Ukraine chuẩn bị cho kịch bản tệ nhất
Ông Trump đã cam kết sẽ chấm dứt xung đột Nga - Ukraine "trong 24 giờ" mặc dù ông hầu như không nêu chi tiết về kế hoạch này và đe dọa sẽ chấm dứt hỗ trợ quân sự cho Kiev nếu không bắt đầu đàm phán hòa bình với Moscow.
"Chúng tôi đang chuẩn bị cho kịch bản tồi tệ nhất khi ông Trump ngừng tất cả các nguồn hỗ trợ", Trung tướng Ihor Romanenko, cựu Phó Tổng tham mưu trưởng Lực lượng vũ trang Ukraine nói với Al Jazeera.
Ông Donald Trump. Ảnh: Getty
"Kế hoạch hòa bình" của ông Trump vẫn còn mơ hồ nhưng các nhà quan sát cho biết rất có thể nó sẽ bao gồm việc nhượng lại một số hoặc toàn bộ các khu vực do Nga kiểm soát, chiếm gần 19% lãnh thổ Ukraine để đổi lấy một thỏa thuận hòa bình hoặc đóng băng các vị trí trên tiền tuyến.
Ông Trump, người thường tự mô tả mình là một nhà đàm phán ấn tượng, cũng cho biết nếu Moscow không bắt đầu đàm phán hòa bình, ông sẽ đánh cược bằng cách cung cấp vũ khí tiên tiến cho Kiev.
Tuy nhiên theo ông Romanenko, thật khó để mong đợi bất kỳ điều gì từ ông Trump. Nhận định của ông đã được một trợ lý của Tổng thống Volodymyr Zelensky hưởng ứng. Theo người này, ông Trump "không giống như những tổng thống khác. Ông ấy có thể thay đổi quyết định của mình", cố vấn này cho hay.
"Chúng tôi đã tiếp cận đội ngũ của ông ấy với một kế hoạch có lợi cho chúng tôi và phương Tây. Ông ấy thích nó", cố vấn trên tiết lộ khi đề cập đến đề xuất mà ông Zelensky đã trình bày với ông Trump trong cuộc gặp của họ tại New York vào tháng 9.
Kế hoạch này vạch ra việc thay thế một lực lượng quân đội Mỹ đang đồn trú ở châu Âu bằng quân đội Ukraine và Kiev "chia sẻ" nguồn tài nguyên thiên nhiên của mình với các đối tác phương Tây.
Trong khi đó, dư luận Ukraine đang dần chuyển sang lập trường ủng hộ một thỏa thuận hòa bình với Nga. Theo một cuộc thăm dò của Gallup công bố ngày 19/11, 52% người dân Ukraine được hỏi muốn xung đột kết thúc "càng sớm càng tốt", ngay cả khi điều này đòi hỏi phải nhượng bộ lãnh thổ. Chỉ có 38% người được hỏi muốn Kiev "chiến đấu đến khi chiến thắng", giảm mạnh so với con số 73% vào năm 2022.
"Giờ đây chúng tôi muốn hòa bình, không phải chiến thắng", bà Valentyna Krasovets, 68 tuổi ở Kiev có cháu trai đã tử trận ở tiền tuyến phía Đông Nam vào tháng 9/2023 cho biết.
"Tôi không muốn mất thêm người thân trong gia đình nữa. Tôi đã quá già để thức dậy vì tiếng còi báo động không kích mỗi đêm", bà nói với Al Jazeera.
Từ khóa hợp tác với ông Trump là "lợi nhuận"
Một cố vấn khác của Tổng thống Zelensky là Mykhailo Podolyak cho rằng từ khóa trong việc đối phó với ông Trump chính là "lợi nhuận". Ông Trump có thể không hủy bỏ quyết định của Tổng thống Biden khi cho phép Ukraine sử dụng tên lửa tầm xa có độ chính xác cao do Mỹ cung cấp để tấn công lãnh thổ Nga nếu ông ấy "thu lợi" từ điều đó, ông Podolyak nhận định.
"Đó có thể là lợi nhuận về danh tiếng, chính trị hoặc kinh tế. Hoặc thậm chí đó có thể là lợi nhuận của việc làm bẽ mặt Tổng thống Putin. Bất kỳ lợi nhuận nào cũng phù hợp với ông ấy", cố vấn của Tổng thống Zelensky nhận định với hãng thông tấn Ukraine Interfax ngày 21/11.
Tuy nhiên, cho đến nay, theo một nhà phân tích tại Kiev, chính phủ Ukraine vẫn lo lắng về việc phải làm gì khi ông Trump trở lại Nhà Trắng vào tháng 1/2025.
"Không có chiến lược mới nào, mọi người đều liên tục thay đổi quan điểm của mình", nhà phân tích Aleksey Kushch nói với Al Jazeera. Ông cho biết thời điểm quan trọng sẽ là khi ông Trump bổ nhiệm một Đại sứ Mỹ mới tại Kiev và một đặc phái viên cho cuộc xung đột Nga - Ukraine.
Richard Grenell, người từng là giám đốc tình báo của ông Trump vào năm 2020 và phản đối tư cách thành viên NATO của Ukraine, đã được nêu tên là một ứng cử viên tiềm năng.
Một nhân vật chủ chốt khác có thể ảnh hưởng đến tương lai của Ukraine là Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Marco Rubio, người được ông Trump bổ nhiệm làm ngoại trưởng. Cho đến nay, ông Rubio vẫn thích đàm phán với Moscow hơn là tăng cường viện trợ quân sự cho Ukraine. Ông là 1 trong 15 nghị sĩ đảng Cộng hòa đã bỏ phiếu phản đối việc cung cấp 61 tỷ USD hỗ trợ quân sự cho Ukraine hồi tháng 4. Đảng Cộng hòa đã trì hoãn dự luật trong nhiều tháng và sự chậm trễ này góp phần lớn vào những thành quả quân sự của Nga ở miền Đông Ukraine.
Ông Trump thông báo đề cử ông Rubio ngày 13/11 và chỉ trong vòng vài giờ, Ngoại trưởng Ukraine Andrii Sybiha cho biết ông mong muốn "thúc đẩy hòa bình thông qua sức mạnh ở Ukraine". Ông Sybiha đã nhắc lại cụm từ mà ông Zelensky sử dụng khi chúc mừng ông Trump đắc cử ngày 5/11.
Nikolay Mitrokhin, một nhà nghiên cứu tại Đại học Bremen của Đức, cho biết trong khi kết luận về ảnh hưởng của từng thành viên trong đội ngũ của ông Trump hoàn toàn là suy đoán thì có những dấu hiệu cho thấy ông Zelensky đã từ bỏ lập trường chính của mình về việc trả lại tất cả các khu vực bị chiếm đóng, bao gồm cả bán đảo Crimea mà Moscow đã sáp nhập vào năm 2014. Trước khi ông Trump giành chiến thắng, Kiev khẳng định họ sẽ không công nhận các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng là một phần của Nga.
VietBF@ Sưu tập
