Từ một doanh nhân nổi tiếng được kính trọng. Người đàn ông này bỗng trở thành con nợ nghìn tỷ.
Tỷ phú Charles Cohen, một trong những nhân vật kỳ cựu và nổi bật của giới địa ốc Mỹ, đang rơi vào một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng chưa từng thấy trong sự nghiệp kéo dài hơn bốn thập kỷ của ông.
Từ người sở hữu hàng loạt tòa tháp văn phòng đắt giá ở Manhattan đến nhà đầu tư điện ảnh được giới nghệ thuật kính trọng, giờ đây Cohen đang phải đối mặt với việc bị siết nợ, bị phong tỏa tài khoản cá nhân và thậm chí bị cáo buộc cố tình chuyển tài sản cho người thân nhằm né tránh nghĩa vụ trả nợ.
Con nợ nghìn tỷ
Ông Charles Cohen, 73 tuổi, là người thừa kế của một gia đình Do Thái khởi nghiệp từ kinh doanh xe hơi và gây dựng nên đế chế bất động sản ở New York. Dưới sự lãnh đạo của ông từ năm 1983, Cohen Realty Enterprises đã mở rộng quy mô gấp ba lần, đạt 12 triệu ft2 diện tích bất động sản thương mại, chủ yếu là văn phòng cao cấp.
Bên cạnh bất động sản, Cohen còn là một nhà đầu tư lớn trong ngành điện ảnh, sở hữu các rạp chiếu phim và công ty sản xuất phim từng đoạt giải Oscar.
Tuy nhiên, đại dịch COVID-19 đã làm đảo lộn mọi dự báo. Khi nhu cầu văn phòng giảm mạnh và rạp chiếu phim – lĩnh vực mà Cohen cũng đầu tư hàng chục triệu USD – phải đóng cửa, dòng tiền của ông nhanh chóng cạn kiệt.
Dù từng lạc quan rằng "mọi thị trường rồi sẽ hồi phục", thực tế lại phũ phàng hơn.
Mối quan hệ kinh doanh giữa Cohen và Fortress Investment Group – một gã khổng lồ đầu tư có phần sở hữu của quỹ chính phủ Abu Dhabi – đã kéo dài hàng thập kỷ. Fortress từng là nguồn tài chính quan trọng cho nhiều dự án của Cohen.
Năm 2022, Cohen vay 535 triệu USD từ Fortress Investment Group, một quỹ đầu tư lớn có phần sở hữu của quỹ tài sản nhà nước Abu Dhabi. Để tái cơ cấu nợ, ông chấp nhận dùng nhiều tài sản làm tài sản thế chấp – từ khách sạn Le Méridien ở Florida đến tòa nhà văn phòng tại Manhattan.
Quan trọng hơn, ông còn bảo lãnh cá nhân 187,2 triệu USD (4,9 nghìn tỷ đồng), đồng nghĩa với việc nếu doanh nghiệp ông phá sản, Fortress có quyền truy đòi trực tiếp vào tài sản cá nhân.
Đây là con dao hai lưỡi trong ngành bất động sản: nó giúp các nhà phát triển dễ dàng tiếp cận nguồn vốn khổng lồ, nhưng cũng đặt tài sản cá nhân của họ vào vòng nguy hiểm nếu doanh nghiệp gặp khó khăn.
Đến tháng 3/2024, Cohen không còn đủ khả năng trả lãi. Dù ông nói hai bên đã có "thỏa thuận miệng" để gia hạn nhưng phía Fortress phủ nhận và tòa án bang New York đứng về phía họ. Kể từ đó, quỹ đầu tư bắt đầu hành động quyết liệt để siết nợ vị tỷ phú này trong bối cảnh có dấu hiệu tẩu tán tài sản cho người thân.
Tại Pháp, lực lượng thi hành án đã tiến vào Château de Chausse – dinh thự và vườn nho của Cohen ở vùng Provence – và thu giữ hàng loạt tác phẩm nghệ thuật, đồ nội thất và bộ sưu tập rượu quý.
Tại Ý, một siêu du thuyền dài 220 ft trị giá 49,6 triệu USD bị cấm rời cảng vì đang nằm trong danh sách tài sản Fortress muốn tịch thu. Họ còn nhắm đến 25 xe hơi sang trọng, trong đó có 2 chiếc Ferrari.
Ngay cả căn biệt thự 20 triệu USD tại Greenwich, Connecticut – hiện đứng tên vợ ông – cũng bị đưa vào diện xét xử.
Thậm chí, Fortress còn hạn chế quyền truy cập vào các tài khoản môi giới cá nhân của Cohen, cũng như tài khoản của mẹ và chị gái ông, gây ra sự gián đoạn nghiêm trọng đến cuộc sống của gia đình ông.
Không chỉ đối mặt với nguy cơ bị ngân hàng siết nợ hàng trăm triệu USD, Cohen còn bị cáo buộc cố ý chuyển nhượng tài sản cho người thân nhằm trốn tránh nghĩa vụ trả nợ, làm dấy lên những nghi vấn về đạo đức kinh doanh của một nhân vật có tiếng.
Tờ Wall Street Journal cho hay phía Fortress đã cáo buộc Cohen cố tình chuyển nhượng hàng loạt tài sản cá nhân như các du thuyền, ngôi nhà ở Greenwich và Château de Chausse sang tên người thân để tránh bị tịch thu.
Cụ thể, du thuyền, bất động sản và thậm chí cả tài khoản đầu tư đã được chuyển sang cho vợ, mẹ và chị gái ông.
Phía Fortress cho rằng đây là hành vi "cản trở thi hành án" và đã xin lệnh phong tỏa cả tài khoản cá nhân lẫn của người thân ông Cohen.
Ngược lại, Cohen khẳng định mọi giao dịch là hợp pháp, nhằm phục vụ mục đích "kế hoạch thuế và di sản." Một tòa án tại Pháp đã đứng về phía ông trong vụ Château de Chausse, tuy nhiên các vụ kiện tại Mỹ vẫn đang tiếp diễn.
Luật sư của Cohen gọi hành động của Fortress là "quấy rối" và "đẩy gia đình ông vào tình trạng bất ổn tinh thần".
Trong khi đó, Fortress khẳng định họ có trách nhiệm với các nhà đầu tư, bao gồm quỹ hưu trí và an sinh xã hội, và buộc phải thu hồi tài sản đúng luật.
Trường hợp của Charles Cohen không phải là cá biệt. Các khoản vay có bảo lãnh cá nhân (personal-recourse debt) từng đưa nhiều ông trùm địa ốc như Harry Macklowe đến bờ vực phá sản. Khi thị trường không hồi phục như kỳ vọng, chính tài sản cá nhân lại trở thành gánh nặng chí tử.
Chuyên gia Mark Edelstein tại Morrison Foerster nhận định: "Nhiều nhà phát triển quá lạc quan, cho rằng chỉ cần giữ tài sản đủ lâu, giá trị sẽ vượt nợ, nhưng thị trường thì không chờ ai."
Hiện tại, Cohen đang tìm cách bán dần các tài sản để trả nợ và giữ lại phần danh dự còn sót lại. "Tôi vẫn luôn biết cách cầm cự," ông nói trong một phiên lấy lời khai. "Chúng tôi từng vượt qua nhiều sóng gió – và lần này cũng sẽ vậy."
