Tổng thống Donald Trump gây sốc khi tuyên bố sẽ cắt giảm mạnh viện trợ cho Colombia - vốn là đồng minh ruột của Mỹ ở khu vực Nam Mỹ, thậm chí cáo buộc Tổng thống nước này - ông Gustavo Petro là "trùm ma túy bất hợp pháp", theo Reuters.
Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh Reuters.
Trong một bài đăng trên mạng xã hội hôm 19/10, ông Trump gọi ông Petro là “một lãnh đạo ma túy bất hợp pháp, bị xếp hạng thấp và rất không được lòng dân”.
Tổng thống Mỹ cũng gay gắt cảnh báo rằng, ông Petro “tốt hơn nên đóng cửa các hoạt động ma túy, nếu không Mỹ sẽ làm điều đó thay ông ta - và sẽ không làm một cách nhẹ nhàng đâu".
Trả lời phóng viên trên chiếc Không lực Một, ông Trump nói Colombia “không hề chiến đấu chống ma túy”. Ông tuyên bố sẽ công bố mức thuế nặng mới đối với đồng minh ruột ở Nam Mỹ vào thứ Hai.
Ông Trump thậm chí chỉ trích ông Petro có “thái độ xấu với nước Mỹ” và phàn nàn rằng nạn buôn ma túy vẫn tiếp diễn “dù Mỹ đã chi hàng tỷ USD viện trợ - một sự lãng phí khổng lồ”.
“TỪ HÔM NAY, TẤT CẢ CÁC KHOẢN VIỆN TRỢ, TRỢ CẤP HOẶC THANH TOÁN DƯỚI BẤT KỲ HÌNH THỨC NÀO ĐỐI VỚI COLOMBIA SẼ BỊ CHẤM DỨT”, ông Trump viết.
Bộ trưởng Chiến tranh Mỹ Pete Hegseth cùng ngày thông báo lực lượng Mỹ vừa tấn công một tàu được cho là chở “lượng lớn ma túy” có liên hệ với lực lượng đang xung đột với chính phủ của ông Petro. Bộ trưởng Hegseth không cung cấp bằng chứng, chỉ chia sẻ đoạn video ngắn quay cảnh con tàu bốc cháy sau vụ nổ hôm thứ Sáu tuần trước.
Về phía mình, ông Petro - người cũng rất hoạt ngôn trên mạng xã hội - lập tức bác bỏ cáo buộc của ông Trump, khẳng định Colombia đang nỗ lực mạnh mẽ trong cuộc chiến chống ma túy đồng thời cho rằng ông chủ Nhà Trắng đang "bị cố vấn lừa dối”.
Ông Petro cũng tự nhận mình là “kẻ thù số một của ma túy” tại Colombia và chỉ trích ông Trump “thô lỗ, thiếu hiểu biết với đất nước chúng tôi”.
Bộ Ngoại giao Colombia lên án tuyên bố của ông Trump là “mối đe dọa trực tiếp tới chủ quyền quốc gia, khi gợi ý một hành động can thiệp bất hợp pháp vào lãnh thổ Colombia”.
Bộ trưởng Quốc phòng Colombia Pedro Sánchez nói thêm rằng đất nước ông “đã sử dụng mọi nguồn lực và hy sinh nhiều sinh mạng trong cuộc chiến chống buôn lậu ma túy.”
Động thái mới của ông Trump làm dấy lên lo ngại về một cuộc đối đầu ngày càng mở rộng ở Nam Mỹ, trong bối cảnh Mỹ đã gia tăng sức ép với Venezuela và Tổng thống Nicolás Maduro. Hải quân, chiến đấu cơ và máy bay không người lái của Mỹ hiện đang hoạt động trong khu vực, với lý do “tham gia xung đột vũ trang” chống các băng đảng ma túy. Ông Trump cũng cho phép các chiến dịch bí mật trên lãnh thổ Venezuela.
Khác với Venezuela, Colombia vốn là đồng minh lâu năm và là nước nhận viện trợ nhiều nhất của Mỹ trong khu vực. Tuy nhiên, theo Liên Hợp Quốc, diện tích trồng coca ở Colombia đã đạt mức cao kỷ lục năm ngoái, và các vùng nông thôn lại chứng kiến bạo lực tái bùng phát sau gần một thập kỷ kể từ thỏa thuận hòa bình với lực lượng nổi dậy FARC.
Hồi tháng 9, chính quyền Trump đã liệt Colombia vào danh sách các nước “không hợp tác” trong cuộc chiến chống ma túy, dù khi đó Washington vẫn miễn trừng phạt cắt viện trợ.
Theo số liệu của Mỹ, Colombia nhận được khoảng 230 triệu USD viện trợ trong năm tài khóa kết thúc ngày 30/9 - giảm mạnh so với mức 700 triệu USD những năm trước.
Ông Petro, tổng thống cánh tả đầu tiên của Colombia, đã nhiều lần va chạm với ông Trump trong năm nay. Trước đó, ông từ chối cho phép các chuyến bay trục xuất người di cư của Mỹ hạ cánh, khiến Trump đe dọa áp thuế.
Bộ Ngoại giao Mỹ thậm chí từng tuyên bố sẽ hủy visa của ông Petro khi ông dự Đại hội đồng Liên Hợp Quốc ở New York, sau khi ông kêu gọi binh sĩ Mỹ “không tuân theo mệnh lệnh của ông Trump”.
Hai bên cũng xung đột quanh các vụ Mỹ không kích tàu thuyền ở vùng biển Caribe. Ngày 19/10, Tổng thống Petro cáo buộc chính quyền Trump “sát hại dân thường Colombia”, nhắc đến vụ tấn công ngày 16/9 mà ông nói đã giết chết một ngư dân tên Alejandro Carranza. Ông Petro khẳng định Carranza “chỉ là một người đánh cá, không liên quan đến ma túy”, và chiếc thuyền của ông “bị hỏng động cơ” khi trúng tên lửa.
“Mỹ đã xâm phạm lãnh thổ chúng tôi, phóng tên lửa giết chết một ngư dân nghèo, hủy hoại gia đình và con cái của ông ấy”, ông Petro viết, đồng thời cho biết ông đã yêu cầu Viện công tố khởi kiện Mỹ tại các tòa án quốc tế.
Nhà Trắng và Lầu Năm Góc chưa phản hồi về cáo buộc này.
Kể từ đầu tháng 9, Mỹ đã thực hiện 7 vụ tấn công trong khu vực nhằm vào “nghi phạm buôn ma túy”, khiến ít nhất 32 người thiệt mạng.
Bà Elizabeth Dickinson, nhà phân tích cấp cao của tổ chức International Crisis Group phụ trách khu vực Andes, nhận định: “Việc Mỹ tự đẩy xa đồng minh quân sự mạnh nhất của mình ở Nam Mỹ vào thời điểm căng thẳng với Venezuela lên đến đỉnh điểm là điều cực kỳ khó hiểu và thiếu khôn ngoan".
Theo bà, mối quan hệ Mỹ–Colombia vốn được coi là nền tảng trong chính sách khu vực của Washington, nhưng “sự khôn ngoan ấy đang bị vứt bỏ, và hậu quả có thể sẽ vô cùng nghiêm trọng".
Trong khi đó, Colombia đã mất một phần lớn viện trợ khi ông Trump cắt ngân sách Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) hồi đầu năm, và đợt cắt mới này có thể ảnh hưởng trực tiếp đến hợp tác quân sự cũng như nỗ lực chống các nhóm nổi dậy.
