Hàng triệu người Việt phải bỏ nước ra đi lánh nạn chế độ cộng sản xem là ngày “ngày quốc hận,” với làn sóng di tản ồ ạt của nhiều người Việt, sau khi Sài Gòn sụp đổ mà chính quyền Hà Nội gọi là “ngày thống nhất đất nước”, khiến một số người Việt rời Việt Nam đi tị nạn kể từ sau năm 1975 nói với VOA rằng họ chưa về lại lần nào, ‘vẫn sẽ không về nếu Đảng Cộng sản vẫn còn cầm quyền ở Việt Nam’ và mô tả điều mà họ cho là ‘tình hình tối tăm’ ở trong nước hiện nay.
Người Việt hải ngoại vẫn tưởng nhớ ngày 30/4 hàng năm
Tháng Tư này đánh dấu tròn 45 năm ngày Sài Gòn sụp đổ mà chính quyền Hà Nội gọi là “ngày thống nhất đất nước”, nhưng hàng triệu người Việt phải bỏ nước ra đi lánh nạn chế độ cộng sản xem là ngày “ngày quốc hận,” với làn sóng di tản ồ ạt của nhiều người Việt, mà phần đông là đến Hoa Kỳ.
VOA đã liên lạc với hai người trong số đó là ông Đinh Hùng Cường, hiện sống ở tiểu bang Virginia, và ông Võ Thành Nhân, hiện sống ở bang Maryland, để tìm hiểu lý do vì sao hai ông quyết định không về Việt Nam.
‘Vẫn là người Việt’
Ông Đinh Hùng Cường, trước năm 1975 nguyên là Quận trưởng Quận Thủ Thừa và có tham gia một trong những trận chiến cuối cùng với quân Bắc Việt vào những ngày cuối tháng Tư năm 1975, cho biết cả gia đình ông ‘đều chống Cộng’.
Ông nói trong 45 năm qua, những người thân của ông còn lại ở Việt Nam như cha mẹ, anh em hay thân hữu ‘đa số đều đã chết hết rồi’ và mỗi lần có người thân qua đời ở Việt Nam, ông đều không về dự tang.
“Tôi không về khi người thân qua đời bởi vì tôi không bao giờ tin tưởng Cộng sản,” ông nói. “Mặt khác, tôi là người chống Cộng ở hải ngoại nên nếu tôi về sẽ bị họ làm khó dễ nên tôi quyết định không về.”
Ông Cường, từng là chủ tịch cộng đồng người Việt Quốc gia tại vùng Washington D.C., Maryland và Virginia, nói việc ông không về nước cũng là ‘một cách đối kháng với chính quyền Cộng sản’.
Khi được hỏi có đau lòng không khi không về gặp người thân lúc sinh ly tử biệt, ông trả lời: “Đau lòng của tôi là đất nước mình đã rơi vào tay Đảng Cộng sản làm cho cả dân tộc đau khổ còn người thân của tôi tới tuổi già thì phải chết thôi.”
“Bao nhiêu người Việt Nam ở đây (tức ở Mỹ) chỉ vì họ thương gia đình, thương dòng họ, họ gửi về biết bao nhiêu tiền nuôi chế độ đó (tức chế độ cộng sản),” ông bức xúc nói.
Theo lời ông thì vợ ông còn chống Cộng hơn cả ông và các con trai, con gái của ông, mặc dù rời Việt Nam khi còn rất nhỏ, ‘lớn lên đều đi biểu tình chống cộng sản’ và các con ông ‘đều không có ý định trở về để làm việc ở Việt Nam’ vì họ ‘học theo hệ thống Mỹ nên hiểu tự do, dân chủ’.
Trả lời câu hỏi có bao giờ có ý nguyện về lại quê hương không, ông Cường nói: “Có chứ! Tôi rất mong muốn trở về sinh sống với đồng bào, dân tộc tôi khi người cộng sản không còn là cộng sản. Họ phải có tình người, phải có nhân đạo. Còn nếu họ sống chỉ biết lợi lộc cho Đảng của họ thì trở về tôi cũng không thể sống như vậy được.”
Dù xa quê hương đã nhiều năm, ông Cường, vốn sinh ra ở Hà Nội và di cư vào Nam vào năm 1954, nói trong ký ức của ông, ông vẫn nhớ miền Nam ‘hiền hòa, lương thiện, có tình người và đối xử với nhau rất tử tế’.
