Những đứa trẻ là con một, bị coi ngoại lệ về mặt nhân khẩu học, giờ đây phổ biến khắp nước Mỹ - xu hướng gắn liền với sức ép ngày càng tăng của gánh nặng kinh tế.
Vài năm trước, Hallie Parker tham gia một nhóm WhatsApp gồm những phụ nữ thế hệ Millennials (sinh năm 1980-1996) tự gọi mình là bà mẹ già - hầu hết họ đều gần 40 tuổi khi lần đầu có con.
Một nửa trong số đó có hai con, bao gồm Parker (33 tuổi). Nửa còn lại chỉ có một con và không có kế hoạch sinh thêm. Nhưng Parker là phụ huynh duy nhất trong nhóm là con một trong gia đình. "Nếu bạn có thắc mắc về con một, có thể hỏi tôi", cô bày tỏ.
Ngay lập tức, cô nhận được hàng loạt câu hỏi: Bạn có cô đơn không? Bạn có muốn có anh chị em không? Bố mẹ bạn đã làm gì để bình thường hóa chuyện đó?
Theo Business Insider, sự lo lắng trong cuộc trò chuyện trên nhóm chat của Parker cho thấy rõ ràng rằng ở Mỹ, con một vẫn bị coi là ngoại lệ về mặt nhân khẩu học, và là ngoại lệ đáng ngờ.
Người không có anh chị em thường bị coi là những đứa trẻ cô đơn, hay thay đổi tâm trạng, thích ra lệnh và không thể vui chơi với người khác. Cảm giác được hưởng đặc quyền của họ khiến những người xung quanh bối rối.
Bùng nổ sinh con một
Không có gì ngạc nhiên khi nước Mỹ chưa bao giờ có một tổng thống là con một. Trong các cuộc khảo sát, hầu hết người Mỹ vẫn nói rằng gia đình lý tưởng là có hai đứa con được nuôi dưỡng bởi cha mẹ đã kết hôn. Dường như không có ai mong muốn chỉ sinh một đứa con.
Nhưng điều không mong muốn đó chính xác là những gì đang xảy ra: Thời đại của con một đã đến.
Quay trở lại năm 1978, Hội đồng Quốc gia về Quan hệ Gia đình của Mỹ đã công bố một bài báo có tựa đề "Gia đình một con: Một phong cách sống mới", như thể đang giới thiệu một hiện tượng phản văn hóa kỳ lạ. Vào thời điểm đó, khoảng 11% các gia đình Mỹ chỉ có một con.
Đến năm 2015, con số đó đã tăng gấp đôi, lên 22%. Trong khi đó, các gia đình đông con ngày càng trở nên hiếm hoi như gia đình con một trước đây.
Vào đầu những năm 1980, 28% phụ nữ có 4 đứa con trở lên. 30 năm sau, con số đó chỉ còn 10%. Các gia đình có một con có thể là kết quả ít được mong muốn nhất khi người Mỹ hình dung về cuộc sống trong mơ, nhưng trên thực tế, đây là cấu hình gia đình phát triển nhanh nhất ở đất nước này.
Ngày càng nhiều gia đình Mỹ chỉ sinh một con. Ảnh: Hasan Albari/Pexels.
Không khó để nhìn ra lý do các gia đình không có anh chị em ruột ngày càng phổ biến. Trong nửa thế kỷ qua, chi phí nuôi con đã tăng nhanh hơn nhiều so với mức lương trung bình. Phụ nữ Mỹ sinh con muộn hơn, vì có ít thời gian hơn để sinh thêm con.
Sự gia tăng của số lượng con một được thúc đẩy bởi xu hướng sinh con muộn. Nhìn chung, phụ nữ Mỹ sinh con muộn hơn, nhưng sự chậm trễ này rõ rệt nhất ở những người có trình độ học vấn cao nhất.
Những phụ nữ trong nhóm trò chuyện của Parker ban đầu muốn có nhiều hơn một con, nhưng khi phải chịu đứng gánh nặng về kinh tế và thể chất sau khi có con đầu lòng, họ đã thay đổi suy nghĩ.
Trong một cuộc khảo sát năm 2021, khoảng 1/4 số phụ huynh cho biết không có thêm con đã liệt kê lý do là tài chính. Trong thời kỳ Đại suy thoái, 23% gia đình chỉ có một con; không phải ngẫu nhiên mà sự bùng nổ sinh đẻ lại diễn ra trong thời kỳ bùng nổ kinh tế chưa từng có.
Chi phí trung bình để nuôi một đứa trẻ ở Mỹ từ khi sinh ra đến 18 tuổi là 310.000 USD vào năm 2022 - và gấp đôi nếu tính 4 bốn năm học phí đại học toàn phần.
Định kiến về "căn bệnh" con một
Granville Stanley Hall, nhà tâm lý học nhận bằng tiến sĩ từ Harvard, là người có nhiều chỉ trích nhắm vào con một nhất từng thấy.
