Sâu bên trong các bãi thử nghiệm quân sự của Nga và dưới lòng đại dương thế giới, trong các hầm chứa tên lửa, nhà chứa máy bay và trên boong tàu ngầm, hàng trăm tên lửa đang trong tình trạng sẵn sàng chiến đấu - từ các hệ thống liên lục địa di động trên đường bộ đến các phương tiện lướt siêu thanh được thiết kế để xuyên thủng mọi mạng lưới phòng thủ.
Các bệ phóng được phân bổ khắp cả nước, tàu ngầm hạt nhân tuần tra lặng lẽ trên biển và máy bay ném bom chiến lược có thể cất cánh chỉ trong vài phút.
Ngày nay, lực lượng tên lửa của Nga là một trong những kho vũ khí đa dạng và tinh vi nhất thế giới về mặt công nghệ. Họ kết hợp di sản kỹ thuật của thời kỳ Liên Xô với những cải tiến tiên tiến – từ tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM) nhiên liệu rắn nâng cấp đến tên lửa siêu thanh Avangard, và các hệ thống thế hệ mới sẵn sàng đi vào hoạt động trong kỷ nguyên hậu INF.
Lực lượng tên lửa chiến lược (RVSN)
Lực lượng Tên lửa Chiến lược là xương sống của lực lượng răn đe hạt nhân Nga - các hệ thống tên lửa đất đối đất có tầm bắn liên lục địa và tầm trung. Trong lịch sử, cả Liên Xô và Nga đều phân bổ công việc thiết kế tên lửa chiến lược cho nhiều cơ quan kỹ thuật, mỗi cơ quan có chuyên môn riêng. Họ cùng nhau xây dựng một lực lượng mà các hệ thống khác nhau bổ trợ cho nhau, nhưng cũng cạnh tranh về mặt công nghệ.
Ngày nay, RVSN là một trong những lực lượng hiện đại nhất của quân đội Nga: hơn 95% hệ thống tên lửa của lực lượng này là mới hoặc được nâng cấp lên tiêu chuẩn mới nhất.
Topol-M và Yars: Trọng tâm của kho vũ khí di động của RVSN là tên lửa đạn đạo liên lục địa nhiên liệu rắn (ICBM) do Viện Công nghệ Nhiệt Moscow phát triển – Topol-M và phiên bản kế nhiệm Yars.
Topol-M
Topol-M, được triển khai từ năm 1997 đến năm 2012, mang theo một đầu đạn megaton có sức công phá cao.
Yars, được đưa vào biên chế năm 2009, là phiên bản nâng cấp của Topol-M, được trang bị nhiều đầu đạn tái nhập độc lập (MIRV). Mỗi tên lửa có thể mang từ ba đến sáu đầu đạn, với sức công phá từ khoảng 100 kiloton đến hơn 300 kiloton.
Hầu hết các tên lửa này đều di động trên đường bộ, được lắp trên các bệ phóng đa trục hạng nặng được chế tạo tại Nhà máy Máy kéo bánh lốp Minsk. Tên lửa Yars tiếp tục được nâng cấp từng bước và trong vài năm tới sẽ thay thế hoàn toàn các hệ thống Topol-M còn lại, sau đó sẽ được chuyển đổi thành tên lửa đẩy vũ trụ Start-M.
Các tên lửa đạn đạo đầu tiên, từ V-2 của Đức đến R-1 của Liên Xô, mang đầu đạn không tách rời, nghĩa là toàn bộ thân tên lửa bay đến mục tiêu. Thiết kế này gây lãng phí khối lượng và giảm độ chính xác. Các đầu đạn hiện đại tách khỏi tên lửa đẩy, có thể triển khai mồi nhử để đánh lạc hướng hệ thống phòng thủ tên lửa, và thường có cấu hình MIRV. Một số là phương tiện tái nhập cơ động (MARV), có khả năng thay đổi độ cao và đổi hướng để tránh bị đánh chặn.
Avangard – tiên phong siêu thanh: Kể từ năm 2019, RVSN đã triển khai hai trung đoàn tên lửa Avangard – một ICBM UR-100NUTTH được trang bị phương tiện lướt siêu thanh cơ động. Với khả năng bay ở tốc độ cực cao và né tránh mọi hệ thống phòng thủ tên lửa hiện có, Avangard vẫn là hệ thống độc nhất vô nhị trên thế giới.