Ông cho biết ông ‘vẫn coi Việt Nam là quê hương’ dù sống ở Mỹ đã lâu. “Mình có sống ở Mỹ đến 100 năm cũng không thể đổi thành da trắng được và cũng không thể nói tiếng Mỹ như người Mỹ được,” ông giải thích.
‘Không thực lòng hòa giải’
Về sự trở về của một số nhân vật nổi bật như cố Thủ tướng Nguyễn Cao Kỳ, cố nhạc sỹ Phạm Duy, ông Cường nói ‘đó là quyền của họ’ mà ông không phê phán.
Tuy nhiên, ông bày tỏ nghi ngờ về ‘thành ý hòa giải’ của Đảng Cộng sản và cho biết đó là một trong những lý do ông không có lòng tin để trở về.
Ông chỉ ra chuyện dễ nhất để hòa giải là ‘trùng tu nghĩa trang quân đội Biên Hòa’ mà ‘chính quyền trong nước không làm’. “Những người đó đã chết rồi. Nếu giữ gìn thì đó là cử chỉ hòa hợp hòa giải với những người của Việt Nam Cộng hòa. Tại sao họ lại chà đạp nghĩa địa của những người đã chết như vậy,” ông nói.
Ông cho rằng Đảng Cộng sản hòa giải ‘theo kiểu của người chiến thắng muốn làm gì thì làm cần biết đến người chiến bại’ và nếu muốn hòa giải thật sự ‘cần phải bỏ sự kiêu căng đó đi’.
Cho dù chính quyền trong nước không còn gọi ngày 30/4 là ‘Ngày Giải phóng’ đi nữa mà chỉ gọi là ‘Ngày Thống nhất’ thôi thì vẫn chỉ là ‘bình mới rượu cũ’, ông nói.
“Vấn đề là sự thành thật, sự thật tâm. Nếu Cộng sản có thực tâm thì đồng bào dân chúng ngoại quốc người ta nhìn thấy ngay,” ông nói.
Mặc dù chưa về lại Việt Nam lần nào nhưng ông Cường cho biết ông ‘vẫn nắm tình hình tronrg nước’ qua ‘những người đấu tranh cho dân chủ tự do thông báo tin tức ra bên ngoài’ và thông tin mở rộng hơn xưa.
“Những chuyện như cướp nhà, cướp đất, giết người họ đều đưa lên mạng và chúng tôi nhìn thấy rõ ràng,” ông nói.
Ngoài ra, ông cho biết ông cũng được nghe những bạn bè ông kể lại những điều họ mắt thấy tai nghe khi về nước mà ông cho là ‘phồn vinh giả tạo’ vì hố sâu cách biệt rất lớn giữa người giàu và người nghèo, giữa thành thị với nông thôn.
Ông thừa nhận rằng sau gần nửa thế kỷ thanh bình thì ‘dĩ nhiên Việt Nam phải có thay đổi’ nhưng ‘thay đổi đó không theo kịp đà phát triển của thế giới’ và ‘chỉ làm lợi cho những người trong Đảng chứ không phải người dân’.
Mặc dù mong chế độ cộng sản trong nước ‘thay đổi’ để ông có thể về Việt Nam nhưng ông Cường cũng nhìn nhận rằng ‘những người như ông không còn làm gì được để thay đổi tình hình trong nước’.
“Chúng tôi đã tị nạn 45 năm nay rồi thì lấy sức lực gì để đòi cộng sản thay đổi?” ông nói. “Điều thực tế là những người cộng sản phải mở cái tâm họ ra và nhìn thấy thế giới hôm nay đã thay đổi.”
Ông cho rằng ‘chế độ cộng sản khó có thể sụp đổ’ nhưng ‘không thể nào độc quyền cai trị mãi được’ và ‘sẽ có lúc thực hiện đa đảng để cho người dân dân chủ, tự do’.
‘Sợ lá cờ Việt Cộng’
Còn ông Võ Thành Nhân, đại diện của Đài truyền hình SBTN tại vùng thủ đô Washington D.C., nói một trong những nguyên nhân chính khiến ông không về nước trong 40 năm qua là vì ông ‘sợ lá cờ Việt Cộng’.
