Iran bất ngờ ra quyết định hạt nhân quan trọng có thể chọc Mỹ 'nổi cơn thịnh nộ'

[PinaColada]

Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian vừa ký ban hành luật đình chỉ hợp tác giữa Iran và Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) – cơ quan giám sát hạt nhân thuộc Liên Hợp Quốc – theo thông tin từ hãng truyền thông nhà nước Tasnim. Trước đó, quốc hội Iran đã bỏ phiếu thông qua quyết định đình chỉ này.


Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian phát biểu tại Cung điện Grand Kremlin ở Moscow, Nga ngày 17/1/2025. Ảnh Getty Image
Phản ứng trước tin tức, người phát ngôn IAEA nói với Newsweek: “Chúng tôi đã nắm được thông tin và đang chờ thông báo chính thức từ phía Iran".

Việc đình chỉ hợp tác với IAEA có thể được Iran sử dụng làm đòn bẩy trong các cuộc đàm phán hạt nhân tương lai, mặc dù hiện không có cuộc đối thoại nào được lên kế hoạch, sau khi Tehran bác bỏ lời đề nghị tái khởi động đàm phán của Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Trước đó, Bộ Ngoại giao Iran từng tuyên bố rằng việc mong đợi quay lại hợp tác bình thường ngay sau các cuộc không kích từ Mỹ và Israel là “phi thực tế” và nước này không thể đảm bảo an toàn cho các thanh sát viên hạt nhân quốc tế.

Ông Trump từng tuyên bố các cuộc không kích của Mỹ đã gây ra sự “xóa sổ hoàn toàn” các cơ sở hạt nhân của Iran. Các quan chức cấp cao Iran cũng thừa nhận thiệt hại nghiêm trọng tại các cơ sở này, song các thanh sát viên quốc tế vẫn chưa được tiếp cận để đánh giá mức độ chính xác của tổn thất.

Ba cơ sở hạt nhân chính bị ảnh hưởng gồm Fordow, Natanz và Isfahan.

Iran tố cáo IAEA, đòi xét xử lãnh đạo cơ quan
Tehran tiếp tục cáo buộc IAEA đưa ra các quyết định mang động cơ chính trị, và cho rằng nghị quyết hồi tháng 5 của Hội đồng thống đốc 35 nước – vốn tuyên bố Iran không tuân thủ nghĩa vụ hạt nhân – đã tạo cớ cho Mỹ và Israel tiến hành tấn công quân sự.

Tổng giám đốc IAEA Rafael Grossi nhiều lần cảnh báo các cơ sở hạt nhân không nên bị tấn công, đồng thời kêu gọi các bên tìm giải pháp ngoại giao để tránh hậu quả thảm khốc.

Tuy nhiên, ông Ali Mozaffari – Phó Chánh án Iran – được tờ Iran International trích lời cho rằng, ông Grossi đã có “hành vi lừa dối” và có thể bị xét xử vắng mặt vì phải “chịu trách nhiệm” về những gì đã xảy ra.

Iran cứng rắn, Mỹ - Israel đe dọa can thiệp thêm
Israel đã nhiều lần cáo buộc Iran tìm cách phát triển vũ khí hạt nhân – một mối đe dọa mang tính “sinh tồn” khiến Tel Aviv buộc phải hành động. Mỹ cũng tham gia các cuộc tấn công nhằm vô hiệu hóa chương trình hạt nhân Iran.

Về phần mình, Iran khẳng định chương trình hạt nhân của họ chỉ phục vụ mục đích dân sự và hòa bình. Tuy nhiên, việc nước này từng làm giàu uranium đến mức gần đạt cấp độ vũ khí – vượt xa mức cần thiết cho phát điện – đã khiến quốc tế lo ngại rằng Iran có thể chế tạo bom nguyên tử nếu muốn.

Tổng thống Trump cảnh báo rằng Mỹ sẽ tiếp tục can thiệp quân sự nếu Iran tiếp tục làm giàu uranium và khôi phục các cơ sở hạt nhân.

VietBF@ sưu tập