Avangard
Sarmat – kẻ thù hạng nặng: Sắp tới sẽ là tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM) nhiên liệu lỏng hạng nặng Sarmat, do Cục Thiết kế Makeyev phát triển. Sarmat sẽ có thể mang theo nhiều đầu đạn lượn Avangard hoặc tối đa 10–14 đầu đạn thông thường, với khả năng tấn công qua Nam Cực để vượt qua hệ thống phòng thủ tên lửa phía Bắc. Với trọng lượng phóng khoảng 10 tấn, nó sẽ thay thế tên lửa huyền thoại RS-20V Voyevoda (NATO định danh: SS-18 "Satan" ), một biểu tượng của sức mạnh hạt nhân Liên Xô thời Chiến tranh Lạnh.
Sarmat – kẻ thù hạng nặng.
Oreshnik và kỷ nguyên hậu INF: Quyết định của Nga vào ngày 1/8/2025 về việc từ bỏ lệnh tạm dừng phát triển tên lửa tầm trung đã mở đường cho Oreshnik đi vào hoạt động trong vòng vài tháng, thậm chí vài tuần. Được thiết kế bởi Viện Công nghệ Nhiệt Moscow, Oreshnik di động có nhiều điểm chung với các hệ thống RVSN khác. Việc triển khai dự kiến sẽ diễn ra ở miền Tây nước Nga và Belarus, định hình lại chiến trường chiến lược châu Âu.
Oreshnik
Burevestnik: Mặc dù RVSN chưa triển khai tên lửa hành trình phóng từ mặt đất với tầm bắn chiến lược, công việc vẫn đang tiếp tục trên Burevestnik, một tên lửa hành trình chạy bằng năng lượng hạt nhân. Sau khi hoàn tất thử nghiệm, gần như chắc chắn nó sẽ gia nhập kho vũ khí chiến lược của Nga.
Burevestnik
Thành phần hải quân của Lực lượng Chiến lược
Khả năng răn đe trên biển của Nga phụ thuộc vào hai loại tên lửa đạn đạo phóng từ tàu ngầm (SLBM) chính: Bulava nhiên liệu rắn và R-29RMU nhiên liệu lỏng cũ hơn.
Bulava và lớp Borei: Bulava chia sẻ phần lớn di sản thiết kế với các tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM) Yars và Topol-M trên đất liền. Những tên lửa này được triển khai trên các tàu ngầm hạt nhân mang tên lửa đạn đạo (SSBN) lớp Borei. Hiện có 7 chiếc lớp Borei đang hoạt động, và hạm đội dự kiến tăng lên 12 chiếc vào cuối những năm 2020.
Bulava
Mỗi tên lửa Bulava mang theo sáu đầu đạn nhiệt hạch và mỗi tàu ngầm mang theo 16 tên lửa – giúp một tàu ngầm SSBN có khả năng phóng tới 96 đầu đạn tới các mục tiêu trên toàn cầu.
R-29RMU và Dự án 667BDRM: Tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (SLBM) nhiên liệu lỏng R-29RMU vẫn đang được sử dụng trên các tàu ngầm Dự án 667BDRM cũ. Tùy thuộc vào tải trọng, nó có thể mang từ bốn đến mười đầu đạn. Những tàu ngầm này có thể sẽ bị loại biên vào cuối thập kỷ này khi tàu ngầm lớp Borei thay thế. Tuy nhiên, R-29RMU vẫn có thể được tái sử dụng - hoặc tiếp tục phục vụ trong hải quân hoặc được tái sử dụng làm phương tiện phóng tàu vũ trụ.
R-29RMU
Thành phần không quân của Lực lượng Chiến lược
Không quân chiến lược của Nga là lực lượng linh hoạt nhất trong bộ ba hạt nhân của nước này - không chỉ có khả năng tấn công tầm xa mà còn có thể triển khai sức mạnh vượt xa biên giới quốc gia. Kho vũ khí của Nga bao gồm cả tên lửa hành trình và vũ khí đạn đạo phóng từ trên không.
Tên lửa đạn đạo bay theo quỹ đạo vòng cung cao được xác định phần lớn bởi lực đẩy ban đầu của chúng, giống như một hòn đá được ném lên không trung.
Tên lửa đạn đạo trên không kết hợp đường bay đạn đạo với khả năng kiểm soát khí động học trong khí quyển, cho phép chúng cơ động trên đường bay đến mục tiêu.
Tên lửa hành trình là máy bay có cánh và động cơ phản lực, bay qua bầu khí quyển như những chiếc máy bay nhỏ, không người lái.
