11/19/19
Từ trước đến nay, Hiệp Hội Súng Trường Toàn Quốc (National Rifle Association, NRA) được xem là một tổ chức vận động hành lang có thế lực đáng nể nhất trên chính trường Hoa Kỳ, đặc biệt là đối với các ứng viên thuộc đảng Cộng Hoà. Bất cứ chính trị gia bảo thủ nào không ủng hộ chính sách của tổ chức này (là thả lỏng việc kiểm soát súng ống) coi như sẽ bị đả phá hoặc trả thù bằng đủ hình thức khiến họ sẽ phải chuốc thất bại ở phòng phiếu.
Ngay cả nhiều ứng viên phe Dân Chủ cũng còn ngán sợ ảnh hưởng của tổ chức NRA, nhất là tại những đơn vị có một khối đông cử tri vẫn thích quyền tự do sở hữu súng ống. Vì thế nên có nhiều chính trị gia độc lập hoặc theo phe Dân Chủ cũng thường khoe khoang về thành tích của mình là cũng có súng ống tại nhà, và ủng hộ quyền tự do có súng cho mỗi người như quy định cho phép theo Tu Chính Án số 2 của Hiến Pháp Hoa Kỳ.
Tuy nhiên lần này có lẽ tổ chức NRA đã gặp thất bại đầu tiên sau khi đã đổ thật nhiều tiền và công sức vào tiều bang Virginia để mong giúp cho phe Cộng Hoà tiếp tục nắm quyền tại đây nhưng đã không thành công.
Quả tình là hồ sơ bạo lực vì súng ống đã đóng một vai trò rất lớn trong kỳ bầu cử tại Virginia, một tiểu bang mà người dân đã phải chứng kiến một thảm cảnh đau lòng với vụ nã súng hàng loạt tại Đại học Virginia Tech vào năm 2007 (bởi một anh sinh viên gốc Đại Hàn) khiến cho hàng chục người chết, và mới đây nhất là một vụ nã súng hàng loạt khác vào tháng 5 vừa qua tại thị xã Virginia Beach cũng khiến cho hơn một chục người thiệt mạng.
Chủ tịch Hạ Viện Virginia là ông Kirk Cox lần này đã gặp một đối thủ lợi hại của phe Dân Chủ là bà Sheila Bynum-Coleman, một phụ nữ da đen có đứa con gái đã từng thoát chết trong một vụ nổ súng vào năm 2016. Còn ông Bill DeSteph, vị nghị sĩ tiểu bang tại Virginia Beach thuộc phe Cộng Hoà, cũng bị đối đầu bởi một ứng viên của phe Dân Chủ và người này cũng không ngần ngại tấn công ông DeSteph là đã thụ động không làm gì để giải quyết hồ sơ bạo loạn vì súng ống.
Tổ chức NRA đã vận động và chi tiền quảng cáo rộng rãi hơn tất cả các đối thủ khác tại khắp nơi, nhưng lần này đã thua tại Virginia trước đối phương là tổ chức Everytown for Gun Safety Action Fund với chủ trương kiểm soát súng ống kỹ lưỡng hơn để bảo vệ an ninh cho mọi người dân.
Trong bối cảnh những vụ nã súng hàng loạt thay phiên nhau nổ ra trong những năm gần đây tại nhiều nơi trên nước Mỹ khiến đa số người dân đều phải bàng hoàng, sững sờ nhưng chính phủ gần như thụ động hoặc bất lực, cuộc tranh cãi về hồ sơ kiểm soát súng ống đã trở thành một trong những chủ đề quan trọng đối với nhiều cử tri trên toàn quốc, và từ đó cũng thay đổi những quyết định chính trị đối với các chiến dịch vận động tranh cử tại nhiều nơi, từ cấp địa phương lên đến tiểu bang và liên bang.
Và điều này càng nổi bật hơn nữa tại Virginia. Chủ tịch Hạ Viện, ông Kirk Cox thuộc phe Cộng Hoà, từ nhiều năm qua đã tìm đủ cách để ngăn chặn không cho những nỗ lực của phe Dân Chủ muốn thông qua những điều khoản có khuynh hướng cấp tiến, cho dù đó là những điều được sự ủng hộ của cả hai bên. Nhưng điều đáng nói nhất là ông Cox đã làm đủ cách để ngăn không cho bất cứ dự luật nào về việc kiểm soát súng ống được bàn cãi, nói gì đến việc biểu quyết để thông qua.
