|
Con đường khác biệt của Trung Quốc
Khi thế giới đang lo ngại về một "bong bóng AI" đang hình thành, Bắc Kinh lại đang chọn một con đường thực dụng khác với cách Thung lũng Silicon theo đuổi siêu trí tuệ nhân tạo.
Mỹ đang đổ hàng tỷ USD và đốt hàng gigawatt điện trong cuộc chạy đua để vượt Trung Quốc trong bước tiến hóa tiếp theo của trí tuệ nhân tạo. Một bước tiến mà theo nhiều người sẽ có sức mạnh thay đổi trật tự thế giới, ngang với bom nguyên tử.
Thế nhưng, Trung Quốc lại đang tham gia một cuộc đua khác. Kể từ khi OpenAI ra mắt ChatGPT gần ba năm trước, Thung lũng Silicon đã chi một lượng lớn tiền để theo đuổi "chén thánh" của AI: trí tuệ nhân tạo tổng hợp (AGI), một cỗ máy có khả năng sánh ngang hoặc vượt qua tư duy con người.
Những người ủng hộ AGI tin rằng công nghệ này sẽ mang lại lợi thế quân sự không thể vượt qua cho Mỹ, giúp chữa bệnh ung thư, giải quyết biến đổi khí hậu và loại bỏ nhuộc công việc lặp đi lặp lại như kế toán, dịch vụ khách hàng.
Ngược lại, ở Trung Quốc, Chủ tịch Tập Cận Bình gần đây lại ít đề cập đến AGI. Thay vào đó, ông thúc đẩy ngành công nghệ trong nước "hướng mạnh mẽ vào các ứng dụng" – tạo ra các công cụ thực tế, chi phí thấp, giúp tăng hiệu quả cho nền kinh tế Trung Quốc và dễ dàng thương mại hóa.
Hai tầm nhìn khác biệt này cho thấy một cuộc đặt cược trực diện với rủi ro đáng kể. Nếu Trung Quốc sai, họ có thể tụt lại phía sau Mỹ trong công nghệ quan trọng nhất của thế kỷ 21. Nhưng nếu AGI vẫn chỉ là một giấc mơ xa vời, như nhiều người ở Thung lũng Silicon hiện nay tin tưởng, thì Trung Quốc sẽ có vị thế để vượt lên trên đối thủ toàn cầu trong việc khai thác tối đa AI ở dạng hiện tại và lan truyền các ứng dụng của nó trên toàn thế giới.
Hiện nay tại Trung Quốc, các mô hình AI nội địa tương tự như ChatGPT đang được chính phủ cho phép sử dụng để chấm điểm kỳ thi đầu vào cấp ba, cải thiện dự báo thời tiết, điều phối cảnh sát và tư vấn cho nông dân về việc luân canh cây trồng.
Đại học Thanh Hoa, ngôi trường được ví như Học viện Công nghệ Massachusetts (MIT) của Trung Quốc, đang triển khai một bệnh viện ứng dụng AI, nơi các bác sĩ con người sẽ được hỗ trợ bởi các đồng nghiệp ảo với dữ liệu bệnh tật cập nhật nhất. Robot thông minh cũng được sử dụng để vận hành các "nhà máy không đèn" (nơi robot làm việc hoàn toàn tự động, không cần ánh sáng) trong ngành ô tô và kiểm tra khiếm khuyết trên vải dệt ngay trên máy dệt.
Trung Quốc không hướng tới các ứng dụng AI đao to búa lớn mà phải gắn với đời sống thực tế.
"Họ coi các ứng dụng AI có tác động lớn không phải là điều để bàn luận trong tương lai, mà là điều cần tận dụng ngay lập tức", Julian Gewirtz, cựu quan chức Hội đồng An ninh Quốc gia chuyên về cạnh tranh công nghệ với Trung Quốc dưới thời chính quyền Biden, nhận xét.
