Kilby – Vice Admiral (VCNO) = Tướng ba sao (O-9)
• Là sĩ quan cao cấp nhất thứ hai của toàn Hải quân Hoa Kỳ, chỉ đứng sau Đô đốc Daryl L. Caudle (CNO).
Giải thích chi tiết:
Hệ thống cấp bậc của Hải quân Hoa Kỳ khác tên gọi so với Lục quân/Không quân, nhưng tương đương về cấp bậc:
Hải quân (Navy) Tên tiếng Việt Tương đương trong Lục quân / Không quân / TQLC Cấp sao Cấp bậc (O-)
Rear Admiral (Lower Half) Chuẩn Đô đốc Chuẩn tướng (Brigadier General) ⭐ O-7
Rear Admiral (Upper Half) Thiếu Đô đốc Thiếu tướng (Major General) ⭐⭐ O-8
Vice Admiral Phó Đô đốc Trung tướng (Lieutenant General) ⭐⭐⭐ O-9
Admiral Đô đốc Đại tướng (General) ⭐⭐⭐⭐ O-10
Fleet Admiral (chỉ thời chiến) Thủy sư Đô đốc Thống tướng (General of the Army) ⭐⭐⭐⭐⭐ O-11
