Bom lượn thông minh: Giải pháp công nghệ nội địa của Ukraine

[june04]

Trước những hạn chế từ phía Mỹ về việc sử dụng vũ khí tầm xa, Ukraine đang phát triển các loại bom lượn nội địa như một giải pháp chiến lược để duy trì ưu thế trong các cuộc tấn công tầm xa.

Theo National Interest, loại bom này không chỉ là công cụ mang tính kỹ thuật cao mà còn là minh chứng cho năng lực công nghiệp quốc phòng bản địa đang thích ứng trong bối cảnh xung đột quân sự kéo dài.

Nga từ lâu đã sử dụng rộng rãi các loại bom lượn dẫn đường chính xác để tấn công các mục tiêu chiến thuật. Những loại bom này, đặc biệt là dòng KAB của Nga, có khả năng gây thiệt hại lớn nhờ tầm bắn xa, độ chính xác cao và chi phí tương đối thấp so với tên lửa hành trình.


Ukraine tự phát triển bom lượn nội địa - Ảnh: National Interest

Ukraine hiện cũng đã phát triển phiên bản bom lượn của riêng mình, thường được gọi là “KAB Ukraine”. Đây là loại bom dẫn đường có thể thả từ máy bay chiến đấu, bay theo quỹ đạo được lập trình để tấn công mục tiêu với sai số thấp.

Tầm bắn ước tính của các loại bom lượn Ukraine tương đương hoặc thậm chí vượt quá 70km, cho phép không quân nước này tấn công các vị trí chiến lược của đối thủ mà không phải tiếp cận gần khu vực có hệ thống phòng không mạnh. Ngoài tính năng bay lượn và dẫn đường vệ tinh, KAB còn có thể tích hợp dẫn đường quán tính để kháng nhiễu, một khả năng đặc biệt quan trọng trong tác chiến điện tử giúp ngăn đối phương vô hiệu hóa GPS.

Một trong những yếu tố chiến lược quan trọng nhất của bom lượn Ukraine là tính độc lập trong sản xuất. Trong khi Mỹ kiểm soát nghiêm ngặt việc sử dụng các hệ thống như ATACMS hay JDAM-ER, vốn bị hạn chế, thì bom lượn nội địa cho phép Ukraine lách qua các rào cản chính trị này.

Việc Ukraine có thể sử dụng bom KAB nội địa để tấn công các mục tiêu, mở ra một không gian tác chiến mới cho lực lượng không quân nước này, đồng thời giảm sự phụ thuộc vào nguồn đạn dược từ phương Tây vốn đang căng thẳng do các xung đột khác như chiến sự tại Trung Đông.

Bom lượn KAB cũng được kỳ vọng phát huy hiệu quả lớn hơn khi kết hợp với các hệ thống tác chiến điện tử như Lima Jammer do Ukraine phát triển. Hệ thống này có khả năng làm nhiễu hệ thống định vị vệ tinh của đối thủ, từ đó làm giảm độ chính xác của bom lượn đối phương.

Việc đồng thời bảo vệ các lực lượng của mình thông qua tác chiến điện tử và chủ động tấn công bằng vũ khí chính xác tạo nên một hiệu ứng hiệp đồng chiến trường, giúp Ukraine phần nào cân bằng thế trận trên không.

Dù mang nhiều tiềm năng, bom lượn nội địa của Ukraine vẫn đối mặt với các thách thức kỹ thuật và hậu cần lớn. Medoid, công ty phát triển loại vũ khí này, hiện chưa được Bộ Quốc phòng Ukraine cấp chứng nhận chính thức và đang phải kêu gọi vốn từ cộng đồng để mở rộng sản xuất. Chi phí ước tính mỗi quả khoảng 25.000 USD là thấp hơn nhiều so với tên lửa tầm xa, nhưng quy mô sản xuất 100 quả/ngày vẫn đòi hỏi đầu tư lớn vào hạ tầng và nguồn lực kỹ thuật.

Bên cạnh đó, việc triển khai bom KAB hiệu quả đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ với lực lượng không quân. Các máy bay như Su-24 của Ukraine thường xuyên bị đe dọa bởi hệ thống phòng không của đối phương như S-300, S-400, khiến mỗi phi vụ trở thành một nhiệm vụ rủi ro cao.

Bom KAB (Korrektiruyemaya Aviatsionnaya Bomba) là dòng bom lượn dẫn đường do Nga phát triển, được thiết kế để thả từ máy bay với độ chính xác cao nhờ hệ thống dẫn đường laser, GPS hoặc kết hợp. Các biến thể phổ biến bao gồm KAB-250, KAB-500 và KAB-1500, với trọng lượng từ 250kg đến 1.500kg, mang đầu nổ mạnh, có khả năng xuyên phá hoặc phá hủy mục tiêu kiên cố như boongke, trung tâm chỉ huy, hay cơ sở hạ tầng.

KAB được trang bị hệ thống điều khiển thông minh, cho phép tự điều chỉnh quỹ đạo sau khi thả, giúp phi công "quên" bom sau khi thả, giảm rủi ro khi tác chiến. Một số phiên bản mới tích hợp mô đun UMPK-P, tăng tầm xa và độ chính xác, khiến chúng trở thành mối đe dọa lớn. Bom KAB có chi phí sản xuất thấp hơn so với tên lửa dẫn đường, nhưng vẫn đạt hiệu quả cao.