Ông Trump vẫn đối mặt vụ truy tố ở bang Georgia cùng nhiều vụ kiện dân sự, trong khi các vụ án hình sự khác đã không còn đặt ra rủi ro về hình phạt nhưng vẫn gây ảnh hưởng đến hình ảnh của ông.
Vào thời điểm này năm ngoái, Donald Trump đang phải đối mặt 4 vụ truy tố có thể khiến ông phải ngồi tù nhiều năm, và hàng trăm triệu USD tiền phạt từ các vụ án dân sự chống lại ông.
Hiện tại, các vụ án hình sự không còn đặt ra nhiều rủi ro với ông Trump. Công tố viên đặc biệt Jack Smith đã hủy bỏ cả hai vụ truy tố cấp liên bang liên quan cáo buộc lật kèo bầu cử 2020 và xử lý sai tài liệu mật, do Bộ Tư pháp có quy tắc lâu đời là không truy tố các tổng thống đương nhiệm.
Dù vậy, "tàn dư" của hai vụ truy tố vẫn đeo bám ông Trump. Smith hôm 7/1 đã hoàn thiện báo cáo về hai vụ này, được cho là nêu ra các sai phạm của ông Trump, và gửi cho Bộ trưởng Tư pháp Merrick Garland. Thẩm phán tòa án liên bang Aileen Cannon đã đáp ứng yêu cầu của phía ông Trump về trì hoãn công bố báo cáo, nhưng lệnh này sẽ hết hiệu lực vào tuần sau.
Garland đã nói rằng ông sẽ công bố báo cáo, trong khi đội ngũ của ông Trump có ý định tiếp tục cuộc chiến pháp lý để chặn động thái này.
Ông Donald Trump tại sự kiện vận động ở Butler, bang Pennsylvania ngày 5/10/2024. Ảnh: AFP
Về lý thuyết, ông Trump có thể ân xá cho bản thân trong các vụ án liên bang khi trở thành tổng thống. Tuy nhiên, ông không thể làm vậy trong hai vụ án cấp bang.
Hồi tháng 5/2024, bồi thẩm đoàn New York kết luận ông Trump có tội với 34 cáo buộc làm giả hồ sơ kinh doanh để chi tiền ém thông tin liên quan sao khiêu dâm Stormy Daniels trước cuộc bầu cử hồi năm 2016.
Thẩm phán ban đầu ấn định tuyên án ông Trump vào tháng 7/2024, vài tháng trước ngày bầu cử, nhưng mốc này bị hoãn lại sau khi Tòa án Tối cao Mỹ ra phán quyết rằng cựu tổng thống được miễn trừ pháp lý với các hành động công vụ khi còn tại nhiệm. Các luật sư của ông lập luận rằng phán quyết này đồng nghĩa vụ án nên bị hủy, vì cáo trạng dựa một phần vào bằng chứng liên quan đến thời gian ông Trump cầm quyền.
Thẩm phán Juan Merchan đã bác bỏ lập luận đó trong phán quyết ngày 16/12/2024. Vài tuần sau, Merchan tuyên bố sẽ kết án Tổng thống đắc cử vào ngày 10/1, vài ngày trước khi ông Trump tuyên thệ nhậm chức. Ông Trump bày tỏ sự giận dữ trong cuộc họp báo tại Mar-a-Lago đầu tuần trước, cho rằng việc tuyên án ảnh hưởng tới uy tín và phẩm giá của ông.
Hôm 10/1, Merchan ra phán quyết "miễn hình phạt vô điều kiện", tức là ông Trump sẽ không phải ngồi tù, bị quản chế hay chịu bất kỳ khoản tiền phạt nào, nhưng bị lưu hồ sơ là "có tội". Ông Trump sẽ là người mắc trọng tội và bị kết án đầu tiên trở thành tổng thống Mỹ.
Mặc dù không phải chịu bất cứ hình phạt nào, Tổng thống đắc cử vẫn bày tỏ bất bình, gọi phiên tòa là "trò hề đáng khinh" và nhấn mạnh "cần hủy bỏ hoàn toàn vụ án", cho thấy ông khả năng cao sẽ kháng cáo.
Phía ông Trump có thời hạn 30 ngày nộp "thông báo kháng cáo" để tòa phúc thẩm Manhattan thụ lý và xem xét. Quá trình kháng cáo có thể kéo dài nhiều tháng, thậm chí vài năm.
Tòa phúc thẩm Manhattan sẽ xem xét lập luận từ đội ngũ pháp lý của ông Trump và văn phòng công tố viên quận Manhattan, tổ chức tranh tụng để kiểm chứng thông tin, quan điểm các bên. Nếu nỗ lực bất thành, ông Trump có thể tiếp tục kháng cáo lên tòa tối cao bang New York ở thành phố thủ phủ Albany.
