|
7/4
Nếu để cải tộ sâu rộng một hệ thống của TATC thì nói thẳng ra, các đảng viên Dân chủ hiện không có đủ 60 phiếu bầu cho cuộc cải tổ lớn của Tòa án Tối cao, vì không thể tưởng tượng được sẽ có 10 thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa bỏ phiếu để làm giảm sức mạnh của một thể chế tư pháp do Đảng Cộng hòa kiểm soát và đang đem lại lợi thế nhiều mặt cho đảng Cộng Hòa, 50 phiếu cũng chưa chắc đủ chứ nói chi đến 60 phiếu, vì chắc chắn trong nội bộ đảng Dân Chủ đang có sẵn hai kẻ ngoại đạo, Joe Manchin và Kyrsten Sinema sẽ sẵn sàng sát cánh cùng những đảng viên Cộng Hòa để cản đường tiến bất cứ cố gắng nào của đảng Dân Chủ. Tuy nhiên, họ vẫn có một số lựa chọn khả thi khác.
Án lệ Roe kiện Wade vừa bị đảo ngược bởi Tòa án Tối cao có thể được xem là một hành động phản dân chủ, không sai.
Chưa hết, luật súng trên toàn quốc hiện đang bị đe dọa đảo ngược. Tòa án Tối cao đang đập vỡ bức tường ngăn cách giữa nhà thờ và chính quyền và những thẩm phán Taliban ngày cành hung hăng, mạnh bạo ra mặt công khai hơn, họ không ngại nói ra những điều giả dối dễ dàng bị bác bỏ để đạt được những mục tiêu này.
Đa số thẩm phán Taliban do các TT đảng Cộng Hòa bổ nhiệm đang làm việc chăm chỉ, năng nổ, họ vừa hạn chế quyền lực của Cơ quan bảo vệ môi trường liên bang gọi tắt là EPA trong việc chống biến đổi khí hậu và họ đã khẳng định rằng họ có quyền phủ quyết mở đối với bất kỳ quy định nào của liên bang.
Với 3 quyết định “bổ nhiệm vội vàng, không minh bạch, tranh thủ thời gian” của 3 thẩm phán trẻ nhất, Neil Gorsuch, Brett Kavanaugh, Amy Coney Barrett đã hé lộ viễn cảnh đáng sợ của nhóm bảo thủ trong chiến dịch cắt giảm các biện pháp bảo vệ chống lại hành vi phân biệt chủng tộc.
President Joe Biden speaks during a news conference with Japanese Prime Minister Fumio Kishida at Akasaka Palace, Monday, May 23, 2022, in Tokyo. (AP Photo/Evan Vucci)
Thêm một trường hợp khác liên quan đến các bản đồ quốc hội ở North Carolina, có khả năng mang lại cho các cơ quan lập pháp của đảng Cộng hòa quyền bất chấp hiến pháp tiểu bang của họ khi viết luật bầu cử mới, đây là những nhịp bước quân hành đều đặn của nhóm bảo thủ sau khi đã thành công phá bỏ Đạo luật Quyền bỏ phiếu và tước bỏ bất kỳ quyền hạn nào của các tòa án liên bang trong việc chống lại những nhân vật lãnh đạo chính quyền thuộc đảng Cộng Hòa.
Nhóm đa số thẩm phán bảo thủ Taliban trong TATC không chỉ đơn giản đưa ra các sắc lệnh chính sách bảo thủ công khai một cách táo bạo, mà rõ ràng hơn, là họ đang phá hoại chính nền dân chủ Mỹ.
Một hệ thống phản dân chủ mang lại nhiều phiếu bầu hơn cho các đảng viên Cộng hòa. Chỉ có ba thẩm phán trong lịch sử Hoa Kỳ được bổ nhiệm bởi một tổng thống thua cuộc 7 triệu phiếu phổ thông, và được xác nhận bởi một khối thượng nghị sĩ đại diện cho ít hơn một nửa cử tri của đất nước. Cả ba thẩm phán với tuổi đời còn rất trẻ, 50, 54 và 57 tuổi đều được Donald Trump bổ nhiệm, và cả ba người đều đang ngồi trên đầu người dân Mỹ để hợp sức đưa ra những phán quyết có lợi cho đảng Cộng Hòa, củng có các chính sách thời Trump và phá hủy nền dân chủ, họ sẽ còn hiện diện trên cõi đời này để liên tục đánh phá hiến pháp và luật lệ trong ít nhất 30 năm nữa.
