Sau hơn ba năm ch́m trong cuộc chiến xâm lược Ukraine, nền kinh tế Nga – vốn từng được mô tả là “kiên cường trước trừng phạt” – đang bắt đầu bộc lộ những dấu hiệu rơ rệt của suy thoái. Dù từng tăng trưởng nhờ chi tiêu quốc pḥng khổng lồ, “nền kinh tế thời chiến” của Moscow giờ đây đang đối mặt với những giới hạn không thể tránh khỏi: lạm phát tăng cao, lực lượng lao động kiệt quệ, đồng ruble mất giá, và một guồng quay sản xuất đầy lệch lạc. Cỗ máy chiến tranh Nga, dù vận hành bằng bom đạn, nhưng lại đang ăn ṃn chính nền tảng sống c̣n của quốc gia.
Các báo cáo gần đây từ Ngân hàng Trung ương Nga và các tổ chức độc lập cho thấy mức tăng trưởng GDP đă bắt đầu giảm tốc mạnh trong quư II/2025, với triển vọng cả năm đang bị điều chỉnh xuống dưới 1%. Ngành công nghiệp quốc pḥng – vốn là động lực chính đằng sau tăng trưởng năm 2023–2024 – giờ đây đang đối mặt với sự quá tải, khi nguồn cung linh kiện cạn kiệt và nhu cầu tiêu dùng trong nước bị bóp nghẹt. Đáng báo động hơn, thâm hụt ngân sách Nga đang tiến gần mức kỷ lục kể từ sau đại dịch, chủ yếu do chi tiêu quân sự chiếm hơn 40% tổng ngân sách nhà nước.
Sự lệ thuộc vào chi tiêu quốc pḥng đă làm méo mó toàn bộ cơ cấu kinh tế. Các lĩnh vực dân sự như y tế, giáo dục, hạ tầng xă hội bị cắt giảm nghiêm trọng. Lạm phát hàng tiêu dùng leo thang, khiến đời sống người dân ngày càng khó khăn. Trong khi đó, ḍng vốn đầu tư nước ngoài tiếp tục tháo chạy, và giới doanh nhân Nga hoặc rút lui, hoặc rời khỏi đất nước, để lại một khoảng trống dài hạn cho tăng trưởng.
T́nh trạng thiếu hụt lao động – do hàng triệu nam giới bị huy động ra chiến trường hoặc thiệt mạng – càng làm trầm trọng thêm khủng hoảng sản xuất. Số lượng lao động nhập cư từ Trung Á giảm mạnh v́ bất ổn chính trị và t́nh trạng kỳ thị. Trong khi đó, tầng lớp trung lưu Nga – vốn từng là xương sống cho tiêu dùng nội địa – đang dần bị bào ṃn bởi thuế cao và chi phí sinh hoạt vượt kiểm soát.
Thay v́ thúc đẩy một chiến lược hồi phục, Điện Kremlin tiếp tục chọn con đường cũ: kiểm soát truyền thông, phát hành thêm trái phiếu chiến tranh, và gia tăng sự phụ thuộc vào Trung Quốc. Nhưng chính sách này không thể cứu văn lâu dài. Trung Quốc – dù là đối tác thương mại lớn – cũng đang bắt đầu siết lại một số điều khoản xuất khẩu nhạy cảm, lo ngại Nga trở thành gánh nặng kinh tế trong khu vực.
Câu hỏi không c̣n là liệu kinh tế Nga có bước vào suy thoái, mà là suy thoái đó sẽ sâu đến mức nào và kéo dài bao lâu. Khi cơn sốt quân sự nguội dần, người Nga sẽ phải đối mặt với một sự thật không dễ chịu: cái giá thực sự của chủ nghĩa phiêu lưu quân sự không chỉ là mạng sống và uy tín quốc tế, mà c̣n là sự hy sinh cả một tương lai kinh tế quốc dân.
Nếu không sớm thay đổi đường lối, Moscow có thể sẽ rơi vào một phiên bản mới của thời kỳ hậu Chiến tranh Lạnh – nơi kinh tế không đủ sức phục vụ cho cả chiến tranh lẫn ḥa b́nh. Và lần này, không chắc họ c̣n đủ đồng minh để giúp đỡ khi cần.
__________________
|