“Về nước sẽ nhìn thấy nhiều cờ Việt Cộng, những bích chương, biểu ngữ họ tuyên truyền nên tôi không thích,” ông Nhân, người vượt biên sang Mỹ vào năm 1980 khi ông mới 23 tuổi, nói với VOA.
Theo lời ông giải thích thì lá cờ đỏ sao vàng gợi cho ông ‘cảm giác về một đoàn quân ác lắm trong chiến tranh’.
“Nhất là ngày 30/4 nhìn thấy cờ đỏ tràn ngập thành phố của mình (Sài Gòn), mình thấy khốc liệt quá, hãi hùng quá,” ông nói thêm.
“Lúc còn nhỏ tôi thấy những người xung quanh đi ‘cải tạo’ không thấy ngày về cũng sợ lắm. Lúc đó ai dám nói lên tiếng nói chống đối sẽ bị bắn bỏ,” ông giải thích thêm về ấn tượng của ông đối với màu cờ đỏ.
Ông cho biết lúc đi vượt biên thì ông đang học năm 4 Đại học Y khoa. Mặc dù sau khi tốt nghiệp ông có thể có tương lai vững vàng ở Việt Nam nhưng vì ‘không chấp nhận lý thuyết cộng sản’ nên ông quyết định ra đi. “Nếu ở lại thì tôi cũng phải gia nhập Đoàn, Đảng nếu muốn tồn tại, nhưng tôi không chấp nhận điều đó,” ông nói.
Ông cho biết vào thời điểm đó ông phải ‘che giấu lý lịch’ khi đi học đại học và rằng ông sợ rằng sau này nếu bị phát hiện thì ông sẽ bị trù dập hoặc ‘sẽ không được ưu đãi’.
Ông là người duy nhất trong gia đình khi đó đi vượt biên, ông nói, và kể từ đó ông chỉ duy trì liên lạc với người thân bằng cách ‘gặp gỡ ở một nơi nào đó không nhất thiết ở Việt Nam’.
“Mình chấp nhận mình nhớ quê hương, chấp nhận bị cách ly đất nước nhưng mình chỉ về khi nào không còn cộng sản,” ông Nhân nói.
‘Không còn cộng sản’ là điều mà ông Nhân cho rằng ‘có thể đến rất là bất ngờ, chẳng hạn như mâu thuẫn nội bộ khiến họ sụp đổ’.
Về vấn đề vì sao không thích chính quyền của Đảng Cộng sản lại dẫn đến việc quay lưng lại với quê hương, ông Nhân nói ông ‘không đánh đồng Đảng với đất nước, người dân’ nhưng vẫn quyết định không về.
“Tôi vẫn gặp phần nào những người dân Việt Nam, những người không chấp nhận cộng sản sống xung quanh tôi ở đây,” ông lý giải.
‘Sức chịu đựng cao’
Ông nói ông ‘khác với những người khác vốn đã từng về Việt Nam vì ‘thăm gia đình, thăm quê hương hay cha mẹ đau yếu’. “Sức chịu đựng của con người về sự nhớ thương quê hương, đất nước khác nhau. Tôi có thể chịu đựng được cả chiều dài đến khi nào cộng sản sụp đổ thì mới về,” ông Nhân nói thêm.
Ông giải thích rằng cách nhìn nhận của ông về Việt Nam là ‘không chấp nhận cộng sản’. “Một khi đã cảm thấy là kẻ ác rồi thì suy nghĩ không thay đổi,” ông nói.
Tuy nhiên, ông không cho rằng đó là định kiến mà là ‘cách nhìn nhận chung của nhiều người đang sống ở hải ngoại’
Khi được hỏi tại sao trong bức tranh đầy u tối mà ông nhìn nhận về Việt Nam mà trên 90 triệu người dân trong nước vẫn sống bình thường, ông Nhân nói: “Có thể người dân trong nước chấp nhận hoàn cảnh được sống là vui rồi. Trong khi đó hoàn cảnh của mình ở đây khác. Sự hiểu biết cho phép mình suy nghĩ khác. Sự khác nhau đó cho thấy rằng có thể người dân tiếp tục bị cộng sản áp đặt chế độ độc tài cai trị,” ông Nhân nói. (46:00)
Ông cũng chỉ ra rằng ‘có nhiều người không chấp nhận chế độ nên bỏ nước ra đi’ và rằng ‘nhiều người yên lặng chưa chắc là họ chấp nhận chế độ cộng sản’.
