Chuyên gia chỉ ra các quốc gia hưởng lợi từ "Tuyến đường Trump"

[nguoiduatinabc]

Sự xuất hiện của "Tuyến đường Trump" sẽ biến khu vực Caucasus phía Nam thành tâm điểm cạnh tranh các tuyến vận tải trọng yếu của Eurasia. Đây là nhận định của chuyên gia Trung tâm Nghiên cứu Địa Trung Hải, thuộc Trường Kinh tế và Chính trị Thế giới.

Trước đó, Armenia và Mỹ đã đạt được thỏa thuận về triển khai "Tuyến đường Trump vì hòa bình và thịnh vượng quốc tế", theo đó sẽ thiết lập "Hành lang Zangezur" dài 40 km, nối Azerbaijan với vùng lãnh thổ ngoại Nakhichevan thông qua miền nam Armenia.

"Trước mắt chúng ta, khu vực Caucasus phía Nam đang trở thành trung tâm của cuộc cạnh tranh giành các tuyến vận tải trọng yếu của Eurasia, trong đó Hoa Kỳ - một quốc gia không nằm về mặt địa lý trong Eurasia - đang tìm cách giành quyền kiểm soát. Điều này chắc chắn làm dấy lên lo ngại ở Nga, Iran và Trung Quốc", chuyên gia nhận định.

Theo ông Meloyan, việc xây dựng hành lang Zangezur sẽ đặc biệt có lợi cho ba quốc gia: Azerbaijan, Thổ Nhĩ Kỳ và Hoa Kỳ.

Đối với Baku, quốc gia này sẽ không chỉ có được tuyến đường bộ trực tiếp nối với vùng đất ngoại vi của mình, mà còn tạo được lối đi thẳng đến Thổ Nhĩ Kỳ, từ đó tiếp cận các thị trường toàn cầu thông qua các cảng biển Thổ Nhĩ Kỳ. Ngoài ra, thông qua hành lang Zangezur, Azerbaijan sẽ củng cố vai trò trung chuyển giữa phương Đông và phương Tây, đồng thời tăng cường ảnh hưởng chính trị trong khu vực.

Đối với Thổ Nhĩ Kỳ, việc hình thành hành lang Zangezur sẽ tạo điều kiện mở rộng quan hệ thương mại với các nước Trung Á và trở thành trung tâm logistics then chốt. "Nhìn chung, khi dự án được triển khai, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ có những triển vọng kinh tế lớn: tăng lưu lượng hàng hóa, triển khai các dự án cơ sở hạ tầng mới và củng cố vai trò trung chuyển tại khu vực Eurasia", ông Meloyan nhấn mạnh.



Còn đối với Hoa Kỳ, theo chuyên gia, mục tiêu chủ yếu là địa - chính trị. Một liên doanh Mỹ sẽ giành quyền kiểm soát các dòng vận tải tại Caucasus phía Nam, và Washington có thể sẽ có tiếng nói quyết định trong việc ai được phép sử dụng "Tuyến đường Trump". Như vậy, một dự án giao thông kinh tế đã biến thành công cụ ảnh hưởng địa chính trị, có thể được dùng để chống lại Nga, Trung Quốc và Iran.

"Điều này khiến hành lang trở nên kém hấp dẫn hơn đối với các nhà vận tải từ những quốc gia này, đồng nghĩa với việc Armenia và Azerbaijan sẽ thu được ít lợi nhuận hơn", ông Meloyan bổ sung.

Việc Nga sử dụng tuyến vận tải logistics mới sẽ phụ thuộc vào mối quan hệ của nước này với Armenia và Azerbaijan. Tuy nhiên, sự kiểm soát của Mỹ đối với hành lang Zangezur có thể bị coi là đe dọa đến vị thế thống trị truyền thống của Nga tại Nam Caucasus, đồng thời làm suy yếu vai trò trung gian của Nga trong khu vực, ông Meloyan giải thích.

Đối với Iran, sự xuất hiện của hành lang Zangezur dưới ảnh hưởng của Mỹ trước hết là vấn đề an ninh. Điều này cũng có thể ảnh hưởng đến kết nối giao thông giữa Nga và Iran.
Vào thời điểm phù hợp với lợi ích của mình, Mỹ có thể sử dụng ảnh hưởng tại khu vực để phá hoại hành lang giao thông quốc tế "Bắc - Nam". Hơn nữa, sự ra đời của hành lang Zangezur có thể thúc đẩy nhanh việc hình thành tuyến vận tải quốc tế xuyên Caspi (Trans-Caspian), nối châu Âu với Trung Á mà không đi qua Nga.
"Thực tế, mục tiêu là loại bỏ vị thế ưu thế và những lợi ích kinh tế mà Nga đang hưởng từ khả năng trung chuyển và logistics của mình", ông Meloyan nhấn mạnh.
Theo chuyên gia, trong vấn đề này, Armenia là bên dễ bị tổn thương nhất. Nước này có nguy cơ đánh mất niềm tin từ Iran và Nga. Tuy nhiên, ngược lại, Armenia hy vọng rằng khi dự án được triển khai, họ sẽ nhận được sự đổi lại là việc mở lại các tuyến thương mại. Cụ thể, biên giới với Thổ Nhĩ Kỳ và Azerbaijan - hiện nay đang đóng với cả hai quốc gia - sẽ được mở cửa. Điều này sẽ giúp Armenia chấm dứt tình trạng phong tỏa giao thông kéo dài hàng thập kỷ, vốn đã ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế Armenia, chuyên gia giải thích.