Singapore, một quốc đảo trũng thấp, không xa lạ gì với những tình huống khó khăn do lũ lụt, và mối đe dọa bị nhấn chìm luôn hiện hữu. Tuy nhiên, quốc gia này vẫn tự hào về những chiến lược quy hoạch dài hạn, ứng phó với những cảnh báo về các vấn đề tồi tệ hơn sắp tới.
Theo đài truyền hình CNN, Singapore dự báo mực nước biển xung quanh có thể dâng lên 1,15m vào cuối thế kỷ này. Trong “kịch bản phát thải cao” trong dự báo mới nhất của chính phủ, mực nước biển có thể tăng tới 2m vào năm 2150. Cộng thêm ảnh hưởng của triều cường, mực nước biển đôi khi có thể vượt quá mức hiện tại tới 5m, cao hơn khoảng 30% diện tích của quốc gia này.
Để đối phó với mối đe dọa trên, chính phủ Singapore đã đề xuất một giải pháp mang tính dài hạn: xây dựng một chuỗi đảo nhân tạo dài 12km, đóng vai trò như một bức tường chắn biển bảo vệ toàn bộ bờ biển Đông Nam dài 50km của quốc gia. Dự án này, với tên gọi dự kiến là "Long Island", có thể mất hàng thập kỷ và tiêu tốn hàng tỷ USD để hoàn thành. Diện tích quy hoạch là khoảng 7,7 km², được khai hoang từ Eo biển Singapore.
Ba hòn đảo nhân tạo được kết nối với nhau tạo thành bức tường chắn biển cho Singapore. Ảnh: URA
Ý tưởng về dự án này bắt đầu từ những năm 1990, nhưng chỉ trong những năm gần đây, nó mới thu hút được sự chú ý mạnh mẽ. Vào năm 2023, Cơ quan Quy hoạch Đô thị (URA) Singapore đã công bố bản thiết kế ban đầu, bao gồm ba khu đất được kết nối bằng các cửa thủy triều và trạm bơm.
Các nghiên cứu kỹ thuật và môi trường đang được tiến hành, có nghĩa là hình dạng và vị trí của các đảo có thể thay đổi. Tuy nhiên, các quan chức luôn tin tưởng rằng dự án sẽ được triển khai vào cuối thế kỷ này.
“Đây là một đề xuất rất tham vọng. Singapore luôn chú trọng đến quy hoạch dài hạn trong mọi lĩnh vực,” Adam Switzer, giáo sư khoa học ven biển tại Trường Môi trường Châu Á thuộc Đại học Công nghệ Nanyang (NTU) của Singapore, nhận xét.
Các quan chức Singapore cho biết họ đã cân nhắc xây dựng một bức tường chắn sóng cơ bản nhưng vẫn mong muốn duy trì sự tiếp cận của người dân với bờ biển. Kế hoạch của URA không chỉ tạo ra hơn 20km công viên ven sông mới mà còn bổ sung đất đai cho các mục đích dân cư, giải trí và thương mại. Ông Lee Sze Teck, chuyên gia tư vấn tại Huttons Asia, cho rằng Long Island có "tiềm năng xây dựng từ 30.000 đến 60.000 căn nhà" với nhiều loại hình, từ nhà ở thấp tầng đến các tòa nhà cao tầng.
Với đất đai là tài nguyên khan hiếm, đặc biệt tại Singapore – một trong những thị trường bất động sản đắt đỏ nhất thế giới, việc tạo thêm không gian cho nhà ở là yếu tố quan trọng để phục vụ cộng đồng theo nhiều cách khác nhau.
Đảm bảo nguồn nước tương lai
Dự án này còn góp phần giải quyết một vấn đề địa lý nổi cộm khác: tình trạng thiếu nước của Singapore. Dù có khí hậu nhiệt đới và đầu tư mạnh vào các nhà máy khử muối, quốc gia này từ lâu đã phải phụ thuộc vào nguồn nước nhập khẩu từ Malaysia. Tuy nhiên, trong bối cảnh các quan chức Malaysia không hài lòng với thỏa thuận nước lâu dài, và khi mức tiêu thụ nước của Singapore dự kiến sẽ tăng gấp đôi vào năm 2065, việc tự cung tự cấp nước trở thành ưu tiên quan trọng.
