Đàm phán thương mại Mỹ - Nhật vướng mắc vấn đề thuế quan ô tô

[Romano]

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 29/6 nói rằng thương mại ô tô giữa Mỹ và Nhật Bản là không bình đẳng...Tuyên bố này được đưa ra vào thời điểm chưa đầy 1 tuần nữa là thuế suất cao hơn của thuế quan đối ứng sẽ có hiệu lực đối với hàng hóa Nhật vào Mỹ nếu hai nước không đạt được một thỏa thuận thương mại.

“Nhật Bản không mua xe của Mỹ, có phải vậy không? Và chúng ta vẫn tiếp nhận hàng triệu, hàng triệu ô tô Nhật vào Mỹ. Như vậy là không bình đẳng”, ông Trump nói trong một cuộc trả lời phỏng vấn kênh Fox News.

“Tôi đã giải thích việc đó với Nhật Bản, và họ đã hiểu. Mỹ có thâm hụt thương mại lớn với Nhật Bản, và họ cũng hiểu điều đó. Mỹ đang có nhiều dầu. Nhật Bản có thể mua dầu Mỹ và nhiều hàng hóa khác của Mỹ”, ông chủ Nhà Trắng nói.

Tuần vừa rồi, ông Ryosei Akazawa - nhà đàm phán thương mại cấp cao nhất của Nhật Bản - đã tới Washington để có vòng đàm phán thương mại thứ bảy với các quan chức Mỹ. Ông Akazawa đã kéo dài chuyến công du này với hy vọng sẽ đạt được một thỏa thuận thương mại trước ngày 9/7 - thời hạn mà chính quyền ông Trump dự kiến sẽ áp lại thuế suất cao hơn của thuế đối ứng với các quốc gia chưa đạt được thỏa thuận thương mại với Mỹ.

Trong một tuyên bố của Chính phủ Nhật Bản ngày 29/6, Tokyo cho biết ông Akazawa và Bộ trưởng Bộ thương mại Mỹ Howard Lutnick đã có một “cuộc thảo luận hiệu quả” và nhất trí tiếp tục tìm kiếm một thỏa thuận có lợi cho cả hai nước.

Từ những gì ông Trump nói trong cuộc trả lời phỏng vấn Fox News, hiện chưa rõ liệu Mỹ và Nhật đã tiến gần đến một thỏa thuận hay chưa, hay Nhật có được Mỹ gia hạn miễn thuế đối ứng thêm hay không. Thay vào đó, ông Trump nói Mỹ có thể đơn phương thiết lập điều khoản thương mại với nhật Bản.

“Tôi sẽ gửi thư”, ông Trump nói, nhắc lại kế hoạch gửi thư tới từng nước để đơn phương đưa ra mức thuế quan của Mỹ. “Tôi có thể gửi một lá thư tới Nhật, viết là: ‘Nhật Bản thân mến, chuyện là thế này. Các bạn sẽ phải trả thuế quan 25% đối với ô tô các bạn xuất khẩu sang Mỹ’”.

Hôm thứ Năm tuần vừa rồi, trước khi lên đường tới Washington đàm phán thương mại, ông Akazawa khẳng định Nhật Bản không thể chấp nhận mức thuế quan 25% mà Mỹ áp lên ô tô nước này, và nói thêm rằng các hãng xe Nhật sản xuất nhiều ô tô ở Mỹ hơn là số xe mà các hãng này xuất khẩu từ Nhật sang Mỹ.

Về số liệu chi tiết, vị Bộ trưởng nói các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản xuất xưởng khoảng 3,3 triệu xe tại Mỹ mỗi năm, trong khi chỉ xuất khẩu 1,37 triệu xe sang Mỹ. Ông cũng nói các hãng xe Nhật đã đầu tư hơn 60 tỷ USD vào Mỹ và tạo ra hơn 2,3 triệu việc làm tại Mỹ.

“Chúng tôi đã nhiều lần giải thích với Mỹ rằng ngành công nghiệp ô tô của Nhật Bản có đóng góp lớn vào nền kinh tế Mỹ và chúng tôi có ý định sẽ tiếp tục giải thích rõ về vấn đề này và tìm kiếm sự thấu hiểu. Trong bất kỳ trường hợp nào, chúng tôi xem thuế quan ô tô 25% mà Mỹ áp dụng với xe Nhật là không thể chấp nhận được”, ông nói.

Thuế quan ô tô đang chứng tỏ là một nút thắt lớn trong đàm phán thương mại Mỹ - Nhật, vì Mỹ đang xoáy mạnh vào thâm hụt thương mại với Nhật trong lĩnh vực này, trong khi phía Nhật cố gắng bảo vệ ngành công nghiệp ô tô - một trụ cột chính của nền kinh tế Nhật Bản. Cũng theo ông Akazawa, trong số 3,3 triệu ô tô mà các hãng xe Nhật sản xuất ở Mỹ mỗi năm, có khoảng 300.000 xe được xuất khẩu từ Mỹ sang các quốc gia khác, giúp tạo ra một khoản thặng dư thương mại cho Mỹ.

Dù vậy, Nhật Bản vẫn có thặng dư thương mại 8,6 nghìn tỷ yên (59,4 tỷ USD) với Mỹ trong năm ngoái, mức cao thứ 5 trong lịch sử. 82% trong số thâm hụt này đến từ ô tô và linh kiện ô tô.

Tuy là đồng minh thân cận của Mỹ, Nhật Bản bị Mỹ áp thuế quan đối ứng 24%, hiện đang được giảm còn 10% đến hết ngày 8/7. Ngoài ra, Nhật Bản bị Mỹ đánh thuế ô tô 25% và thuế nhôm, thép 50% tương tự như tất cả các quốc gia khác.

Tokyo đến nay giữ nguyên lập trường là sẽ tìm cách giải quyết tất cả các vấn đề thuế quan với Mỹ trong một gói thỏa thuận chung, bao gồm cả thuế quan đối ứng và thuế quan theo ngành. Đến nay, thuế quan đã khiến xuất khẩu của Nhật Bản sang Mỹ sụt giảm mạnh, nhất là ở mặt hàng ô tô. Nền kinh tế Nhật đang đối mặt nguy cơ rơi và một cuộc suy thoái kỹ thuật trước thềm cuộc bầu cử Thượng viện dự kiến diễn ra vào ngày 20/7.