Michael Guhle gặp tình yêu của đời anh trên bãi biển Dốc Lết thuộc tỉnh Khánh Hòa, Việt Nam từ vài năm trước. Hôm đó cô Nguyen Thi An bán trái cây và trai chế biến sẵn cho vị du khách Đức. Họ cảm mến nhau ngay từ lần giao tiếp đầu tiên. Sau đó Michael, vốn là nhân viên trong một trung tâm dưỡng lão ở Berlin, dành trọn những khoản tiết kiệm và các kỳ nghỉ để thăm An.
Lẽ ra hôn nhân là thứ sẽ gắn kết họ với nhau. Nhưng trên thực tế, nó lại là sự khởi đầu của một hành trình gian nan. Đức không cho phép An vào lãnh thổ sau khi cô không thể đạt điểm chuẩn trong bài kiểm tra ngôn ngữ mà Đức yêu cầu người nhập cư, gồm cả những người kết hôn với công dân Đức, phải vượt qua.
Nguyen Thi An và anh Michael Guhle trong căn hộ của họ tại ngoại ô thành phố Berlin.
Ảnh: AP
“Tôi nghĩ cưới và chung sống với người tôi yêu là quyền của con người. Nhưng rõ ràng điều đó không đúng ở Đức”, Michael bình luận trong căn hộ khiêm tốn – chỉ gồm hai phòng ngủ - của anh ở ngoại ô thành phố Berlin.
Chính phủ Đức yêu cầu người nhập cư hoàn thành bài kiểm tra ngôn ngữ từ năm 2007. Phần lớn quốc gia thuộc Liên minh châu Âu – như Pháp, Italia, Tây Ban Nha, Thụy Điển – không yêu cầu người nhập cư phải đạt trình độ ngôn ngữ nhất định nếu họ kết hôn với công dân trong nước. Áo, Anh, Hà Lan thực hiện chính sách giống Đức, nhưng mức độ khó trong bài kiểm tra ngôn ngữ của Đức đạt mức cao nhất.
Ủy ban châu Âu chỉ trích chính sách của Đức, cho rằng nó vi phạm các hiệp định châu Âu. Tòa án Công lý châu Âu sẽ xem xét một đơn kiện đối với luật của Berlin trong tháng 4. Nhưng trong tình cảnh hiện nay, những đôi uyên ương mang hai quốc tịch khác nhau như Michael và An đối mặt với những thách thức nan giải và tốn kém.
Chính phủ Đức lập luận rằng, quy định về ngôn ngữ là cách để họ ngăn chặn hôn nhân cưỡng ép và giúp người nhập cư hòa nhập nhanh hơn vào xã hội mới. Những người chỉ trích nói quy định phân biệt đối xử người nghèo và có học vấn thấp. Phần lớn người chỉ trích đồng ý rằng người nhập cư nên học tiếng Đức, song việc kiểm tra khả năng ngôn ngữ nên diễn ra một cách nhanh chóng, dễ dàng và không tốn kém.
“Những người có trình độ học vấn cao có đủ tiền để theo các lớp tiếng Đức và cũng chẳng gặp thách thức lớn trong việc đáp ứng các yêu cầu về ngôn ngữ. Nhưng điều đó không đúng đối với những đối tượng khác. Vì thế chúng tôi nghĩ rằng đất nước này muốn gửi một thông điệp: Những người yếu kém về tài chính lẫn học vấn không nên tới đây”, Hiltrud Stoecker-Zafari, chủ tịch Hiệp hội Những đôi vợ chồng và bạn tình hai quốc tịch tại Đức, bình luận.
Thế nhưng Đức lại nới lỏng quy định về yêu cầu ngôn ngữ đối với những người có bằng đại học và chủ doanh nghiệp. Thực tế ấy càng khiến nhiều người nghĩ luật về tiêu chuẩn ngôn ngữ dành cho người nhập cư không công bằng. Một nghịch lý khác là: Nếu một công dân châu Âu không mang quốc tịch Đức nhưng sống trên lãnh thổ Đức muốn đưa bạn đời hoặc bạn tình tới đây, họ sẽ không gặp trở ngại. Một người đàn ông Pháp sống ở Berlin có thể đưa người vợ Việt Nam tới Đức bất kỳ lúc nào, nhưng Michael Guhle không thể làm vậy.
