Chính quyền Trump bị kiện vì tinh giản USAID

[sunshine1104]

Hai tổ chức đại diện cho các công chức Mỹ kiện chính quyền Trump nhằm ngăn chặn nỗ lực tinh giản hoặc đóng cửa USAID.

Liên đoàn Nhân viên Chính phủ Mỹ (AFGE) và Hiệp hội Công chức Ngoại giao (AFSA) ngày 6/2 đệ đơn kiện lên toàn án liên bang ở thủ đô Washington nhằm vào Tổng thống Donald Trump, Ngoại trưởng Marco Rubio và Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent cùng các cơ quan của họ, yêu cầu thẩm phán "lập tức chặn các hoạt động đóng cửa USAID".

Đơn kiện cho rằng Tổng thống Trump và các quan chức trong chính quyền của ông đang vượt quyền, vi hiến và vi phạm luật liên bang khi tìm cách tinh giản, thậm chí là đóng cửa Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID).

Vụ kiện diễn ra sau khi Ban Hiệu suất Chính phủ của tỷ phú Elon Musk tăng cường công kích USAID và có các động thái nhằm cắt giảm đáng kể nguồn nhân lực, tài chính của cơ quan này. Các nguồn thạo tin cho hay hiện chỉ có 294 nhân viên USAID được tiếp tục làm việc trong tổng số hơn 10.000 nhân sự trên khắp thế giới. Số còn lại bị sa thải hoặc buộc phải nghỉ phép theo lệnh của chính quyền Trump.

Nguyên đơn đề nghị tòa án ra lệnh cho chính phủ đảo ngược quyết định liên quan USAID và "dừng mọi bước tiếp theo nhằm tinh gọn cơ quan này", trong lúc họ theo đuổi vụ kiện.

"Không hành động nào của bị đơn nhắm vào USAID được quốc hội Mỹ cho phép. Theo luật liên bang, quốc hội là thực thể duy nhất có quyền hợp pháp ra quyết định giải thể USAID", đơn kiện có đoạn.

Các nhóm khởi kiện cho rằng hành động gần đây của Tổng thống Trump là "lạm quyền" của quốc hội.

"Việc tinh giản USAID khiến những công chức tận tụy và gia đình họ rơi vào tình trạng hỗn loạn", chủ tịch AFSA Tom Yazdgerdi cho biết. "Những chuyên viên này đã dành sự nghiệp của mình để thúc đẩy lợi ích cho nước Mỹ ở nước ngoài, chỉ để nhận ra sinh kế của họ bị đảo lộn sau một đêm".


Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại một sự kiện ở thủ đô Washington ngày 6/2. Ảnh: AFP

Ông Trump đầu tuần này tuyên bố không cần thông qua quốc hội để tinh giản USAID. Tuy nhiên, các chuyên gia pháp lý cho rằng Tổng thống không có thẩm quyền pháp lý để đơn phương giải thể các cơ quan liên bang độc lập như USAID.

Đơn kiện cũng đề cập tác động của loạt động thái mà ông Trump thực hiện gần đây để tinh giản USAID, như đóng băng viện trợ nước ngoài và chấm dứt hợp đồng với hàng loạt nhà thầu cũng như bên nhận tài trợ của USAID. Các luật sư cho rằng những hành động này gây "khủng hoảng nhân đạo toàn cầu", khiến hàng nghìn việc làm của người Mỹ bị mất đi và gây nguy hiểm cho lợi ích an ninh quốc gia.

Hiện chưa rõ tòa án có can thiệp trước 23h59 ngày 7/2 hay không, thời điểm toàn bộ nhân viên USAID được tuyển dụng trực tiếp trên toàn cầu sẽ tạm nghỉ có lương, ngoại trừ nhóm lãnh đạo then chốt, nhân sự phụ trách nhiệm vụ quan trọng và các chương trình đặc biệt.

USAID được thành lập theo đạo luật của quốc hội Mỹ vào năm 1961 và được phân bổ ngân sách gần 43 tỷ USD mỗi năm, tập trung vào hoạt động cứu trợ nhân đạo và hỗ trợ phát triển trên toàn thế giới. USAID cung cấp viện trợ nhân đạo cho hơn 100 quốc gia như cứu trợ thiên tai, hỗ trợ y tế, sức khỏe và hỗ trợ thực phẩm khẩn cấp.

Chính quyền Trump nhắm vào USAID khi các đồng minh của ông, trong đó có tỷ phú Musk, tìm cách tinh giản bộ máy chính phủ và cắt giảm các khoản hỗ trợ nước ngoài.

Musk và các quan chức của ông Trump nhiều lần chỉ trích USAID bất tuân mệnh lệnh, không chấp hành chính sách "Nước Mỹ trên hết" của Tổng thống đề nghị đóng cửa cơ quan này. Khi được hỏi về khả năng cho USAID dừng hoạt động, ông chủ Nhà Trắng ngày 4/2 trả lời "có vẻ là vậy", đồng thời khen ngợi tỷ phú Musk đã đánh giá kỹ lưỡng cơ quan này.

USAID hiện được đặt dưới sự lãnh đạo của Ngoại trưởng Rubio, người được ông Trump chỉ định làm quyền Giám đốc cơ quan. Chính quyền ông Trump muốn sáp nhập USAID vào Bộ Ngoại giao Mỹ và chấm dứt tính độc lập của nó, nhưng chưa rõ mức độ khả thi bởi việc này cần được quốc hội chấp thuận.