Câu hỏi giờ đây, rằng Quốc hội và Tổng thống Joe Biden có bị bất lực trước một Tòa án Tối cao phản dân chủ hay không?
Không, họ không bị bất lực, họ vẫn có cách để phản kháng và trị được những thẩm phán Taliban bất hão này.
Các nhánh của thể chế được bầu có quyền hạn rộng rãi để kiềm chế một cơ quan tư pháp bất hảo, hoặc hạn chế phạm vi của ít nhất một số quyết định của Tòa án Tối cao. Và quyền lực lớn nhất trong cách giải quyết khả thi này là, bổ sung thêm ghế cho Tòa án Tối cao để cân bằng tỷ số.
Ngoài ra, có đến 10 phương cách khác nhau mà Quốc Hội và TT Biden có thể nghiên cứu, tìm hiểu và chọn lọc ra một phương pháp tốt nhất để tiến hành.
1) Thêm số ghế thẩm phán vào Tòa án tối cao:
Nếu Quốc hội có đủ phiếu bầu, họ có thể chỉ cần thêm nhiều ghế hơn vào Tòa án Tối cao. Tổng thống Biden sau đó sẽ nêu tên một số thẩm phán mới để lấp đầy những ghế trống mới được đề xuất đó, và những người mới này có thể được Thượng viện Dân chủ xác nhận.
Mặc dù Hiến pháp quy định rằng phải có Tòa án tối cao, nhưng Hiến Pháp không ghi rõ phải có bao nhiêu thẩm phán phục vụ trong Tòa án Tối cao. Trong suốt lịch sử Hoa Kỳ, Tòa án Tối cao từng có thời điểm khi có ít nhất là năm ghế và có lúc nhiều nhất là 10 ghế. Một dự luật đang chờ Quốc hội thông qua ngay bây giờ sẽ thêm bốn ghế cho Tòa án , biến đa số Cộng Hòa 6-3 trở thành đa số Dân chủ 7-6.
Tuy nhiên, việc thông qua Quốc hội dự luật thêm ghế trong TATC có thể sẽ gặp phải sự giận dữ cao của công chúng đối với Tòa án tối cao. Ngay sau khi Tổng thống Franklin Delano Roosevelt giành chiến thắng trong cuộc tái đắc cử đầu tiên trong một cuộc đấu tranh lịch sử, ông đã đề xuất thêm ghế vào Tòa án Tối cao như một giải pháp cho những thẩm phán phản động đã phá hoại nhiều chính sách của Thỏa thuận Mới của ông. Nhưng ngay cả ở đỉnh cao của sức mạnh chính trị của mình, Roosevelt vẫn phải vất vả để xây dựng sự ủng hộ cho kế hoạch của mình.
Một vấn đề khác đối với việc bổ sung thêm ghế cho Tòa án Tối cao là do Hiến Pháp không ấn định số thẩm phán trên ghế dự bị, nên đảng Cộng hòa có khả năng trả đũa nếu họ giành lại quyền kiểm soát Quốc hội và TBO, họ có thể đưa thêm 3 hay 5 thẩm phán mới vào TATC để lấy lại thế đa số và con số tổng cộng các thẩm phán qua nhiều đời TT có lẽ sẽ phình rộng ra đến 15 hay 20 là chuyện không khó xảy ra.
2) Tòa án “cân bằng”
Một trong những lựa chọn thay thế hàng đầu để chỉ cần bổ sung và lấp đầy các ghế mới trong Tòa án với các thẩm phán đảng Dân chủ vẫn là hình thức cân bằng tòa án với mục đích là tạo ra một Tòa án cân bằng về mặt chính trị, nơi không bên nào chiếm ưu thế.