Một "bóng ma" khác sẽ đeo bám ông Trump trong nhiệm kỳ hai là vụ truy tố với cáo buộc âm mưu lật kèo bầu cử ở bang Georgia. Vụ kiện được khởi xướng từ tháng 8/2023, công tố viên hạt Fulton Fani Willis đưa ra cáo trạng với 19 người, trong đó có ông Trump.
Bà Willis đã bị tòa tước tư cách công tố viên trong vụ kiện, do có quan hệ tình ái với cấp dưới, nhưng phán quyết không đồng nghĩa vụ truy tố ông Trump đã được xóa bỏ. Bà Willis đã kháng cáo lên tòa án tối cao bang Georgia.
Nếu thắng, bà Willis khả năng cao sẽ duy trì vụ án đến khi ông Trump mãn nhiệm mới đề xuất ngày xét xử, bởi quá trình này sẽ mất nhiều tháng, không phù hợp để triển khai khi ông đương chức. Giới chức Georgia cũng có thể thay thế bà Willis và công tố viên mới có thể tiếp tục hoặc hủy cáo trạng nhằm vào ông Trump.
Ông Trump còn đang đối mặt hàng loạt vụ kiện dân sự.
Tổng thống đắc cử có thể chịu đòn giáng mạnh về tài chính từ vụ kiện do tổng chưởng lý New York Letitia James khởi xướng tháng 9/2022, cáo buộc ông nhiều lần gian lận trong hoạt động kinh doanh ở bang này, thổi phồng giá trị tài sản để có được những khoản vay ngân hàng hoặc điều khoản bảo hiểm ưu đãi.
Thẩm phán New York Arthur Engoron hồi tháng 2/2024 phán quyết ông Trump phải nộp phạt tổng cộng 464 triệu USD. Ông Trump bác bỏ mọi cáo buộc và đệ đơn kháng cáo. Tòa phúc thẩm mở phiên tranh tụng hồi cuối tháng 9 và chưa ra phán quyết.
Sau khi ông Trump đắc cử, luật sư của ông đề nghị văn phòng bà James từ bỏ vụ kiện, cho rằng nỗ lực của tổng chưởng lý New York có thể cản trở công việc của ông Trump. Bà James bác bỏ lập luận này.
Tổng thống đắc cử Trump còn đối mặt hai yêu cầu bồi thường 5 triệu USD và 83,3 triệu USD mà các bồi thẩm đoàn ở Manhattan đưa ra trong vụ kiện phỉ báng, do cựu nhà báo E. Jean Carroll khởi xướng nhằm vào ông hồi năm 2019 và 2022.
Ông Trump đang kháng cáo các phán quyết. Một tòa phúc thẩm cuối tháng 12/2024 đã giữ nguyên phán quyết bồi thường 5 triệu USD. Phát ngôn viên của ông Trump tuyên bố sẽ tiếp tục nỗ lực bác bỏ mức phạt này. Tòa phúc thẩm chưa có phán quyết với án phạt 83,3 triệu USD.
Tổng thống đắc cử đối mặt 8 đơn kiện dân sự từ các nhân viên hành pháp bị thương và nghị sĩ đảng Dân chủ liên quan vụ bạo loạn tại Đồi Capitol ngày 6/1/2021. Ông Trump cho rằng những hành động của ông khi đó được hưởng quyền miễn tố.
Thẩm phán liên bang Washington Amit Mehta đang xem xét lập luận của các bên và dự kiến ra phán quyết trong hè năm nay.
Rắc rối pháp lý gần đây nhất mà ông Trump vướng phải là cáo buộc phỉ báng do nhóm Central Park Five kiện lên tòa án liên bang ở thành phố Philadelphia, bang Pennsylvania hồi tháng 10/2024.
Nhóm gồm 5 nguyên đơn da màu, gốc Latin, bị kết án oan trong vụ một người đi bộ bị cưỡng hiếp tại Công viên Trung tâm ở New York City năm 1989 và phải ngồi tù 5-13 năm, trước khi được minh oan năm 2002 dựa trên bằng chứng ADN và có người thú tội.
Khi tranh luận với ứng viên tổng thống đảng Dân chủ Kamala Harris ngày 10/9, ông Trump nói "Central Park Five sát hại một người và đã nhận tội". Central Park Five yêu cầu ông bồi thường thiệt hại về vật chất cũng như tinh thần vì đã "phỉ báng" họ.
Phía ông Trump bác bỏ, cho rằng phát biểu của ông "về cơ bản là đúng", vì Central Park Five từng nhận tội và nạn nhân bị đánh đến hôn mê, có lúc "được coi như đã chết". Các luật sư còn cho rằng "đây là phát biểu trong tranh luận chính trị, đôi khi có 'lời cường điệu' và khán giả thường không tin những gì họ nghe".
Nhóm 5 người nói họ phải chịu áp lực tinh thần nghiêm trọng và tổn hại thanh danh. Họ đã đề nghị thẩm phán bác bỏ lập luận từ phía ông Trump.
VietBF@sưu tập