Điều này thật ra cũng dễ hiểu vì Virginia là nơi đặt trụ sở của tổ chức NRA, một tổ chức đầy quyền thế trên chính trường như đã được biểu lộ xuyên qua kỳ bầu cử của TT Trump vào năm 2016. Thật ra từ trước tới nay, hội NRA đã không cần phải tung hết “chưởng lực” tại tiểu bang này, nhưng mọi sự đã thay đổi sau vụ nã súng hàng loạt tại Virginia Beach hồi tháng 5 vừa qua khiến cho 12 người chết và nhiều người bị thương.
Đúng một tháng sau đó, Thống đốc Ralph Northam đã triệu tập một khoá họp đặc biệt của quốc hội Virginia để thông qua dự luật kiểm soát súng ống. Nhưng ông Cox đã lợi dụng quyền hành của mình để chấm dứt khoá họp đặc biệt này chỉ sau 90 phút bàn cãi, khi ông lạm dụng quyền đa số của mình (dù chỉ mong manh 51/49) để bỏ phiếu kết thúc mà không bàn cãi và thông qua dự luật nào. Trong suốt cả ngày hôm đó, các viên chức của NRA đều đóng trụ ngay bên trong văn phòng của ông chủ tịch Hạ Viện Kirk Cox.
Ở bên ngoài quốc hội vào lúc đó, hàng trăm người dân ủng hộ chính sách kiểm soát súng ống đang đứng biểu tình để biểu lộ quan điểm của mình, mặc dù thời tiết rất nóng bức vào lúc ấy. Còn ở bên trong quốc hội, một phòng họp của ông Cox được biến thành trung tâm hành quân của các viên chức đầu não của NRA đang thảo những chiến lược chống lại đoàn biểu tình và tìm cách phân phát những chiếc mũ và áo thun có nội dung ủng hộ cho những người có cảm tình với NRA.
Các dân biểu phe Dân Chủ đều rất sững sờ trước quyết định dứt khoát của ông Cox để chấm dứt khoá họp đặc biệt của quốc hội. Nhưng thật ra ban tham mưu của NRA đã bỏ ra nhiều tuần lễ trước đó để huấn luyện và hướng dẫn cho giới lãnh đạo phe Cộng Hoà tại quốc hội Virginia về những chiến thuật phải áp dụng khi xảy ra khoá họp này, theo như một bài tường thuật trên tờ Washington Post. Cho dù là cử tri tại Virginia giờ đây muốn siết chặt hơn việc sở hữu và sử dụng súng ống, nhưng gọng kìm của tổ chức NRA áp đặt lên giới lãnh đạo phe Cộng Hoà tại quốc hội Virginia còn chặt chẽ hơn nữa.
Thật ra cũng không phải là chuyện ngẫu nhiên mà tổ chức NRA đặt bản doanh tại Virginia từ năm 1993. Từ nhiều thập niên trước đó, Virginia cũng nằm trong số những tiểu bang có những đạo luật về kiểm soát súng ống lỏng lẻo nhất. Trước năm 1993, quốc hội Virginia thông qua một đạo luật giới hạn số súng mà mỗi cá nhân có thể mua được trong một tháng. Nói theo lời của ông Randy Rollins, một cựu bộ trưởng dưới thời Thống đốc Doug Wilder, một người dân có thể đến Virginia mua vài chục khẩu súng rồi đem đi cất ở cóp sau xe và lái đến thủ đô Hoa Thịnh Đốn một cách dễ dàng và hợp pháp.
Phải đợi đến năm 2012 thì đạo luật này mới bị đẩy lui dù rằng lúc đó quốc hội Virginia vẫn nằm dưới quyền của đảng Cộng Hoà cùng với thống đốc Bob McDonnell cũng là người cùng đảng bảo thủ.