Sử dụng một phương pháp sơ sài hơn là khoa học, Hall đã yêu cầu các giáo sư đại học chia sẻ những câu chuyện về "những đứa trẻ kỳ lạ và đặc biệt" mà họ đã gặp. Chỉ vì con một được nhắc đến nhiều hơn so với những đứa trẻ nói chung, ông kết luận rằng con một vốn có khiếm khuyết: ốm yếu, không hòa đồng với người khác, có xu hướng ảo tưởng tạo ra những người bạn đồng hành tưởng tượng.
Hall tuyên bố vào năm 1907 rằng con một "tự thân nó đã là một căn bệnh".
Trong những thập kỷ tiếp theo, rất nhiều "chuyên gia" dựa vào các phương pháp đáng ngờ tương tự đã lặp lại những tuyên bố sai lầm của Hall, những tuyên bố này đã ngấm vào nền văn hóa rộng lớn.
Sau đó, vào những năm 1980, nhà tâm lý học xã hội Toni Falbo - bản thân bà cũng là con một - đã tiến hành kiểm chứng nghiêm ngặt các ý tưởng của Hall. Khi xem xét 141 nghiên cứu về sự phát triển tính cách ở con một, bà phát hiện ra rằng họ không khác biệt với những đứa trẻ có anh chị em, nhưng có một ngoại lệ đáng chú ý: Họ đạt điểm "tốt hơn đáng kể so với các nhóm khác về động lực thành tích và sự điều chỉnh cá nhân".
Đúng vậy: Con một đạt điểm cao hơn. Đây là một phát hiện đã được lặp lại nhiều lần kể từ đó. Nhìn chung, con một không hề nhút nhát, có đặc quyền hay cô đơn hơn những người bạn cùng lứa có anh chị em.
Ngược lại, các cuộc khảo sát cho thấy con một khi lớn lên sẽ học cách tự giải trí và tự giải quyết vấn đề của mình.
Họ không ngại ăn một mình. Họ rất giỏi trong việc xây dựng tình bạn thân thiết giống như gia đình. Sự thoải mái khi ở một mình có thể giúp họ từ chối những mối quan hệ không lành mạnh: Một nghiên cứu cho thấy con một có nhiều khả năng ly hôn hơn những bạn cùng lứa có anh chị em.
Và con một có xu hướng đạt thành tích học tập cao và rất độc lập, có lòng tự trọng cao, có nhiều khả năng trở thành CEO hơn những đứa trẻ khác. Thomas Edison, Jack Welch, Carl Icahn đều là con một.
Nhưng thành công của họ có thể liên quan nhiều đến gia cảnh hơn là khuynh hướng tính cách. Các gia đình con một có xu hướng được giáo dục nhiều hơn và giàu có hơn, điều này mang lại cho trẻ em một lợi thế kép: cha mẹ có nhiều thời gian và tiền bạc hơn để chi tiêu, và ít con cái hơn để chăm sóc.
Trong cuộc trò chuyện nhóm của mình, Parker đã cố gắng trấn an những bà mẹ lo lắng về đứa con duy nhất họ có.
Cô nói với họ rằng thích việc mình là con một. Ngay từ nhỏ, cô đã biết điều đó mang lại cho cô nhiều cơ hội hơn. Parker thích cưỡi ngựa, một sở thích mà cha mẹ sẽ không bao giờ chi trả được nếu cô có thêm anh chị em.
Mặc dù có định kiến rằng con một thường hư hỏng, Parker luôn háo hức chia sẻ đồ ăn vặt và đồ chơi của mình với những người bạn khác. Cô lớn lên và nghe những câu chuyện về thai kỳ khó khăn của mẹ, vì vậy không bao giờ đòi có thêm em.
Tuy nhiên, những người là con một như Parker phải chịu áp lực rất lớn để thành công, một phần do gánh nặng tài chính mà họ phải chịu. Không có anh chị em nào giúp đỡ, chỉ có con cái phải đối mặt với viễn cảnh trở thành người chăm sóc duy nhất cho cha mẹ.
Khó có thể thấy trước được sự trỗi dậy của thế hệ con một có tác động gì đối với tương lai của nước Mỹ: Liệu nhiều con một hơn có dẫn đến một thế giới được điều hành bởi những đứa trẻ hư hỏng, thiếu sự đồng cảm và không được đào tạo về hợp tác không?
Các chuyên gia, đáng ngạc nhiên, trả lời là "không".
Khi số lượng con một tăng lên, những đặc điểm cá nhân, kỹ năng xã hội và động lực gia đình của họ có thể chứng minh là những công cụ cần để phát triển trong cuộc sống hiện đại. Trong một nước Mỹ đang chia rẽ hơn bao giờ hết, đứa con một có thể chính là thứ đưa mọi người trở lại với nhau.
VietBF@ sưu tập