Bằng cách kết nối các đảo với đất liền ở mỗi đầu, Long Island sẽ tạo ra một hồ chứa nước mới khổng lồ, giúp giữ lại lượng nước ngọt thay vì xả ra biển. Giáo sư Switzer nhận định đề xuất này có thể “đóng góp đáng kể” vào nhu cầu nước đang gia tăng của Singapore.
Dự án Long Island dự kiến sẽ mất "vài thập kỷ" để hoàn thiện các kế hoạch, thiết kế và triển khai. Sau khi đất được cải tạo, sẽ mất nhiều năm, thậm chí nhiều thập kỷ, trước khi nó đủ ổn định để xây dựng.
Chính phủ Singapore đang ủng hộ dự án Long Island như một minh chứng cho tầm nhìn dài hạn của mình. Năm 2019, Thủ tướng Lý Hiển Long đã phát biểu rằng để bảo vệ đất nước khỏi mực nước biển dâng cao, Singapore có thể phải đầu tư tới 78 tỷ USD trong thế kỷ tới. Đầu năm nay, Đảng Hành động Nhân dân cầm quyền đã đưa Long Island lên vị trí nổi bật trong tuyên ngôn tranh cử của mình. Thủ tướng Lawrence Wong cũng đã bày tỏ sự ủng hộ mạnh mẽ đối với dự án.
Việc khai hoang đất đai luôn là trọng tâm trong chiến lược phát triển của Singapore. Tổng diện tích đất đai của quốc gia này hiện nay lớn hơn 25% so với thời điểm Sir Stamford Raffles, nhà thực dân người Anh, thành lập Singapore làm trạm giao thương vào đầu thế kỷ 19.
Tuy nhiên, quá trình cải tạo đất cũng đối mặt với những thách thức về chính trị và môi trường. Theo ước tính, Long Island cần tới 240 triệu tấn vật liệu lấp đầy, vốn thường được nhập khẩu từ cát. Tuy nhiên, các nước xuất khẩu cát lớn ở Đông Nam Á như Indonesia, Malaysia, Campuchia và Việt Nam đã nhiều lần cấm xuất khẩu cát, viện dẫn các lo ngại về môi trường liên quan đến hoạt động khai thác cát. Singapore hiện đang tìm kiếm các giải pháp thay thế, chẳng hạn như sử dụng tro từ bãi chôn lấp đã đốt và vật liệu xây dựng tái chế.
Mô hình cho các quốc gia khác
Singapore không phải là quốc gia duy nhất nghiên cứu các dự án cải tạo đất để đối phó với biến đổi khí hậu. Indonesia đã đề xuất xây dựng một bức tường chắn biển khổng lồ bảo vệ thủ đô Jakarta, dù dự án này gặp phải tranh cãi chính trị kéo dài hơn một thập kỷ. Thái Lan và Maldives cũng đang nghiên cứu các đảo nhân tạo để ứng phó với mực nước biển dâng. Tại Đan Mạch, dự án bán đảo nhân tạo rộng 117 ha để bảo vệ thủ đô Copenhagen khỏi lũ lụt nghiêm trọng đã bắt đầu vào năm 2022.
Khác với các dự án trước đây tại nhiều quốc gia khác, dự án Long Island của Singapore cho đến nay hầu như không gặp phải sự phản đối đáng kể. Khả năng chống chịu lũ lụt dường như là ưu tiên hàng đầu trong chiến lược của quốc gia này, khi Singapore đã chi 2,5 tỷ đô la Singapore (1,9 tỷ USD) để cải thiện cơ sở hạ tầng thoát nước kể từ năm 2011.
Kế hoạch này có thể trở thành hình mẫu cho khả năng chống chịu ven biển. "Long Island chỉ là một phần của bức tranh lớn hơn. Là quốc gia nằm ở vùng trũng thấp và phụ thuộc nhiều vào bờ biển, việc này phải là ưu tiên hàng đầu trong chiến lược phát triển của Singapore,” Giáo sư Switzer kết luận.
VietBF@ sưu tập
