Hàng trăm năm qua, h́nh ảnh những xác chết biết đi – hay c̣n gọi là "Cương Thi" – vẫn ám ảnh trong kư ức dân gian, phim ảnh và truyền thuyết phương Đông. Nhưng liệu sinh vật kỳ dị ấy có thật ngoài đời? Và những bí mật ghê rợn nào đang ẩn sau câu chuyện mà không phải ai cũng biết?
Cương Thi là ǵ?
Trong văn hóa Trung Hoa cổ, “Cương Thi” được mô tả là xác người chết không phân hủy, cứng đơ như gỗ, có thể bật nhảy từng bước, hai tay duỗi thẳng phía trước, và hút khí hoặc máu người sống để duy tŕ sự sống. Chúng thường mặc quan phục nhà Thanh, di chuyển vào ban đêm và chỉ hoạt động khi mặt trời lặn.
Tuy nhiên, dưới lăng kính khoa học, không có bằng chứng cụ thể nào cho thấy Cương Thi thực sự tồn tại. Vậy tại sao câu chuyện về sinh vật này lại phổ biến và đáng sợ đến vậy?
Nguồn gốc rùng rợn từ một phong tục thật
Truyền thuyết về Cương Thi nhiều khả năng bắt nguồn từ tục “giang thi” ở miền núi Trung Quốc vào thế kỷ 18–19. Khi người thân mất tại nơi xa xôi, người dân muốn đưa xác về quê chôn cất nhưng địa h́nh hiểm trở khiến việc vận chuyển cực kỳ khó khăn. Thay v́ khiêng cáng, các “giang sư” sẽ buộc thi thể vào tre, dựng đứng, và vác trên vai. Khi hai người khiêng cùng bước, xác sẽ bật nhảy theo nhịp như thể đang tự di chuyển.
Trong đêm tối, h́nh ảnh xác chết “nhảy lắc lư”, tay duỗi cứng, đầu nghiêng, thân mặc áo quan phục… khiến người chứng kiến hoảng sợ và tưởng rằng xác chết biết đi. Dần dà, truyền thuyết về Cương Thi ra đời và ăn sâu vào tâm thức dân gian.
Sự thật kỳ lạ và những câu chuyện khó lư giải
Dù đa phần là hư cấu, nhiều hiện tượng bí ẩn quanh xác chết vẫn chưa được lư giải thỏa đáng.
Một số thi thể sau khi chôn cất bị khai quật lên vẫn giữ nguyên h́nh dạng, không phân hủy dù đă qua nhiều năm, thậm chí có dấu hiệu... cứng đơ.
Người ta cũng từng ghi nhận trường hợp xác chết bật co giật sau nhiều ngày chôn cất – có thể do phản ứng thần kinh hoặc khí lạnh bảo quản thi thể – càng khiến những truyền thuyết thêm ly kỳ.
Ở một số vùng như Quư Châu, Hồ Nam, Quảng Tây, người dân vẫn truyền tai nhau những câu chuyện rợn tóc gáy về xác chết “đi lại ban đêm”, vật nuôi mất tích hàng loạt, hay những tiếng gơ cửa lúc nửa đêm từ những ngôi mộ mới đắp.
Những bí mật ghê rợn không phải ai cũng biết
Cương Thi có nhiều “cấp độ”
Theo dân gian, thi thể có thể "tiến hóa" theo thời gian:
Thi mới chết: da tái, ít di chuyển, chưa nguy hiểm.
Thi biến: móng tay dài, răng nhọn, hung dữ.
Cương Thi cấp cao: hút máu, leo trèo, tránh ánh sáng, dùng tà thuật.
Móng tay – vũ khí giết người
Móng tay của Cương Thi được cho là dài nhọn, sắc như dao. Chúng không nói, không la hét – chỉ lặng lẽ nhảy tới, cào rách nạn nhân và hút sinh khí.
Sợ gương, máu gà và bùa chú
Cương Thi rất kỵ máu gà trống, vốn mang dương khí mạnh. Gương bát quái, chuông đồng và bùa của đạo sĩ cũng là cách trừ tà hữu hiệu. Trong nhiều phim Hong Kong, đạo sĩ thường dùng bút chu sa vẽ bùa dán lên trán Cương Thi để phong ấn.
Câu chuyện bỏ làng v́ Cương Thi
Tại một làng nhỏ ở Tứ Xuyên, người ta kể về một viên quan nhà Thanh mất tích kỳ lạ, thi thể không phân hủy. Sau đó, liên tiếp các vụ mất tích bí ẩn xảy ra vào đêm trăng non. Người dân đồn rằng quan tài bị nguyền rủa, và cả làng đă bỏ đi chỉ sau một tháng v́ sợ "Cương Thi sống lại".
Cương Thi – huyền thoại hay hiện tượng tâm lư tập thể?
Dù khoa học hiện đại chưa từng chứng minh sự tồn tại của Cương Thi, nhưng nỗi ám ảnh về cái chết, xác chết, và sự sống dậy từ cơi âm vẫn luôn khiến con người sợ hăi. Cương Thi v́ thế không chỉ là một truyền thuyết, mà c̣n là biểu tượng cho sự giao thoa giữa nỗi sợ bản năng và những bí ẩn chưa có lời giải trong văn hóa Á Đông.
Và có lẽ, chính v́ chưa có lời khẳng định chắc chắn nào, nên Cương Thi vẫn tiếp tục sống trong trí tưởng tượng – nhảy từng bước về phía người đọc, trong mỗi câu chuyện kể lúc nửa đêm.
VietBF@ sưu tập