Hàn Quốc trong vòng xoáy đối đầu Israel - Iran

[Romano]

Khủng hoảng Trung Đông làm lung lay chiến lược của Hàn Quốc: Seoul bị cuốn vào thế lưỡng nan giữa liên minh với Mỹ và lợi ích kinh tế tại Iran.

Bình luận với tờ Thời báo Hàn Quốc (koreatimes.co.kr) mới đây, Soo Kim, người từng là chuyên gia phân tích và cố vấn rủi ro chiến lược của CIA, nhận định rằng cuộc đối đầu căng thẳng giữa Israel và Iran, dường như chỉ là câu chuyện ở Vịnh Ba Tư xa xôi, lại có tác động mạnh mẽ đến Hàn Quốc. Mặc dù cách xa hàng nghìn cây số, nhưng những diễn biến tại Trung Đông đang đặt ra những thách thức nghiêm trọng, buộc Seoul phải tạm dừng lại để suy ngẫm về vị thế địa chính trị của mình. Đây không còn là lúc để Hàn Quốc giữ thái độ thờ ơ, bởi an ninh, kinh tế và ngoại giao của quốc gia này đang "bị kẹt giữa hai làn đạn" của những dòng chảy toàn cầu.

Khi sự chú ý của Mỹ chuyển hướng

Một trong những hệ lụy trực tiếp và nguy hiểm nhất đối với Hàn Quốc là nguy cơ Mỹ phải phân tán sự tập trung chiến lược. Nếu xung đột tại Trung Đông leo thang, điều này có thể khiến sự chú ý bị xao nhãng khỏi những điểm nóng đang âm ỉ tại Đông Á. Đối với Seoul, đây không chỉ là vấn đề về chính trị mà còn là vấn đề sống còn.

Chuyên gia Soo lưu ý: Lịch sử đã chứng minh, Triều Tiên có thể tận dụng cơ hội này để tiến hành các cuộc thử tên lửa, gia tăng sức ép nhượng bộ. Việc Mỹ quá bận tâm vào Vịnh Ba Tư có thể mở ra "cơ hội vàng" cho Bình Nhưỡng. Ngoài ra, Triều Tiên có thể coi các cuộc tấn công chính xác vào các cơ sở hạt nhân của Iran là một lời cảnh tỉnh. Điều này càng củng cố niềm tin của Bình Nhưỡng rằng chỉ có vũ khí hạt nhân đáng tin cậy mới có thể tự bảo vệ được mình.

Tuy nhiên, đáng chú ý là cuộc khủng hoảng Trung Đông không chỉ nhấn mạnh đến những lo ngại về an ninh; tình hình này cũng làm sáng tỏ lập trường ngoại giao toàn cầu của Hàn Quốc. Seoul, với tư cách là đồng minh của Washington, nhìn chung được kỳ vọng sẽ liên kết và hợp tác với các phản ứng rộng hơn do Mỹ đứng đầu đối với các mối đe dọa toàn cầu - trong tình hình vùng Vịnh, ủng hộ các chuẩn mực quốc tế chống lại bạo lực, phổ biến vũ khí hạt nhân và vi phạm luật xung đột vũ trang.

Mối quan hệ lịch sử và kinh tế của Hàn Quốc với Iran làm tăng thêm sự phức tạp cho lập trường địa chiến lược của Seoul.

Seoul, giống như nhiều quốc gia khác, phụ thuộc vào dầu thô từ Trung Đông và nhập khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) qua Eo biển Hormuz. Các sự kiện ở Vịnh trong hai tuần qua đã nhấn mạnh sự nhạy cảm về mặt chiến lược và kinh tế xung quanh điểm nghẽn dầu mỏ quan trọng nhất thế giới - nơi hiện đang trở nên dễ bị gián đoạn hơn.

Bất kỳ sự leo thang nào trong khu vực đều có thể làm tăng giá năng lượng và tác động đáng kể đến nền kinh tế thế giới, và Hàn Quốc cũng không ngoại lệ. Do đó, chúng ta sẽ thấy hiệu ứng lan tỏa lan rộng khắp ngành sản xuất của Hàn Quốc, chuỗi cung ứng liên kết với nền kinh tế toàn cầu và thậm chí cả các hộ gia đình trong nước nhạy cảm với lạm phát.

Hàn Quốc có thể nằm cách xa hàng nghìn km so với sức nóng từ cuộc đối đầu Israel - Iran. Và theo một số cách, khoảng cách này bảo vệ Seoul khỏi hậu quả tức thời của cuộc khủng hoảng. Tuy nhiên, các đợt "thủy triều địa chính trị" gần đây chứng minh rằng khoảng cách không tương đương với một vùng đệm đáng tin cậy chống lại sự bất ổn, dù nhỏ hay cụ thể theo từng lĩnh vực. Như các sự kiện thế giới đã chỉ ra trong những năm gần đây, các hiệu ứng lan tỏa trung hạn đến dài hạn chắc chắn sẽ phủ bóng đen lên các lợi ích sống còn của Seoul.

Không gian cho sự trung lập đang bị thu hẹp

Cuộc khủng hoảng Trung Đông cũng đặt ngoại giao cường quốc tầm trung của Seoul vào thử thách áp lực. Hàn Quốc thường được coi là một cường quốc tầm trung mẫu mực do những đóng góp và hỗ trợ cho hoạt động gìn giữ hòa bình toàn cầu, cam kết không phổ biến vũ khí hạt nhân và tham gia chủ động vào các thể chế đa phương. Hơn nữa, an ninh ngày càng giống như một đồng xu hai mặt: một mặt, nó ngày càng trở thành "tổng bằng không"; mặt khác, nó là loại "vùng xám" phức tạp nhất. Điều này đòi hỏi các quốc gia, bao gồm cả Hàn Quốc, phải ngày càng linh hoạt trong việc cân bằng các cam kết liên minh truyền thống với lợi ích quốc gia của riêng họ.

Trên thực tế, không gian cho sự trung lập thầm lặng có thể đang thu hẹp lại.

Nếu có một điều cần cân nhắc, thì cuộc xung đột Israel - Iran sẽ nhắc nhở Seoul rằng trong địa chính trị ngày nay, khái niệm khoảng cách là không liên quan và sai lầm nghiêm trọng. Một cuộc tấn công bằng tên lửa ở Isfahan có thể gây ra sự gián đoạn trong các thị trường của Seoul. Sự phức tạp của các cuộc đàm phán hạt nhân với Iran có thể đóng vai trò như một cuộc tập trận chiến tranh thực sự cho các tính toán chiến lược. Nói rộng hơn, một trật tự quốc tế không ổn định có thể làm suy yếu nền tảng tham vọng toàn cầu của chính Seoul.

Chuyên gia Soo đề xuất, trong bối cảnh bất ổn toàn cầu ngày càng gia tăng, Hàn Quốc nên xem cuộc khủng hoảng Trung Đông như một cơ hội để hiệu chỉnh lại lập trường và tái khẳng định các lợi ích nền tảng chiến lược của mình, bắt đầu từ liên minh với Mỹ. Việc xác định lại các lợi ích quốc gia, các vấn đề đang nổi lên của các mối đe dọa an ninh và sự phụ thuộc lẫn nhau về mặt chiến lược đòi hỏi bất kỳ quốc gia nào cũng phải vượt ra ngoài định nghĩa hẹp về an ninh và quan hệ đối tác đã được xác định trước đó. Đối với Seoul, điều này có nghĩa là giúp định hình lại việc trở thành một bên tham gia toàn cầu.