“Chúng tôi chỉ muốn sống với nhau. Làm sao bạn có thể học tiếng Đức nếu bạn lớn lên trong một gia đình nghèo, không được học hành tử tế và sống trong một làng chài xa xôi ở Việt Nam?”, Michael tâm sự.
Giới chức Đức nói rằng họ chỉ yêu cầu người nhập cư nắm vững trình độ ngôn ngữ cơ bản – bao gồm khả năng đàm thoại thông thường, đọc và viết những thông tin đơn giản bằng tiếng Đức.
“Nếu người nhập cư biết giao tiếp bằng tiếng Đức, họ sẽ có động lực để hội nhập thành công vào xã hội mới sau khi họ nhận thị thực. Rất nhiều cơ sở ngoại giao Đức ở nước ngoài báo cáo với chúng tôi rằng những nạn nhân của hôn nhân cưỡng ép dùng bài kiểm tra ngôn ngữ để thoát khỏi tình cảnh trớ trêu. Họ cố tình không vượt qua bài kiểm tra để đảm bảo rằng họ sẽ không thể lấy thị thực Đức”, người phát ngôn của Bộ Nội vụ Đức lập luận.
Không ai biết bao nhiêu cặp đôi không thể sống cùng nhau vì quy định ngôn ngữ. Theo thống kê mới nhất, khoảng 40.000 người trên khắp thế giới thực hiện bài kiểm tra ngôn ngữ do Viện Goethe tài trợ để kết hôn với người Đức trong năm 2012. Khoảng 14.000 người trong số đó trượt và không thể lấy thị thực.
Michael, vốn chỉ là người giúp việc cho y tá trong trung tâm dưỡng lão với mức lương thấp, kiếm thêm công việc rửa ô tô vào ban đêm để có tiền trang trải cho việc học tiếng Đức của An ở Nha Trang, thành phố gần nhất mà họ có thể tìm thấy một trường dạy tiếng Đức. Anh chi trả chi phí khách sạn cho vợ khi cô học ở đây 9 tháng, đồng thời gửi tiền sang Việt Nam để cô thực hiện bài kiểm tra ngôn ngữ ở thành phố Hồ Chí Minh.
“Những lớp tiếng Đức như thế là thực trạng không thể chấp nhận đối với những người không biết chữ hoặc tới từ vùng nông thôn. Mối quan hệ của nhiều cặp đôi trở nên trắc trở bởi những gánh nặng đó”, Sevim Dagdelen, một nghị sĩ Đức, khẳng định.
An không thể lấy thị thực vì cô không vượt qua bài kiểm tra. Cô vẫn tiếp tục học tiếng Đức, nhưng dường như nỗ lực của cô không thể giúp cô tới đích. Thậm chí nhà chức trách Đức còn không cấp thị thực du lịch để cô gặp chồng ở Berlin.
“Hồi ấy đời tôi chỉ gồm hai việc: Làm việc và thăm vợ vào các kỳ nghỉ. Cứ mỗi sáng và mỗi tối tôi lại gọi điện cho cô ấy. An cũng hề cảm thấy dễ chịu. Người dân trong làng bàn tán về việc tại sao anh chàng từ nước Đức giàu mạnh lại không thể tới làng và đưa cô ấy về nhà chồng”, Michael kể.
Hai người đưa vụ việc của họ ra một tòa án Đức. Sau khi An chứng minh cô đã cố gắng học tiếng Đức trong hơn một năm, thẩm phán đồng ý cho cô vào Đức. Cô tới Berlin vào tháng 9 năm ngoái.
Trong căn hộ ở ngoại ô Berlin, hai người nắm tay nhau và nói chuyện bằng tiếng Anh, Đức và Việt. Họ liên tục gọi nhau là “anh yêu”, “em yêu”.
“Tôi rất vui khi có thể đoàn tụ với chồng ở Đức”, An nói. Người phụ nữ 27 tuổi đã đăng ký một lớp tiếng Đức và đang tìm một công việc trong nhà hàng Việt Nam tại Đức.
“Mọi cuộc hôn nhân đều trải qua những giai đoạn khó khăn và thuận lợi. Chúng tôi đã bắt đầu cuộc hôn nhân với giai đoạn khó khăn”, Michael bình luận.
Theo Zing