Tất nhiên, các công ty công nghệ Mỹ cũng đang phát triển nhiều ứng dụng thực tế dựa trên AI hiện có. Google đã tích hợp vào các dòng điện thoại thông minh Pixel mới nhất tính năng dịch theo thời gian thực, trong khi các công ty tư vấn Mỹ đang sử dụng AI để tạo các bài thuyết trình trên PowerPoint và tóm tắt các cuộc phỏng vấn cho khách hàng. Nhiều công ty khác thì dùng AI để cải thiện việc khám phá thuốc và dịch vụ giao đồ ăn.
Tuy nhiên, không giống như Mỹ, nơi phần lớn để ngành công nghệ tự phát triển, Bắc Kinh đang dồn toàn lực nhà nước vào tầm nhìn của mình. Hồi tháng 1, chính phủ trung ương đã công bố quỹ đầu tư AI trị giá 8,4 tỷ USD nhằm hỗ trợ các startup. Kể từ đó, các chính quyền địa phương và ngân hàng nhà nước cũng đã triển khai các chương trình tài trợ của riêng họ, trong khi các thành phố công bố kế hoạch phát triển AI như một phần của chiến dịch mang tên "AI+".
Tuần trước, chính phủ Trung Quốc đã vạch ra tham vọng rộng lớn hơn cho chiến dịch này, kêu gọi thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa việc tích hợp AI vào nghiên cứu khoa học, công nghệ, phát triển công nghiệp và các lĩnh vực khác để "trao quyền toàn diện" cho sự phát triển kinh tế của Trung Quốc vào năm 2030.
Trung Quốc cũng tích cực đón nhận các mô hình mã nguồn mở, cho phép người dùng tải xuống và chỉnh sửa miễn phí, giúp các công ty Trung Quốc xây dựng doanh nghiệp dựa trên công nghệ này với chi phí thấp hơn. Cách tiếp cận này đang giúp AI của Trung Quốc lan rộng khắp thế giới, một xu hướng đã khiến Thung lũng Silicon cũng phải học theo.
Cách tiếp cận thực dụng
Sự nhiệt tình của chính phủ Trung Quốc đối với các ứng dụng AI thực tế hơn thể hiện rõ nhất tại Hùng An, thành phố cách Bắc Kinh hai giờ xe về phía nam.
Vào tháng 2, thành phố này đã công bố ra mắt một mô hình AI nông nghiệp, sử dụng công nghệ từ startup DeepSeek của Trung Quốc, để cung cấp hướng dẫn cho nông dân địa phương về việc chọn giống cây trồng, gieo hạt và kiểm soát sâu bệnh.
Cơ quan khí tượng của thành phố đang sử dụng DeepSeek để cải thiện độ chính xác của các bản tin thời tiết. DeepSeek cũng giúp cảnh sát địa phương phân tích báo cáo vụ án và quyết định cách phản ứng với các trường hợp khẩn cấp.
Nhánh 12345 tại Hùng An, một đường dây nóng hỏi đáp của chính phủ xử lý hàng trăm nghìn cuộc gọi mỗi ngày trên toàn quốc, đang sử dụng DeepSeek để phân loại và chuyển tiếp các yêu cầu.
Bắc Kinh không có lựa chọn nào khác ngoài việc đi theo một con đường AI khác. Các lệnh hạn chế thương mại của Mỹ, đặc biệt là đối với các loại chip bán dẫn cao cấp, đã gây khó khăn cho các công ty AI Trung Quốc trong việc cạnh tranh trực diện với các gã khổng lồ Mỹ về quy mô huấn luyện các mô hình tiên tiến nhất.
Sự lựa chọn này càng hợp lý hơn khi ngày càng có nhiều nghi ngờ về lợi tức đầu tư của việc theo đuổi quy mô, Jeffrey Ding, giáo sư tại Đại học George Washington cho biết.
"Bạn để cho người dẫn đầu về công nghệ, trong trường hợp này là Mỹ, chịu chi phí thăm dò, và sau đó bạn cố gắng trở thành người đi sau nhanh chóng hoặc là người tối ưu hóa việc triển khai", ông nói.
Giống như internet, phải vượt qua sự sụp đổ của bong bóng dot-com và nhiều năm phát triển trước khi có thể định hình lại nền kinh tế toàn cầu, việc xác định ai thắng ai thua trong AI có thể mất hàng thập kỷ.
VietBF@ Sưu tập
|
|