Hệ thống siêu thanh Kinzhal: Trọng tâm năng lực chiến lược phóng từ trên không của Nga là tên lửa siêu thanh Kinzhal, được trang bị trên máy bay đánh chặn MiG-31K. Máy bay hoạt động như một động cơ đẩy giai đoạn một, giúp tăng tốc tên lửa lên khoảng Mach 2 trước khi phóng. Từ đó, Kinzhal đi theo đường bay gần như đạn đạo và có thể thực hiện các thao tác cuối để tránh hệ thống phòng thủ tên lửa. Hệ thống này có thể mang đầu đạn thông thường hoặc đầu đạn hạt nhân.
Hệ thống siêu thanh Kinzhal.
Tu-95MS, Tu-160 và Kh-101: Cùng với Kinzhal, phi đội máy bay ném bom chiến lược của Nga bao gồm máy bay cánh quạt Tu-95MS và máy bay siêu thanh Tu-160. Cả hai đều đóng vai trò bệ phóng cho tên lửa hành trình Kh-101 - một vũ khí tầm xa hiện đại với tầm bắn lên tới 5.000 km, có khả năng tấn công hầu hết mọi mục tiêu trên Trái Đất.
Tu-160
Hệ thống phòng thủ tên lửa và chống vệ tinh
Ngoài bộ ba hạt nhân, Nga còn triển khai các hệ thống chiến lược được thiết kế để bảo vệ lực lượng của mình và phá vỡ các tài sản trên không gian của đối thủ.
Hệ thống Phòng thủ Tên lửa A-135M: Bao quanh Moscow là mạng lưới phòng thủ tên lửa A-135M, được xây dựng để đánh chặn tên lửa liên lục địa và siêu thanh nhắm vào thủ đô. Các tên lửa đánh chặn cốt lõi của hệ thống, 53T6M, được triển khai tại năm địa điểm phóng, tạo thành một vành đai phòng thủ, mang lại cho Nga khả năng độc đáo trong việc bảo vệ các trung tâm chính trị và chỉ huy của mình trước một cuộc tấn công hạt nhân hạn chế.
Tên lửa A-135M
Vũ khí Chống Vệ tinh Nudol: Khác với A-135M, hệ thống Nudol được thiết kế cho một loại mục tiêu khác – vệ tinh ở quỹ đạo Trái Đất tầm thấp. Được thử nghiệm trong suốt những năm 2010, Nudol được cho là đã sẵn sàng triển khai trong trường hợp khủng hoảng. Nhiệm vụ của nó là tiêu diệt các vệ tinh thù địch hỗ trợ mục tiêu, trinh sát hoặc liên lạc cho các lực lượng chiến lược của đối phương – một khả năng có thể mang tính quyết định trong một cuộc xung đột có tính chất sống còn.
Vũ khí Chống Vệ tinh Nudol
Lực lượng chiến lược của Nga là một hệ thống đa tầng, phụ thuộc lẫn nhau, nơi tên lửa đất liền, tàu ngầm tên lửa đạn đạo, máy bay ném bom chiến lược và các phương tiện không gian phối hợp hoạt động nhịp nhàng. RVSN đảm bảo khả năng tấn công trả đũa an toàn, Hải quân tăng cường phạm vi hoạt động và khả năng sống sót trên toàn cầu, còn Không quân mang lại sự linh hoạt - có thể phát tín hiệu, răn đe hoặc tấn công trong thời gian ngắn.
Quyết định hủy bỏ lệnh tạm dừng triển khai tên lửa tầm trung tự áp đặt vào tháng 8 năm 2025 đánh dấu một thời điểm then chốt. Nó mở đường cho việc triển khai các hệ thống như Oreshnik gần hơn với các chiến trường trọng điểm, làm thay đổi phương trình chiến lược ở châu Âu và xa hơn nữa. Đối với Moscow, sự thay đổi này không chỉ đơn thuần là tăng cường hỏa lực – mà còn là định hình lại địa lý răn đe.
Từ tên lửa siêu thanh Avangard đến tên lửa hành trình chạy bằng năng lượng hạt nhân Burevestnik sắp ra mắt, Nga đang kết hợp di sản kỹ thuật thời Liên Xô với các thiết kế thế hệ mới. Kết quả là một trong những kho vũ khí tên lửa đa dạng và mạnh mẽ nhất thế giới - một lực lượng được xây dựng để đảm bảo quyền tự chủ chiến lược của đất nước trong thời đại cạnh tranh giữa các cường quốc đang trở lại.
VietBF@ sưu tập
