Tâm điểm chuyến công du châu Á đầu tiên của Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio

[Romano]

Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio hôm nay (9/7) đã đến Malaysia để tham dự cuộc họp với Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), đánh dấu chuyến công du châu Á đầu tiên kể từ khi nhậm chức.
Chuyến thăm là nhằm tái khẳng định cam kết của Mỹ đối với Ấn Độ Dương- Thái Bình Dương sau nhiều tháng tập trung vào các điểm nóng ở Ukraine và Trung Đông.Bên cạnh các chủ đề quen thuộc như ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc, vấn đề thương mại dự kiến sẽ nổi lên như nội dung chi phối chương trình nghị sự của chuyến thăm lần này. Một ngày trước chuyến đi, Tổng thống Donald Trump tuyên bố sẽ áp thuế từ 25% đối với hàng hóa nhập khẩu từ một loạt đối tác thương mại then chốt, trong đó có các quốc gia châu Á như Nhật Bản, Hàn Quốc, Malaysia, Lào hay Campuchia.

Dù thời điểm áp thuế được gia hạn đến ngày 1/8 nhằm mở ra dư địa cho đàm phán, động thái này vẫn được giới quan sát đánh giá là tạo áp lực lớn đối với các nước liên quan, đặc biệt trong bối cảnh các nền kinh tế Đông Nam Á đang phụ thuộc đáng kể vào xuất khẩu.

Tại hội nghị thượng đỉnh ASEAN hồi cuối tháng 5, các nhà lãnh đạo khu vực đã thẳng thắn bày tỏ lo ngại về xu hướng bảo hộ thương mại. Dự kiến, vấn đề này sẽ tiếp tục được đưa ra bàn thảo tại cuộc họp lần này, trong đó Ngoại trưởng Marco Rubio có thể sẽ truyền tải thông điệp rằng Mỹ muốn "tái cân bằng" các mối quan hệ thương mại với khu vực.

Phát biểu trước chuyến thăm, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Tammy Bruce cho biết: “Trong chuyến đi đầu tiên tới châu Á với tư cách là Ngoại trưởng, ông Marco Rubio sẽ tập trung vào việc tái khẳng định cam kết của Mỹ trong việc thúc đẩy một khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do, cởi mở và an toàn. Ông sẽ nhấn mạnh sức mạnh của Quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện với ASEAN trong việc mang lại kết quả cho người dân Mỹ và người dân Đông Nam Á, cũng như cam kết của chúng tôi trong việc xây dựng Quan hệ Đối tác Toàn diện với Malaysia.”

Theo các quan chức cấp cao Mỹ, việc tăng cường sự hiện diện, cũng như cam kết tại Đông Á và Đông Nam Á là “vì lợi ích trực tiếp của nước Mỹ” và không nên đánh giá mức độ ưu tiên chỉ qua số lượng các chuyến thăm. Đáng chú ý, chuyến thăm của Ngoại trưởng Marco Rubio diễn ra cùng thời điểm với các chuyến công du tới Kuala Lumpur của Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov và Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị. Điều này cho thấy sự coi trọng của cả Mỹ, Nga và Trung Quốc đối với châu Á- Thái Bình Dương, với tâm điểm là Đông Nam Á.

Trước đó một tuần, tại Washington, ông Marco Rubio đã chủ trì cuộc họp với các ngoại trưởng Nhóm Bộ Tứ (Mỹ, Nhật Bản, Ấn Độ và Australia), trong đó các bên tái khẳng định quyết tâm tăng cường hợp tác nhằm đảm bảo chuỗi cung ứng khoáng sản chiến lược. Việc Trung Quốc kiểm soát phần lớn các nguồn tài nguyên thiết yếu cho công nghệ cao không chỉ khiến Mỹ, mà mà cả các đồng minh của Mỹ tại châu Âu lo ngại.

Trong bối cảnh này, chuyến thăm châu Á đầu tiên của Ngoại trưởng Marco Rubio không chỉ mang tính biểu tượng, mà còn đặt lên vai nhà ngoại giao hàng đầu nước Mỹ trọng trách không nhỏ. Đó là vừa phải trấn an các đối tác khu vực trước chính sách thuế quan ngày càng cứng rắn của chính quyền Tổng thống Donald Trump, vừa phải chứng minh các cam kết của Mỹ đối với khu vực là thực chất, không chỉ dừng lại ở những tuyên bố.