Trong một bài báo năm 2019, các giáo sư luật Dan Epps và Ganesh Sitaraman đã đề xuất một Tòa án Tối cao với 15 thẩm phán gồm 5 đảng viên Dân chủ, 5 đảng viên Cộng hòa và 5 thẩm phán do 10 người còn lại chọn. Ý tưởng cân bằng quyền lực tại Tòa án Tối cao sẽ được nắm giữ bởi các thẩm phán ôn hòa được cả hai đảng chính trị chấp nhận.
Nhưng có một số lo ngại về đề xuất này. Một là nó có khả năng bị tuyên bố là vi hiến. Vì Hiến pháp chỉ trao cho tổng thống quyền bổ nhiệm các thẩm phán mới; Hiến pháp không trao quyền đó cho một hội đồng gồm 10 thẩm phán khác đương nhiệm bên trong TATC.
3) Thay đổi luân phiên các thẩm phán trong TATC
Một đề xuất riêng biệt từ Dan Epps và Ganesh Sitaraman là chuyển đổi Tòa án Tối cao từ một hội đồng thường trực gồm chín thẩm phán thành một hội đồng thẩm phán luôn thay đổi. Các thẩm phán này sẽ luân chuyển trong một thời gian ngắn tại Tòa án Tối cao trước khi trở lại công việc bình thường của họ tại một tòa phúc thẩm liên bang.
Ý tưởng cơ bản là mỗi thẩm phán trong số khoảng 170 thẩm phán tòa phúc thẩm liên bang đang hoạt động sẽ được bổ nhiệm làm các thẩm phán liên kết của Tòa án Tối cao. Sau đó, cứ hai tuần một lần, chín thẩm phán trong số này sẽ được chọn ngẫu nhiên để phục vụ tại Tòa án cao nhất của quốc gia. Sau hai tuần nữa, một nhóm chín người khác sẽ được chọn. Trong hệ thống mới này, các thẩm phán hiện tại cũng có thể đủ điều kiện để được tham gia vào một hệ thống luân phiên gồm 9 người, nhưng như vậy, họ sẽ không còn ngồi lâu dài trong bảng đó nữa cho đến chết. Có lẽ điều này sẽ khiến các thẩm phán đương nhiệm chống đối đến cùng, vì chẳng ông bà nào chịu chia cơm xẻ áo cho người khác và ai cũng muốn ngồi trọn đời cả.
4) Giới hạn thời hạn
Một cách khác để ngăn các thẩm phán ngồi trên ghế bỗng lộc trọn đời là giới hạn nhiệm kỳ.
Với đề xuất giới hạn nhiệm kỳ đã nhận được sự ủng hộ từ các đảng viên Đảng Dân chủ và Cộng hòa nổi tiếng, sẽ yêu cầu mỗi thẩm phán trong TATC phải từ chức sau 18 năm.
Nếu một đề xuất như vậy được thực hiện vào ngày đầu tiên của nhiệm kỳ tổng thống Biden, thì TT Biden có thể ngay lập tức ra lệnh thay thế các Thẩm phán Clarence Thomas và Stephen Breyer, vì cả hai đều đã phục vụ hơn 18 năm. Thẩm phán tiếp theo rời Tòa án sẽ là Chánh án John Roberts. Nhưng, như tôi đã có nói, chắc chắn là các thẩm phán đương nhiệm, không ai sẽ đồng ý với việc nhiệm kỳ của họ bị giới hạn, ngồi xuống cái ghế đầy đặc quyền đặc lợi này rồi thì chẳng ai muốn đứng lên cả, chỉ khi phải bị khiêng ra nghĩa địa mà thôi.
Tổng thống cũng có thể làm giảm thẩm quyền của Tòa án Tối cao bằng cách từ chối thi hành các quyết định đặc biệt nghiêm trọng ảnh hưởng đến chính sách, chương trình nghị sự của Tổng thống.
