Theo như thời gần đây có nhiều đảng viên Cộng hòa cáo buộc vị cựu tổng thống thứ 45 đã khiến đảng này bị chia rẽ và liên tục đổ lỗi lẫn nhau sau thất bại nặng nề tại các cuộc đua vào Thượng viện Mỹ, và phần lớn trong số đó hướng về phía ông Donald Trump làm cho nhiều cử tri dao động chống lại đảng trong chu kỳ bầu cử thứ ba liên tiếp.
Chiến thắng của Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Raphael Warnock tại Georgia khiến đảng Cộng hòa phải suy ngẫm về việc tại sao không có làn sóng đỏ, trong lúc họ cũng đang lo lắng về cuộc bầu cử năm 2024 và sự chia rẽ ngày càng gia tăng trong đảng đối với cựu Tổng thống Trump, theo New York Times.
Việc ông Warnock giành chiến thắng trước đối thủ đảng Cộng hòa Herschel Walker đã giúp đảng Dân chủ chiếm thế đa số 51-49 ở Thượng viện, bất chấp nhiều dự đoán trước đó về làn sóng đỏ.
Thất bại đó đã khiến các đảng viên Cộng hòa tìm cách đổ lỗi theo mọi hướng. Chẳng hạn, họ cáo buộc Thượng nghị sĩ Mitch McConnell, lãnh đạo phe Cộng hòa ở Thượng viện Mỹ, đã bỏ rơi các ứng viên của đảng trong cuộc đua vào cơ quan này.
Họ cũng chỉ trích chính ông Walker, vì đã che giấu và nói dối về quá khứ của mình, khi nhiều thông tin tiêu cực đã liên tục bị rò rỉ trong suốt chiến dịch tranh cử.
Tuy nhiên, đối với một số đảng viên Cộng hòa, thủ phạm lớn nhất là ông Trump. Với những từ ngữ ngày càng gay gắt, họ chỉ trích ông vì đã đề bạt những ứng cử viên có nhiều thiếu sót, bao gồm cả ông Walker.
Đa số chỉ trích hướng về ông Trump
Chia sẻ trên Twitter, Bob Vander Plaats, một đảng viên Cộng hòa nổi tiếng của bang Iowa, cho biết thất bại của ông Walker sẽ là “một đòn giáng nữa vào cựu Tổng thống Trump”.
Ông đồng thời nói thêm rằng “những người theo chủ nghĩa bảo thủ trên khắp đất nước đã quá mệt mỏi vì thất bại”. “Năm 2024 là chìa khóa để giành lại tương lai: Hãy lựa chọn cẩn thận”, ông viết.
Ngoài ra, nhiều đảng viên Cộng hòa cũng cáo buộc vị cựu tổng thống đã khiến đảng này bị chia rẽ và khiến nhiều cử tri dao động chống lại đảng trong chu kỳ bầu cử thứ ba liên tiếp.
Theo CNN, ông Trump đã hy vọng về một chiến thắng hôm 6/12 trong bối cảnh chiến dịch tranh cử tổng thống mới nhất của ông có khởi đầu chậm chạp.
Ông tin rằng chiến thắng dành cho ông Herschel Walker - ứng viên được ông hậu thuẫn - sẽ xoa dịu những lời kêu gọi đảng Cộng hòa cần có một lãnh đạo mới. Trước đó, ông Trump đã chứng kiến một loạt thất bại của các ứng viên được ông hậu thuẫn trong cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2022.
Thượng nghị sĩ Raphael Warnock ăn mừng với những người ủng hộ vào tối 6/12. Ảnh: New York Times.
Những thất bại trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ, chẳng hạn trong trường hợp của ông Walker, không chỉ dập tắt hy vọng của đảng Cộng hòa trong việc giành lại quyền kiểm soát Thượng viện, mà còn báo hiệu thách thức lớn phía trước.
Cử tri ở một số bang chiến trường trong cuộc đua tổng thống đã bác bỏ nhiều ứng cử viên có liên hệ với ông Trump. Điều đó khiến đảng Cộng hòa thua cuộc trong các cuộc đua họ có thể giành chiến thắng như ở Arizona, Pennsylvania, Nevada, New Hampshire và cuối cùng là Georgia.
Rusty Paul, Thị trưởng đảng Cộng hòa của Sandy Springs, một thành phố ở Atlanta, cho biết ảnh hưởng của ông Trump ở vùng ngoại ô là không thể chối cãi.
Ông Paul cho rằng các cộng đồng giàu có, gần như đa phần là người da trắng, đã trở nên đa dạng hơn về sắc tộc, chủng tộc và hoàn cảnh kinh tế, khiến nó có lợi cho đảng Dân chủ. Tuy nhiên, ông cho rằng yếu tố lớn nhất là chủ nghĩa Trump.
