Lộ diện 'quái vật ngầm' không người lái của Trung Quốc ở Biển Đông

[troopy]

Hình ảnh vệ tinh cho thấy Trung Quốc đang thử nghiệm hai siêu tàu ngầm không người lái dài hơn 40 mét ở đảo Hải Nam.

Theo Naval News và các nguồn phân tích ảnh vệ tinh, Hải quân Trung Quốc (PLAN) đã triển khai thử nghiệm hai mẫu tàu ngầm không người lái hạng nặng tại các ụ nổi gần cảng Cảng Môn, sát căn cứ tàu ngầm hạt nhân Tam Á trên đảo Hải Nam. Điểm đáng chú ý, cả hai thiết kế đều được giấu kín trong những ụ nổi chuyên dụng, trong đó một ụ mang tên Zhuan Yong Fu Chuan Wu 001 chỉ vừa được hạ thủy cuối năm 2024, cho thấy mức độ bảo mật cao của dự án.

Với chiều dài 40-42 mét, các “siêu tàu ngầm không người lái” này tương đương tàu ngầm tấn công có người lái và lớn gấp 10-20 lần so với loại tàu ngầm không người lái cỡ lớn (XLUUV) mà Mỹ và châu Âu đang thử nghiệm. Điều đó khiến giới quan sát cho rằng cần phải đặt ra một phân loại mới: XXLUUV - tức tàu ngầm không người lái siêu khổng lồ.


Trung Quốc triển khai hai tàu ngầm không người lái XXL đến đảo Hải Nam ở Biển Đông. Ảnh Naval News

Ảnh vệ tinh ghi nhận thân tàu thuôn dài, không có tháp chỉ huy, đuôi gắn cụm bánh lái chữ X giống tàu ngầm thực thụ hơn là phương tiện không người lái. Quy mô này mở ra khả năng mang theo nhiều loại vũ khí, từ ngư lôi hạng nặng, thủy lôi cho tới ống phóng thẳng đứng chứa tên lửa.

Một tàu ngầm có người lái cùng kích cỡ thường mang được 8 ngư lôi, trong khi không phải dành không gian cho thủy thủ đoàn, tàu ngầm không người lái có thể dồn chỗ cho vũ khí hoặc các hệ thống cảm biến.

Dù chưa có bằng chứng về lò phản ứng hạt nhân, các chuyên gia cho rằng những tàu ngầm không người lái này nhiều khả năng dùng pin lithium quy mô lớn, động cơ diesel-điện hoặc kết hợp cả hai. Cách bố trí tại ụ nổi ngụ ý rằng chúng không cần nhiên liệu kỳ lạ như oxy lỏng.

Bên trong khoang, kích thước khổng lồ cho phép tích hợp sonar công suất lớn, mảng kéo dài, thiết bị điện tử cao cấp và thậm chí cả AI để xử lý dữ liệu. Không có thủy thủ đoàn để phân tích, toàn bộ công việc nhận dạng tín hiệu và ra quyết định có thể phải dựa vào trí tuệ nhân tạo. Điều này làm dấy lên lo ngại về khả năng các tàu ngầm không người lái có thể tự động thực hiện nhiệm vụ, từ do thám cho tới chiến đấu.

Nhiệm vụ tiềm năng đặc biệt đáng chú ý là tác chiến đáy biển: cắt cáp quang quốc tế, phá hoại đường ống dầu khí và hạ tầng ngầm khác. Trung Quốc từng công khai một công cụ cắt cáp công nghệ cao hoạt động ở độ sâu tới 4.000 mét - gấp đôi mức phổ biến của mạng cáp hiện nay. Nếu được gắn lên drone ngầm cỡ tàu tấn công, đây sẽ là vũ khí chiến lược mới, có thể làm tê liệt mạng internet hoặc năng lượng toàn cầu.

Bước nhảy vọt

Chỉ 6 năm trước, năm 2019, PLAN mới giới thiệu công khai mẫu tàu ngầm không người lái HSU-001 thiên về trinh sát, tốc độ chậm và gắn cảm biến ngoài vỏ. Kể từ đó, Trung Quốc tung ra ít nhất 5 thiết kế khác nhau: AJX002 dạng ngư lôi khổng lồ với động cơ bơm phản lực cho độ tĩnh lặng cao, UUV-300 có thể gắn ngư lôi hoặc thủy lôi, HSU-100 chuyên trinh sát và một số mẫucó khả năng săn hạm.

Khác với Mỹ vốn tập trung vào một dự án duy nhất là Orca XLUUV với tầm hoạt động 6.500 hải lý, Trung Quốc áp dụng lối tiếp cận kiểu “thung lũng Silicon”: thử nghiệm nhiều mẫu song song, thất bại thì bỏ, thành công thì nhân rộng.

Cách làm này giúp Bắc Kinh đẩy nhanh tốc độ cải tiến, thử nghiệm nhiều vai trò chuyên biệt từ tấn công tàu mặt nước, phá hủy hạ tầng đáy biển đến triển khai nhanh từ container thương mại.

Các tàu ngầm không người lái XXLUUV cho thấy sự sẵn sàng của Trung Quốc, đưa vũ khí không người lái tiến vào lãnh địa vốn thuộc về tàu ngầm truyền thống.

Trong nhiều thập kỷ, nhận định phổ biến là tàu ngầm Trung Quốc thua kém phương Tây nhiều thế hệ. Nhưng với tốc độ hiện nay, quan điểm đó đang nhanh chóng thay đổi. Như chuyên gia H.I. Sutton của Naval News nhận định: “Không thể tránh khỏi việc tàu ngầm không người lái sẽ lấn sang lĩnh vực tàu ngầm truyền thống. Đây là một thế giới mới và Trung Quốc tỏ ra thích nghi nhanh hơn bất kỳ ai”.

VietBF@sưu tập