5) Tước quyền tài phán
Hiến pháp trao cho Tòa án Tối cao quyền xét xử hầu hết các vụ án liên bang theo kháng cáo từ một tòa án cấp dưới, nhưng họ chỉ có thể khẳng định quyền tài phán đối với các vụ việc theo các quy định như Quốc hội đưa ra. Theo đó, Quốc hội ít nhất có một số quyền nói với Tòa án Tối cao rằng họ không được phép xét xử một số trường hợp nhất định.
Không rõ Quốc hội có bao nhiêu quyền hạn để hạn chế quyền của Tòa án Tối cao trong việc xét xử các vụ việc cụ thể. Quốc hội có quyền hạn vô hạn để hạn chế quyền tài phán của các tòa án liên bang cấp dưới, một quyền lực mà Quốc hội Dân chủ có thể sử dụng để ngăn các thẩm phán xét xử do Trump bổ nhiệm ngăn chặn các luật tiến bộ mới ngay sau khi các luật đó được ban hành.
6) Yêu cầu bỏ phiếu cho đa số
Quốc hội có thể yêu cầu đa số thẩm phán bỏ phiếu để bãi bỏ luật liên bang. Đề xuất này có thể được thực hiện theo hai cách khác nhau: Quốc hội có thể áp đặt một quy tắc phổ quát yêu cầu đa số 7-2 đối với Tòa án tối cao để có thể hủy bỏ một luật liên bang.
Một luật như vậy sẽ cần phải đi đôi với các điều khoản tước bỏ quyền lực của các tòa án cấp dưới để bãi bỏ các luật đó, nếu không các thẩm phán ở các tòa án cấp dưới có khả năng ngăn chặn các luật mà Tòa án tối cao sẽ không thể bãi bỏ với đa số phiếu 7-2.
7) Tổng thống (hoặc quốc hội) chống lại Tòa án tối cao
Cố TT Abraham Lincoln bắt đầu nhiệm kỳ tổng thống của mình với quan điểm chống lại Tòa án Tối cao. Phản ứng trước quyết định ủng hộ chế độ nô lệ của Tòa án Tối cao năm 1856, Lincoln công kích ý tưởng rằng các thẩm phán trong TATC nên có tiếng nói cuối cùng về các vấn đề hiến pháp trong bài diễn văn nhậm chức đầu tiên của ông.
Ông đã mạnh mẽ cho rằng, nếu các chính sách của một chính phủ đem lại lợi ích cho người dân và đất nước sẽ dễ dàng bị gạt bỏ bằng các quyết định của Tòa án Tối cao, thì chính phủ sẽ không còn là chính phủ nữa, vì lúc đó, các thẩm phán trong TATC sẽ là chính phủ, quyết định mọi quyết sách của chính phủ.
Một màn kịch tương tự gần như đã diễn ra trong chính quyền Franklin Delano Roosevelt. Do lạm phát tràn lan bởi cuộc Đại suy thoái, cố TT Roosevelt đã phát biểu rằng TATC sẽ không có quyền buộc ông phải tuân theo họ để làm những gì họ muốn, vì như vậy sẽ ảnh hưởng đến an ninh kinh tế và chính trị của quốc gia, việc điều hành chính phủ phải do các quan chức lập pháp và hành pháp của Chính phủ đảm nhiệm công việc, không phải chức năng, trách nhiệm của các thẩm phán.
Theo lý thuyết này, một tổng thống có khả năng có quyền lực đáng kể để không phải tuân theo một quyết định của cơ quan tư pháp nếu TT cho rằng luật đó là vi hiến.
Ví dụ, giả sử rằng TATC bãi bỏ Đạo luật Chăm sóc Giá cả phải chăng, còn gọi là Obamacare. Một tổng thống đảng Dân chủ có thể ra lệnh cho các thống đốc tiểu bang không phải thi hành quyết định này. TT có thể ra lệnh cho Kho bạc nhà nước tiếp tục cung cấp trợ cấp cho các tiểu bang và cá nhân có quyền nhận chúng theo Obamacare. Và tổng thống có thể ân xá các quan chức chi nhánh hành pháp tiếp tục thực hiện các khoản thanh toán này, vô hiệu hóa luật liên bang có thể khiến các quan chức này bị truy tố trong một chính quyền tiếp theo trong tương lai.
