MỹMarcella Hill, 44 tuổi, chật vật bởi các triệu chứng tiền mãn kinh, trầm cảm, đau nhức cơ thể và giảm ham muốn tình dục, quyết định uống testosterone để tươi trẻ lại.
"Tôi thực sự đau khổ, không thể sống khó chịu thế này được", bà nói, cho biết đi khám được bác sĩ kê đơn dùng gel testosterone bôi vai, nhưng triệu chứng không cải thiện. Thất vọng vì bác sĩ không hỗ trợ thêm, bà đến một phòng khám địa phương và bắt đầu uống thuốc testosterone dạng viên, liều cao hơn. Sau hai năm uống testosterone liên tục, bà hào hứng vì bản thân như "hồi xuân", ham muốn tình dục quay trở lại "như thời đại học".
Bà ca ngợi testosterone trên mạng xã hội, lập kênh TikTok để kể về trải nghiệm của mình. Chỉ sau vài ngày, video của bà bùng nổ với 9 triệu lượt xem, hàng trăm bình luận đồng cảm.
Hill là một trong nhiều phụ nữ độ tuổi tiền mãn kinh sử dụng các liệu pháp liên quan đến hormone nam giới để mong muốn trẻ hóa và giảm khó chịu. Số đơn thuốc testosterone tại Mỹ tăng gần 50% từ năm 2013 đến năm 2023. Các bác sĩ cho biết không chỉ nam giới, phụ nữ độ tuổi 40-50 cũng quan tâm đến nó.
"Cứ như một cơn sốt vậy. Họ mách nhau rằng đây là loại thuốc thần kỳ", tiến sĩ Rebecca Dunsmoor-Su, giám đốc y tế của Gennev, một công ty telehealth chuyên về mãn kinh, cho biết.
Bệnh nhân thường được kê đơn gel, viên hoặc miếng dán testosterone, khi đến các spa y tế và dịch vụ y tế từ xa (telehealth). Vì vậy, số người sử dụng testosterone có thể nhiều hơn thống kê.
Testosterone là hormone sinh dục nam, đóng nhiều vai trò trong cơ thể. Ở nam giới, nó làm tăng khối lượng cơ bắp, ham muốn tình dục và khiến làm giọng nói trầm hơn. Ở phụ nữ, lượng testosterone thường thấp hơn nhiều, song nó cũng làm tăng ham muốn tình dục, sức khỏe cơ bắp và năng lượng. Thông thường, lượng testosterone ở nam cao hơn khoảng 15 lần so với nữ giới.
Ở cả nam và nữ, testosterone giảm theo tuổi tác là điều bình thường. Nam giới bắt đầu giảm testosterone từ tuổi 30, nữ khoảng 40 tuổi. Lúc này, cả hai giới tính không nhất thiết bổ sung hormone.
Các triệu chứng tiền mãn kinh ở phụ nữ như dao động nội tiết tố kèm theo kinh nguyệt không đều, lú lẫn, mất ngủ và rụng tóc thường bắt đầu vài năm trước khi mãn kinh. Nếu bệnh nhân có các triệu chứng như trầm cảm, thờ ơ với bạn đời và ham muốn tình dục thấp, các bác sĩ thường đánh giá nồng độ testosterone bằng xét nghiệm máu trước khi quyết định điều trị.
Loại gel testosterone được kê đơn cho phụ nữ. Ảnh: PRCPB
Các sản phẩm testosterone dạng bôi lần đầu tiên xuất hiện trên thị trường vào những năm 2000. Theo tiến sĩ Amy Voedisch, bác sĩ sản phụ khoa tại Stanford Medicine, làn sóng săn lùng testosterone ở phụ nữ chỉ thực sự bùng nổ trong những năm gần đây. Trước đó, họ hiếm khi đề xuất với bác sĩ các liệu pháp liên quan đến hormone này. Giờ đây, hầu như mọi bệnh nhân mãn kinh đến phòng khám của bà Voedisch đều chủ động hỏi về nó.
"Họ thường đặt vấn đề thế này: 'Tôi đang nghe podcast và họ nói tôi nên dùng nó' hoặc 'Tôi theo dõi người này trên Instagram, cô ấy đã sử dụng'", tiến sĩ Voedisch cho biết.
Trên các diễn đàn như Reddit, rất nhiều bài đăng ca ngợi lợi ích của testosterone trong việc cải thiện năng lượng và ham muốn tình dục ở phụ nữ. Tuy nhiên, tiến sĩ Dunsmoor-Su nói rằng các tuyên bố này không dựa trên bằng chứng khoa học.
Theo tiến sĩ Jan Shifren, giám đốc Trung tâm Sức khỏe Phụ nữ Trung niên của Bệnh viện Đa khoa Massachusetts, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) chưa phê duyệt liệu pháp testosterone cho phụ nữ. Tuy nhiên, bác sĩ có thể kê đơn để điều trị chứng giảm ham muốn tình dục sau khi loại trừ các nguyên nhân khác, như nguyên nhân y tế và tâm lý. Dù vậy, trong các nghiên cứu lâm sàng, hiệu quả của hormone này không quá rõ rệt.
Ngoài việc giảm nồng độ hormone, nguyên nhân phụ nữ giảm ham muốn tình dục rất đa dạng, chẳng hạn lo lắng, trầm cảm, các tình trạng chuyển hóa như huyết áp cao hoặc tiểu đường. Một số người bị kiệt sức vì chăm sóc con cái và trách nhiệm gia đình.
Tiến sĩ Shifren khuyến cáo phụ nữ nên giải quyết các vấn đề khác trước khi nghĩ đến sử dụng testosterone. Khi được bác sĩ kê đơn và theo dõi cẩn thận, testosterone tương đối an toàn, ít tác dụng phụ. Tuy nhiên, phụ nữ chỉ nên sử dụng 5 mg mỗi ngày, bằng 10% liều lượng của nam giới.
Liều cao hơn có thể gây ra các tác dụng phụ như mụn trứng cá, lông rậm rạp, thậm chí là mùi cơ thể. Một số tác dụng phụ kéo dài vĩnh viễn. Tiến sĩ Voedisch nhớ lại một bệnh nhân cuối cùng đã ngừng liệu pháp testosterone sau khi giọng bắt đầu thay đổi.
Tiến sĩ Voedisch cũng cảnh báo về các tác dụng phụ do dùng thuốc không đúng liều lượng. Các triệu chứng kéo dài khoảng vài tháng, ngay cả khi bệnh nhân đã ngừng dùng thuốc. Dù vậy, bà cũng thông cảm với những phụ nữ tiền mãn kinh thiếu các lực chọn chăm sóc sức khỏe.
"Chúng ta đã phớt lờ sức khỏe phụ nữ trong một thời gian rất dài. Làn sóng sử dụng testosterone cũng xuất phát từ sự thất vọng với hệ thống y tế và mong muốn cảm thấy tốt hơn về bản thân", Tiến sĩ Voedisch nói.
VietBFsưu tập
