Hai loại kháng thể Covid-19 hàng đầu kém hiệu quả trước Omicron, Mỹ có nguy cơ thiếu thuốc điều trị

[Romano]

Việc mất đi hai loại kháng thể Covid-19 hàng đầu khiến Mỹ hiện phụ thuộc vào một loại kháng thể do công ty GlaxoSmithKline của Anh sản xuất và đối mặt nguy cơ khan hiếm nguồn cung trong vài tuần tới...Theo Market Watch, hơn một năm qua, thuốc kháng thể đơn dòng điều trị Covid-19 của hai công ty Mỹ Regeneron và Eli Lilly đã trở thành những phương thuốc hữu hiệu để điều trị Covid-19 giai đoạn đầu với khả năng ngăn chặn bệnh trở nặng.

Tuy nhiên, cả hai hãng dược này mới đây cho biết các cuộc thử nghiệm trong phòng thí nghiệm cho thấy thuốc kháng thể của họ giảm hiệu quả đáng kể trước biến thể Omicron. Được phát hiện lần đầu ở Nam Phi, biến thể này có hơn 30 đột biến, khiến cho thuốc kháng thể gặp khó khăn hơn trong việc tấn công virus.

Dù cả Regeneron và Eli Lilly đều cho biết họ có thể nhanh chóng phát triển thuốc kháng thể mới đặc trị Omicron, nhưng phải mất ít nhất vài tháng mới có thể ra mắt.

Hiện tại, một loại thuốc kháng thể đơn dòng khác khác của hãng dược Anh GlaxoSmithKline có vẻ là lựa chọn hàng đầu để chống lại Omicron. Tuy nhiên, loại kháng thể này chưa được sử dụng rộng rãi, kể cả tại Mỹ.

Kháng thể của GlaxoSmithKline chỉ chiếm một phần nhỏ trong hàng triệu liều thuốc đã được Chính phủ liên bang Mỹ mua và phân phối trong nước. Ngoài sản phẩm của Regeneron và Eli Lilly, đây là loại kháng thể điều trị Covid-19 thứ 3 được Cơ quan quản lý thực phẩm và dược phẩm (FDA) cấp phép.

“Tôi cho rằng sẽ xảy ra tình trạng thiếu thuốc điều trị”, Tiến sĩ Jonathan Li, Giám đốc Phòng thí nghiệm Chuyên khoa Virus Harvard/Brigham, nhận định. “Chúng ta đang phụ thuộc vào chỉ một loại kháng thể đã được FDA duyệt, vì hiệu quả thuốc của Regeneron và Eli Lilly giảm trước Omicron”.

Theo Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa bệnh tật Mỹ (CDC), hiện tại, các ca nhiễm biến thể Delta chiếm hơn 95% tổng số ca nhiễm mới mỗi ngày tại nước này. Tuy nhiên, cơ quan này cho biết biến thể Omicron lây lan nhanh hơn tất cả các loại biến thể trước đây và dự báo đây sẽ là biến thể chủ đạo tại Mỹ trong vài tuần tới.

Được sử dụng theo đường tiêm hoặc truyền, thuốc kháng thể là phiên bản protein được chế tạo trong phòng thí nghiệm, giúp hệ miễn dịch của cơ thể người chống lại virus.

Thuốc kháng thể của GlaxoSmithKline, phát triển cùng công ty Vir Biotechnology, được chế tạo theo công thức đặc biệt để liên kết với phần có khả năng đột biến của virus. “Nguồn cung thuốc điều trị đang cực kỳ hạn chế và phải sang tuần đầu tháng 1 năm sau mới có nguồn cung bổ sung”, Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Mỹ (HHS) cho biết trong một đăng tải trên trên Twitter mới đây.

Sau khi tạm dừng phân phối thuốc vào tháng trước để đảm bảo nguồn cung dự trữ, HHS hiện đang vận chuyển khoảng 55.000 liều thuốc kháng thể của GlaxoSmithKline cho các bang. Dự kiến tới tháng 1/2022 sẽ có thêm khoảng 300.000 liều. Cơ quan này phân phối thuốc cho các bang dựa trên mức độ lây nhiễm và nhập viện vì Covid-19.

HHS khuyến nghị các bang của Mỹ chỉ dành thuốc này cho những bệnh nhân có nguy cơ cao nhất – người có nguy cơ nhiễm biến thể Omicron lớn nhất như người cao tuổi, người có bệnh nền như béo phì, tim mạch, tiểu đường và người bị rối loạn hệ miễn dịch.

Trong khi đó, GlaxoSmithKline dự kiến tới tháng 5/2022 sẽ sản xuất thêm khoảng 2 triệu liều thuốc tháng thể, theo hợp đồng với Mỹ, Anh, Canada và Nhật cùng một số nước khác. Công ty này cũng đang triển khai mở rộng quy mô sản xuất vào năm sau.

Với việc mất đi hai loại thuốc kháng thể hàng đầu do kém hiệu quả với Omicron, nhà chức trách Mỹ được dự báo sẽ sớm phê duyệt 2 loại thuốc điều trị dạng uống đang được mong đợi của Pfizer và Merck. Đây có thể sẽ là những loại thuốc điều trị Covid-19 dạng uống đầu tiên được cấp phép để sử dụng tại nhà.

Các nghiên cứu trước đó cho thấy thuốc của Pfizer có hiệu quả mạnh mẽ khi giúp giảm tới gần 90% tình trạng bệnh nặng phải nhập viện và tử vong ở những người có nguy cơ cao.

“Nếu mang lại hiệu quả cao, thuốc dạng uống này có tiềm năng rất lớn khi có thể bổ sung cho các loại kháng thể đơn dòng”, nhà virus học Andrew Pekosz của Đại học Johns Hopkins, nhận xét. “Thuốc này có thể lập tức giảm thiểu sức ảnh hưởng của biến thể Omicron”.

Hiện tại, các nhà khoa học trên khắp thế giới đang ráo riết nghiên cứu để hiểu rõ về Omicron, xem liệu biến thể này có khả năng gây bệnh nghiêm trọng mạnh hơn so với các biến thể trước hay không, và liệu nó có thể làm giảm hiệu quả của vaccine hay thuốc kháng thể ở mức độ nào.

“Chắc chắn số ca nhập viện tại Mỹ sẽ tăng lên”, Tiến sĩ James Cutrell Trung tâm Y tế Tây Nam, Đại học Texas (Mỹ), cảnh báo. “Việc thiếu các loại thuốc kháng thể chắc chắn sẽ khiến nhiều bệnh nhân phải nhập viện hơn”.