8) Nhà nước chống lại Tòa án tối cao
Nhánh hành pháp hoặc lập pháp có thể viện dẫn một lý thuyết được gọi là “sự xen kẽ” để chống lại lệnh của Tòa án tối cao.
Trong Hiến Pháp của Hoa Kỳ, nếu một tiểu bang chống lại lệnh của Tòa án Tối cao, cơ quan hành pháp có thể sử dụng vũ lực để thực thi lệnh đó – điển hình là cố TT Dwight Eisenhower đã ra lệnh cho Quân đội thực thi lệnh tách biệt ở Little Rock, Arkansas.
Khi Quốc hội ngày càng trở nên rối loạn chức năng, phe đảng đấu đá nhau thì Tòa án Tối cao đã đạt được quyền lực gần như không bị kiểm soát trong việc xác định ý nghĩa của các đạo luật liên bang.
9) Luật Omnibus thông qua các quyết định trước đây của Tòa án tối cao
Một mô hình mà Quốc hội có thể làm theo là Đạo luật Dân quyền năm 1991, một dự luật được Tổng thống George HW Bush ký và đạt được sự đồng thuận của lưỡng đảng nhằm chống lại sự phân biệt đối xử.
Quốc hội có thể ban hành Đạo luật Quyền Công dân năm 2023 ghi đè một số quyết định của Tòa án Tối cao cùng một lúc. Cách thực hiện này sẽ loại bỏ các quyết định của Tòa án làm suy yếu các luật nhằm bảo vệ nền dân chủ của chúng ta và ngăn chặn các hành vi phân biệt đối xử.
10) Thúc đẩy pháp luật tìm cách vượt qua các quyết định của Tòa án tối cao
Đạo luật Rà soát của Quốc hội (CRA) đưa ra một quy trình khẩn trương mà Quốc hội có thể sử dụng để nhanh chóng thông qua các quyết định quy định của cơ quan hành pháp.
Nếu Tòa án đưa ra quyết định giải thích quy chế hoặc quy định, Quốc hội sẽ có 30 ngày để bỏ phiếu về việc có mở quy trình xem xét lại hay không. Nếu Quốc hội biểu quyết đồng ý, người phát biểu của Hạ viện, lãnh đạo đa số Thượng viện và các lãnh đạo thiểu số sẽ chỉ định một ủy ban đặc biệt trong mỗi phòng để thiết kế một bản sửa đổi lập pháp. Tổng thống sau đó sẽ ký luật hoặc phủ quyết nó, như với bất kỳ văn bản luật thông thường nào.
Nhưng vấn đề quan trọng nhất hiện nay, là đảng Dân chủ không còn nhiều thời gian để quyết định cách đối phó hữu hiệu với các thẩm phán bảo thủ cực đoan trong Tòa án Tối cao dường như đang có quyết tâm làm suy yếu nền dân chủ, nên cách hữu hiệu nhất là cắt giảm tài trợ cho TATC.
Chẳng hạn, trong yêu cầu ngân sách năm 2020, Tòa án Tối cao đã yêu cầu Quốc hội tài trợ 106,8 triệu đô la. Quốc hội có thể, nếu muốn, giảm đáng kể các quỹ này mặc dù Hiến pháp không cho phép Quốc hội giảm tiền lương và phúc lợi của một thẩm phán trong TATC.
Nói đúng hơn, là Quốc hội có quyền lực to lớn trong việc chống lại một Tòa án tối cao phản dân chủ nhưng chỉ là họ không cò đủ thời gian có thể tạo nên những thay đổi hay hạn chế các hành động của TATC.
Ngược lại, các thẩm phán trong Tòa án Tối cao có nhiệm kỳ phục vụ suốt đời. Họ có thể dành thời gian chờ đợi cho đến khi đảng của họ kiểm soát ít nhất một viện của Quốc hội và TBO để đưa ra các quyết định có thể khiến đảng của họ có thể nắm quyền trong một thời gian rất dài.
|
|