Ông nhận định nhiều vùng ngoại ô phía Bắc có những thành phần bảo thủ rất mạnh mẽ. “Nếu ông Trump không tham gia, họ vẫn sẽ bỏ phiếu cho đảng Cộng hòa. Nhưng nếu họ nhận thấy tầm ảnh hưởng của ông Trump, họ sẽ bỏ phiếu chống lại ông”.
Trong khi đó, cựu Chủ tịch Hạ viện Newt Gingrich đã đổ lỗi cho một loạt yếu tố không liên quan đến ông Trump, song cũng nêu ra viễn cảnh về một năm 2024 “thảm khốc”, khi những người ủng hộ ông Trump chia rẽ gay gắt với phe chống Trump trong đảng.
Điều đó giống như cách mà những người bảo thủ năm 1964 đã ủng hộ Barry Goldwater và những người ôn hòa đứng về phía Nelson Rockefeller.
“Nỗi sợ hãi lớn nhất của tôi là chúng ta sẽ rơi vào tình trạng chia rẽ như năm 1964”, khiến các đảng viên Cộng hòa bế tắc tại Quốc hội Mỹ, ông nói trong cuộc phỏng vấn hôm 7/12.
Ảnh hưởng của ông Trump bị thổi phồng quá mức?
Ông Walker, một cựu ngôi sao bóng đá, đã gặp rất nhiều rắc rối không liên quan gì đến ông Trump. Chiến dịch tranh cử của ông liên tục xuất hiện những tiết lộ vốn có thể khiến các ứng cử viên khác bị loại khỏi cuộc đua. Cụ thể, ông Walker bị cáo buộc bạo lực gia đình và đạo đức giả về vấn đề phá thai.
Và ngoài ông Trump, còn có những yếu tố khác làm thay đổi màu sắc chính trị của Georgia, trong đó có sự di cư của cử tri da màu từ khắp đất nước đến đây.
Trước xu hướng ủng hộ đảng Dân chủ, đảng Cộng hòa ở Georgia đã không đề cử được một ứng viên Thượng viện có thể thu hút cả nhóm siêu bảo thủ của đảng và phe ôn hòa. Đây là nhóm mà nhiều người trong đảng Cộng hòa tin rằng vẫn chiếm đa số trong lực lượng cử tri của bang này.
Ông Trump phát biểu tại một cuộc mít tinh để vận động bầu cử cho các ứng viên đảng Cộng hòa ở Dayton hôm 7/11. Ảnh: Reuters.
Paul D. Ryan, cựu Chủ tịch Hạ viện của đảng Cộng hòa, cho biết: “Nhiều chuỗi thất bại rõ ràng do ông Donald Trump gây ra đã đủ để đảng chúng tôi nhận ra rằng mình phải thay đổi nếu muốn giành chiến thắng”.
“Chúng ta không nên nhượng bộ đất nước cho cánh tả bằng cách đề cử một ứng cử viên không thể được bầu chọn như ông Donald Trump”.
Ngay cả đội ngũ của ông Walker dường như cũng thừa nhận ông Trump là yếu tố cản trở ứng cử viên này trong những tuần cuối cùng của cuộc đua.
Khi cựu tổng thống hé lộ về chuyến thăm Georgia, các trợ lý của ông Trump đã làm việc với chiến dịch tranh cử của ông Walker và đồng ý hủy bỏ cuộc mít tinh trực tiếp để thay bằng tổ chức sự kiện qua điện thoại.
Ông Walker cũng không thường xuyên nhắc đến ông Trump trong các bài phát biểu tranh cử. Và trong bài phát biểu sau thất bại của mình, ông Walker cũng không đề cập tên của vị cựu tổng thống.
Jack Kingston, cựu Hạ nghị sĩ đảng Cộng hòa, lập luận rằng ảnh hưởng của ông Trump đã bị thổi phồng quá mức.
Ông lưu ý rằng vào năm 2021, khi hai cuộc đua vào Thượng viện Georgia đang tiến đến hồi kết, ông Trump, khi đó là tổng thống, đã lên tiếng phản đối một cuộc bầu cử gian lận, báo hiệu cho các đảng viên Cộng hòa rằng lá phiếu của họ sẽ không được tính.
Tuy nhiên, khoảng thời gian này, ông Trump lại hiện diện ít hơn nhiều.
“Tôi sẽ không nói rằng bàn tay vô hình của ông Donald Trump đang bảo Herschel Walker phải làm gì. Ông ấy (Walker) tự biết mình phải làm gì”, ông Kingston nói.
