Theo như ông Hun Sen và các con trong thơi gian qua vẫn trụ vững quyền lực nhờ sự hậu thuẫn từ Trung Quốc và một hệ thống chính trị được xây dựng như pháo đài. Cha nắm quyền, con chia nhau ghế nóng, còn dân nghèo thì lầm lũi trong cảnh khó khăn tại đất nước Campuchia, vì vậy khi nhắc đến Hun Sen là nhắc đến một triều đại gia đình trị mà nhiều người ví như “vương triều” hiện đại vì gia đình này nắm trọn quyền lực.
Dân Campuchia chẳng mấy ai ưa gì nhà Hun Sen, nhưng mở miệng phản đối thì dễ vào tù, thậm chí mất mạng.
Quốc tế cũng nhìn chế độ này với ánh mắt ngao ngán, nhưng ông Hun Sen và các con vẫn trụ vững nhờ sự hậu thuẫn từ Trung Quốc và một hệ thống chính trị được xây dựng như pháo đài. Hãy cùng lật lý lịch ba “cậu ấm” nhà Hun Sen để thấy cái cách gia đình này nắm trọn quyền lực.
1. Hun Manet – “Thái tử” lên ngôi
Hun Manet, con trai cả, sinh năm 1977, người từng học và tốt nghiệp học viện sĩ quan West Point danh tiếng Hoa Kỳ, hiện là quyền Thủ tướng Campuchia (từ 22/8/2023), kế vị cha mình. Nói thẳng, cái ghế này chẳng khác gì “tổng thống” với quyền lực tối cao, chỉ thiếu cái danh. Anh ta được Hun Sen chuẩn bị kỹ càng từ lâu để tiếp quản ngai vàng chính trị.
• Học vấn: Manet là niềm tự hào của gia đình khi trở thành người Campuchia đầu tiên tốt nghiệp Học viện Quân sự West Point danh giá ở Mỹ (1999), thời cựu Tổng thống Bill Clinton còn tại vị. Sau đó, anh ta lấy bằng thạc sĩ kinh tế tại Đại học New York (2002) và tiến sĩ kinh tế tại Đại học Bristol, Anh (2008). Nói chung, hồ sơ học vấn “xịn” không phải bàn.
• Sự nghiệp: Từ một quân nhân trẻ, Manet leo nhanh như diều gặp gió: thiếu tướng (2011), trung tướng (2013), rồi đại tướng (2018). Anh ta từng chỉ huy Lục quân, Phó Tổng tư lệnh Lực lượng Vũ trang Hoàng gia (RCAF), và nắm đội cận vệ của cha. Giờ đây, với ghế thủ tướng, Manet là “vua con” thực sự, được dân chúng nhìn với con mắt vừa tò mò vừa dè chừng.
• Mắm muối: Manet được cha “đẩy” mạnh, từ việc đàm phán hòa bình với Thái Lan ở Preah Vihear (2008-2011) đến xây dựng hình ảnh thân thiện trên mạng xã hội. Facebook của anh ta có gần triệu người theo dõi, toàn đăng ảnh cười tươi, bắt tay dân chúng. Nhưng đằng sau nụ cười ấy là cái bóng quyền lực của cha, khiến nhiều người tự hỏi: “Liệu Manet có thực sự tự đứng được không, hay chỉ là con rối của Hun Sen?”
2. Hun Manith – “Mắt thần” tình báo
Hun Manith, con trai thứ hai, sinh năm 1981, là Trung tướng và Cục trưởng Cục Tình báo, Bộ Quốc phòng Campuchia. Nói về độ “cứng” trong hệ thống an ninh, Manith là số một, nắm chặt mọi động tĩnh trong nước.
• Học vấn: Thông tin về học vấn của Manith khá mờ nhạt, chỉ biết anh ta du học nước ngoài và được đào tạo chuyên sâu về an ninh. Có lẽ gia đình muốn giữ bí mật để tăng vẻ “bí ẩn” cho “mắt thần” này.
• Sự nghiệp: Manith không chỉ nắm tình báo mà còn là “cánh tay phải” của Hun Sen trong việc kiểm soát quân đội và chính trị. Anh ta giữ nhiều vai trò quan trọng như Phó Chủ tịch Ủy ban Giải quyết biểu tình, Phó Tổng thư ký Ủy ban Giải quyết tranh chấp đất đai, và Phó Chánh văn phòng Thủ tướng. Nói trắng ra, bất cứ ai muốn “ho” ở Campuchia, Manith đều biết trước.
• Mắm muối: Manith là kiểu người đứng sau hậu trường, không ồn ào như anh trai nhưng cực kỳ nguy hiểm. Dân chúng đồn rằng, nếu có ai dám chống đối nhà Hun Sen, Manith sẽ là người “xử lý” đầu tiên. Hệ thống tình báo của anh ta được ví như mạng nhện, giăng khắp mọi ngõ ngách, khiến đối thủ chính trị chỉ cần ló mặt là “tiêu đời”.
3. Hun Many – “Ngôi sao” trẻ của chính trường
Hun Many, cậu út sinh năm 1982, hiện là Phó Thủ tướng Campuchia (từ 21/2/2024), trẻ nhất lịch sử nước này. Anh ta cùng anh trai Manet chia nhau quyền lực, như “nhiếp chính” trong chế độ gia đình trị.
• Học vấn: Many du học ở Pháp, Mỹ, và Úc, lấy bằng cử nhân khoa học chính trị, thạc sĩ quan hệ quốc tế, và thạc sĩ chuyên về chống khủng bố. Hồ sơ học vấn cũng “khủng” không kém anh cả.