Hồ sơ về việc kiểm soát súng ống không những chỉ là một mối quan tâm cho cuộc bầu cử tại Virginia mà sẽ còn tiếp tục vang dội đến kỳ bầu cử toàn quốc vào năm 2020, và nhiều tổ chức vận động chính trị đều đang theo rõi những diễn tiến tại Virginia để đánh giá và thẩm định lại các chiến lược đối phó của mình trong thời gian tới. Chính vì thế mà trong thời gian qua, các tổ chức ủng hộ chính sách kiểm soát súng ống trên toàn quốc đã đổ ra những số tiền khổng lồ vào Virginia, điển hình là tổ chức Everytown for Gun Safety đã tung ra hơn 2 triệu rưởi Mỹ kim cho những chiến dịch quảng cáo vừa qua tại đây. Một tổ chức khác cũng có mục đích tương tự được đồng sáng lập bởi cựu nữ dân biểu liên bang Gabby Giffords, cũng chi ra $300,000 để quảng cáo vận động cho các ứng viên có lập trường ủng hộ việc kiểm soát súng ống. Bà Giffords từng là nữ dân biểu tại Arizona và là nạn nhân của một vụ nã súng hàng loạt với vết thương trầm trọng trên não bộ nhưng đã may mắn sống sót.
Việc đẩy mạnh các dự luật kiểm soát súng ống tại Virginia có thể là chỉ dấu của một sự thay đổi về chiều hướng chính trị của tiểu bang này. Theo một cuộc thăm dò dân ý do hai cơ quan truyền thông thực hiện là Washington Post và Schar School, hồ sơ về kiểm soát súng ống là một chủ đề quan trọng đối với cử tri tại Virginia. Những cuộc thăm dò dân ý khác cũng cho thấy có sự ủng hộ của cả hai phe Dân Chủ và Cộng Hoà trong việc thông qua một số những biện pháp kiểm soát súng ống, trong đó có kế hoạch kiểm tra kỹ lưỡng lý lịch trước khi được quyền mua súng, giới hạn quyền được mang súng giấu trong người, và ngăn cấm việc sở hữu những loại súng tiểu liên tự động loại dùng để tấn công trước quân địch. Một cuộc thăm dò dân ý vào năm ngoái cho thấy có đến 54% cử tri cho rằng việc kiểm soát súng ống quan trọng hơn việc bảo vệ quyền tự do của những người sở hữu súng ống.
Kết quả bầu cử tại Virginia kỳ này có thể được xem như là một loại trưng cầu dân ý trước ngày bầu cử toàn quốc năm 2020, và vì thế nên nó đã thu hút sự chú ý to lớn của nhiều người. Những tổ chức chính trị theo khuynh hướng cấp tiến tiếp tục bỏ tiền để ủng hộ cho các ứng viên phe Dân Chủ trong những cuộc bầu cử khít khao ngang ngửa. Và những ứng viên thầm lặng hoặc “vô danh tiểu tốt” trước đó như bà Sheila Bynum-Coleman đã không ngần ngại nhảy ra đối đầu với những vị dân cử gạo cội như ông Chủ tịch Hạ Viện Kirk Cox tại Virginia. Vì thế cho nên bà cũng quyên góp được số tiền kỷ lục hơn 1 triệu Mỹ-kim, cho dù nó còn thua kém số tiền 1.8 triệu mà ông Cox đã quyên góp được. Và dù rằng với kết quả sau cùng cũng chưa đánh bại được ông Cox lần này (đạt được 52% so với bà Bynum-Coleman chỉ có 48%).
Nhưng dẫu sao đi nữa, đó vẫn là một dấu hiệu khả quan, vì trong một thập niên sắp tới, việc vẽ lại bản đồ các đơn vị bầu cử tại Virginia sẽ khiến cho nhiều vị dân cử phe Cộng Hoà gặp bất lợi lớn, nhất là nếu họ tiếp tục cúc cung tận tuỵ với tổ chức NRA mà không đoái hoài gì đến sự an nguy của đa số người dân trong nước. Chính vì thế mà trong một mẩu quảng cáo của tổ chức ủng hộ bà Bynum-Coleman được chiếu trên truyền hình tại Virginia, phe Dân Chủ đã không ngần ngại chỉ trích thẳng thừng mối liên hệ giữa ông Kirk và tổ chức NRA: “Ông Kirk Cox chỉ quan tâm đến khối quyền lực về súng ống chứ không hề nghĩ đến gia đình người dân.”
Và họ hy vọng rằng cái thông điệp này sẽ được lập đi lập lại nhiều lần tại nhiều cuộc bầu cử khắp nơi trong tương lai để thay đổi vận mệnh.
MAI LOAN
Nantes, Pháp quốc, ngày 14 tháng 11/2019
THẤT BẠI ĐẦU TIÊN CỦA TỔ CHỨC NRA TẠI HOA KỲ
