Tổng Thống tân cử Donald Trump tuyên bố chiến thắng trong việc ngăn chặn tình trạng nhập cư bất hợp pháp qua biên giới Mexico sau khi điện đàm với Tổng Thống Mexico Claudia Sheinbaum, nhưng bà cho rằng Mexico đã làm tròn bổn phận của họ và không cần quan tâm tới việc phong tỏa biên giới.
Trump và Sheinbaum nói chuyện với nhau chỉ vài ngày sau khi tổng thống tân cử đe dọa áp đặt thuế quan hoàn toàn mới lên Canada và Mexico theo kế hoạch nỗ lực kiểm soát tình trạng nhập cư bất hợp pháp và ma túy.
Trump cho biết Sheinbaum “đồng thuận trong việc ngăn chặn làn sóng di dân vượt biên qua Hoa Kỳ từ Mexico.” Bản thân Sheinbaum cũng tuyên bố trên mạng xã hội về việc nói với Trump rằng Mexico đã “giải quyết xong” những đoàn di dân bất hợp pháp, gọi cuộc điện đàm là một “buổi trò chuyện suôn sẻ.”
Sheinbaum nói thêm rằng, “Chúng tôi xin nhắc lại, lập trường của Mexico không phải là chuyện phong tỏa biên giới mà là gầy dựng mối bang giao gắn kết giữa các chính phủ và giữa các dân tộc với nhau.”
Trong khi hiệu lực của các mức thuế được Trump đề nghị vẫn chưa rõ ràng, ông cũng nói trong một bài viết trên mạng xã hội Truth Social rằng cuộc điện đàm kết thúc bằng việc “Biên Giới Phía Nam sẽ thực sự bị phong tỏa.” Trump cho biết “cuộc trò chuyện diễn ra như mong đợi.”
Cuộc thảo luận giữa hai nhà lãnh đạo dường như cho Trump biết được tầm ảnh hưởng của việc đe dọa phá vỡ thương mại bằng thuế nhập cảng. Trước nhất, đó là bài viết trên Truth Social do ông viết phần nào tạo ra tác động tới thị trường tài chánh và giúp ông nhận được một phản hồi từ tổng thống Mexico mà ông lập tức mô tả là chiến thắng. Kể cả khi việc đề nghị các mức thuế không thành hiện thực, Trump vẫn có thể nói với những người ủng hộ rằng việc áp đặt mức thuế mới là một công cụ hiệu quả về chính sách đồng thời ông sẽ tiếp tục tận dụng các mối đe dọa về thuế quan.
Sheinbaum viết trên mạng xã hội rằng bà và Trump “đã thảo luận về chiến lược của Mexico liên quan tới các vấn đề nhập cư đồng thời Sheinbaum cũng nói với Trump rằng việc các đoàn di dân không thể tới biên giới phía Bắc (Hoa Kỳ) vì Mexico đang kiểm soát ổn thỏa.”
Nhập cư bất hợp pháp vào Hoa Kỳ qua biên giới Mexico có phần suy giảm nhờ chính quyền Tổng Thống Joe Biden cố kết được một số chính sách hợp tác chặt chẽ hơn với Mexico, vốn là những điều mà Trump dường như đang vỗ ngực xưng tên lấy đó làm công trạng.
Số lượng di dân có mặt tại khu vực biên giới Hoa Kỳ-Mexico giảm 40% so với mức cao nhất từng được ghi nhận trong lịch sử vào Tháng Mười Hai. Mexico tăng cườn đề cao cảnh giác tại các khu vực xung quanh đường sắt và trạm kiểm soát đường cao tốc.
Do Hoa Kỳ ngày càng gia tăng áp lực nhằm ngăn chặn làn sóng di dân tiến về phương Bắc, nên trong vài năm qua, giới chức Mexico cũng tiến hành gom các đoàn di dân trên khắp đất nước lại và đưa họ xuôi về miền Nam Mexico, đây là một chiến lược mà các chuyên gia coi là nỗ lực làm cho di dân sức cùng lực kiệt cho tới chừng nào họ bỏ cuộc.
Vẫn chưa có bên nào làm rõ tình trạng áp đặt thuế quan. Nhưng việc thực hiện chính sách đó có thể làm giá cả hàng hóa tăng vọt và kinh tế giậm chân tại chỗ, có thể làm thỏa thuận thương mại giữa Hoa Kỳ, Canada và Mexico đổ bể, vốn được ký kết trong chính quyền Trump đầu tiên vào năm 2020 tại Tòa Bạch Ốc.
Hôm Thứ Hai, Trump cho biết ông sẽ đánh thuế tất cả hàng hóa nhập cảng vào Hoa Kỳ từ Canada và Mexico với mức 25%, một trong những sắc lệnh hành pháp đầu tiên do ông đề ra sau khi nhậm chức vào ngày 20 Tháng Giêng. Ông cũng đề nghị áp đặt thêm mức thuế 10% lên Trung Quốc vì quốc gia này xuất cảng các loại hóa chất được dùng để bào chế ra fentanyl.
Khi công bố kế hoạch đánh thuế, Trump lên tiếng chỉ trích vấn nạn fentanyl xuất hiện tràn lan trên đường sá Hoa Kỳ cũng như làn sóng di dân vượt biên trái phép, mặc dù tình trạng bắt giữ tại biên giới phía Nam đang ở mức thấp nhất trong bốn năm qua.
Hôm Thứ Tư, Trump cũng cho biết ông đã lập kế hoạch thực hiện một chiến dịch quảng cáo quy mô lớn nhằm giải thích “sức tàn phá khủng khiếp của Fentanyl khi vướng vào loại ma túy này,” đồng thời dự đoán rằng đoạn quảng cáo sẽ giúp công chúng hiểu biết hơn về “mức tàn phá kinh hoàng của loại độc được này.”
Tính tới Tháng Chín, Hoa Kỳ nhập cảng $378.9 tỷ hàng hóa từ Mexico, $322.2 tỷ từ Trung Quốc và $309.3 tỷ từ Canada.