• Sự nghiệp: Bắt đầu từ trợ lý cho cha năm 2008, Many nhanh chóng leo lên ghế nghị sĩ Hạ viện (đại diện tỉnh Kampong Speu), Bộ trưởng Hành chính công (2023), và giờ là Phó Thủ tướng. Anh ta còn lãnh đạo Hội Thanh niên Đảng CPP, xây dựng hình ảnh trẻ trung, năng động để lôi kéo giới trẻ.
• Mắm muối: Many là “hoàng tử” của truyền thông, luôn xuất hiện với nụ cười rạng rỡ và những bài phát biểu đầy cảm hứng. Nhưng đừng để vẻ ngoài hào nhoáng đánh lừa – anh ta là mảnh ghép quan trọng trong bộ máy quyền lực nhà Hun Sen, được giao nhiệm vụ “làm đẹp” hình ảnh gia đình.
Hun Sen – “Vua cha” đứng sau tất cả
Ông Hun Sen, cựu Thủ tướng, hiện là Chủ tịch Thượng viện và Chủ tịch Đảng Nhân dân Campuchia (CPP). Dù đã rời ghế thủ tướng, ông vẫn là “vua cha” nắm thực quyền, chẳng khác gì vua chúa thời xưa. Vua Norodom Sihamoni vẫn còn đó, nhưng chỉ là cái bóng mờ trước quyền lực của Hun Sen. Với hơn 40 năm cầm quyền, Hun Sen xây dựng một triều đại gia đình trị vững chắc, nhưng cũng bị chỉ trích vì tham nhũng tràn lan và đàn áp đối lập không khoan nhượng.
• Chiến lược sống còn: Để giữ quyền lực, nhà Hun Sen dựa vào Trung Quốc như “bùa hộ mệnh”. Giữa lằn ranh địa chính trị với VN và Thái Lan, họ khéo léo chơi trò cân bằng, nhưng không ngần ngại “bán rẻ” lợi ích quốc gia để củng cố vị thế. Hun Sen còn tạo “kẻ thù giả” – lúc thì gợi lên nỗi sợ bị Việt Nam xâm lược, lúc thì Thái Lan đe dọa – để dân chúng luôn cảm thấy cần “người bảo vệ” như ông.
• Mắm muối: Hun Sen thẳng tay triệt hạ đối thủ, từ cấm đảng đối lập CNRP đến bắt giam, thủ tiêu những ai dám lên tiếng. Dân chúng chán ngán, gọi chế độ này là “triều đại Hun” đầy tham nhũng. Quân đội Campuchia, dù được đầu tư, lại yếu kém khi đối đầu với Thái Lan, như vụ đụng độ ở Preah Vihear. Nhiều người tin rằng, nếu Thái Lan hay một thế lực nào đó “đánh mạnh”, chế độ Hun Sen sẽ lung lay như lâu đài cát.
Thể chế Hun Sen sẽ trụ được bao lâu?
Câu hỏi triệu đô: Triều đại Hun Sen sẽ kéo dài đến khi nào? Hiện tại, với ba người con nắm giữ các vị trí then chốt và ông Hun Sen vẫn kiểm soát CPP, chế độ này vẫn còn “cứng”. Sự hậu thuẫn từ Trung Quốc, cùng hệ thống an ninh – tình báo chặt chẽ của Hun Manith, giúp gia đình Hun Sen duy trì quyền lực trước áp lực trong và ngoài nước.
Tuy nhiên, vết rạn đã xuất hiện:
• Dân chúng chán ngán: Sau hơn 15 năm chịu ảnh hưởng nặng nề từ Trung Quốc (các dự án vay nợ, đất đai bị bán rẻ), người dân Campuchia khao khát một con đường tự do, dân chủ hơn. Sự bất mãn lan rộng, đặc biệt trong giới trẻ.
• Quân đội yếu kém: Dù được đầu tư, quân đội Campuchia vẫn lép vế trước Thái Lan. Nếu xung đột biên giới bùng nổ, chế độ Hun Sen có thể mất uy tín nghiêm trọng.
• Áp lực quốc tế: Các nước phương Tây ngày càng chỉ trích chế độ này vì vi phạm nhân quyền và đàn áp đối lập. Nếu Trung Quốc giảm hậu thuẫn, gia đình Hun Sen sẽ rơi vào thế khó.
Dự đoán? Nếu không có biến cố lớn (như xung đột quân sự hay phong trào dân chúng bùng nổ), chế độ này có thể kéo dài thêm một thập kỷ nhờ sự kiểm soát chặt chẽ và “máy móc” gia đình trị. Nhưng nếu áp lực từ dân chúng hoặc quốc tế tăng cao, cộng thêm sự suy yếu trong nội bộ CPP, triều đại Hun Sen có thể sụp đổ nhanh hơn dự kiến – có lẽ trong 5-10 năm tới.
Kết luận:
Nhà Hun Sen là hiện thân của gia đình trị kiểu mới ở Campuchia – quyền lực, tham nhũng, và sự đàn áp đi đôi với nhau. Hun Manet, Manith, và Many là những “cậu ấm” được đào tạo bài bản, nhưng cái bóng của cha họ quá lớn, khiến người ta tự hỏi: Liệu họ có thể tự đứng vững, hay chỉ là những quân cờ trong ván bài của “vua cha”? Dân Campuchia thì vẫn lầm lũi, chờ một ngày đổi thay, nhưng con đường ấy còn lắm chông gai
