Theo tờ The Washington Post, Nhà Trắng có kế hoạch hạn chế chia sẻ thông tin t́nh báo mật với Quốc hội Mỹ sau khi một báo cáo t́nh báo bị ṛ rỉ cho truyền thông khiến những tuyên bố trước đó của Tổng thống Trump phần nào bị “suy yếu” trong vấn đề hạt nhân Iran.
Vừa qua, dư luận Mỹ đă có những tranh luận xung quanh cách đánh giá trái ngược nhau giữa Cơ quan T́nh báo quốc pḥng (DIA) với Tổng thống Trump và đội ngũ của ông. Theo bản đánh giá t́nh báo sơ bộ của DIA, do CNN đưa tin đầu tiên, cho thấy các cuộc không kích do Tổng thống Trump ra lệnh chỉ khiến chương tŕnh hạt nhân của Iran bị chậm lại vài tháng, nhưng không xóa bỏ được hoàn toàn. Điều này gần như đă "bác bỏ" những tuyên bố trước đó của Tổng thống Trump khi khẳng định các cơ sở hạt nhân của Iran đă bị phá hủy.
Ngay sau khi bản báo cáo t́nh báo trên được công khai, ông Trump cùng các quan chức Nhà Trắng đă lên tiếng phản bác mạnh mẽ, khẳng định rằng các máy bay ném bom B-2 cùng tên lửa Tomahawk phóng từ tàu ngầm đă "phá hủy hoàn toàn" các cơ sở mục tiêu tại Iran.
Axios là kênh truyền thông đầu tiên đưa tin về kế hoạch hạn chế chia sẻ thông tin mật của Nhà Trắng với Quốc hội Mỹ. Phản ứng trước thông tin trên, lănh đạo phe thiểu số tại Thượng viện, Thượng nghị sĩ của đảng Dân chủ Charles E. Schumer hôm 25/6 đă kêu gọi Nhà Trắng "ngay lập tức hủy bỏ" quyết định hạn chế chia sẻ thông tin mật.
“Chính quyền không có quyền ngăn cản Quốc hội nắm các vấn đề an ninh quốc gia. Các Thượng nghị sĩ xứng đáng được cung cấp thông tin, và chính quyền có nghĩa vụ pháp lư phải báo cáo chính xác cho Quốc hội về những ǵ đang diễn ra ở nước ngoài”, ông Schumer phát biểu.
Theo kế hoạch, vào ngày 26/6 theo giờ địa phương, Nhà Trắng sẽ có họp với Thượng viện Mỹ – được đánh giá là sẽ diễn ra đầy căng thẳng. Theo một số nguồn tin, Nhà Trắng lên kế hoạch cử 4 quan chức an ninh hàng đầu tham gia buổi báo cáo gồm: Bộ trưởng Quốc pḥng Pete Hegseth, Ngoại trưởng Marco Rubio, Giám đốc CIA John Ratcliffe và Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân, Tướng Dan Caine.
Đáng chú ư, Giám đốc T́nh báo Quốc gia Tulsi Gabbard sẽ vắng mặt tại cuộc họp trên. Bà là người tham gia phiên điều trần vào tháng 3 và từng đưa ra tuyên bố rằng các cơ quan t́nh báo Mỹ đánh giá Iran không phát triển vũ khí hạt nhân.
“Ông Ratcliffe sẽ đại diện cho cộng đồng t́nh báo”, một quan chức Nhà Trắng lư giải về sự vắng mặt của bà Gabbard.
Trước đó, Tổng thống Trump đă gọi đánh giá của bà Gabbard về chương tŕnh hạt nhân Iran là “sai lầm”, phần lớn đă gạt bà sang một bên trong tiến tŕnh hoạch định vai tṛ của Mỹ trong cuộc chiến giữa Iran với Israel — theo tiết lộ từ các quan chức đương nhiệm và đă nghỉ cũng như các nguồn thân cận với Nhà Trắng. Dù vậy, các quan chức Nhà Trắng khẳng định bà Gabbard vẫn đang làm việc “trong các nhiệm vụ trọng yếu”.
Gần như trái ngược với đánh giá của cơ quan t́nh báo quốc pḥng, Giám đốc CIA Ratcliffe đă đưa ra một tuyên bố hôm 25/5 khi nói rằng các cuộc không kích đă “gây thiệt hại nghiêm trọng” cho chương tŕnh hạt nhân của Iran. Các nhà phân tích nhận định đây là một dấu hiệu cho thấy Nhà Trắng đang điều chỉnh thông điệp để tŕnh bày trước các Thượng nghị sĩ trong phiên họp ngày 26/6.
Lănh đạo phe đa số tại Thượng viện, Thượng nghị sĩ đảng Cộng ḥa John Thune hôm 25/6 cũng đồng t́nh với đánh giá của Giám đốc CIA. “Không c̣n nghi ngờ ǵ nữa, chương tŕnh hạt nhân của Iran đă bị ảnh hưởng nghiêm trọng”, ông Thune nói trên truyền h́nh.
Trong khi đó, các chỉ huy quân đội phi đảng phái như Tướng Caine đến nay vẫn giữ thái độ thận trọng hơn. Ông mô tả thiệt hại là “đáng kể” nhưng không khẳng định rằng cơ sở hạt nhân của Iran đă bị “xóa sổ”. Phát biểu hôm 22/6, ông Caine cho biết cần thêm thời gian để hoàn tất đánh giá thiệt hại sau đ̣n không kích vào Iran, nhưng những đánh giá ban đầu cho thấy “thiệt hại và sự phá hủy cực kỳ nghiêm trọng”.
Theo tờ The Washington Post, chính quyền Tổng thống Trump đang t́m cách “thuyết phục” các nghị sĩ và người dân Mỹ rằng chiến dịch không kích là một thành công. Một phần trong kế hoạch đó là việc tổ chức buổi họp báo vào sáng 26/6 (theo giờ Mỹ) tại Lầu Năm Góc. Tại đó, Bộ trưởng Quốc pḥng Hegseth và các “đại diện quân đội” sẽ tổ chức họp báo để “bảo vệ phẩm giá của các phi công Mỹ vĩ đại của chúng ta” - theo thông báo của Tổng thống Trump trên mạng xă hội Truth Social hôm 25/6.
Các nghị sĩ Dân chủ tại Quốc hội Mỹ đă chỉ trích gay gắt chính quyền của ông Trump v́ không báo cáo kịp thời về hành động quân sự với Iran. Nhiều người đă viện dẫn Đạo luật Quyền lực Chiến tranh năm 1973 và yêu cầu tổng thống phải có trách nhiệm thông báo cho Quốc hội trong ṿng 48 giờ sau hành động quân sự và tổ chức họp kín để cung cấp thông tin mật. Hôm 23/6, Tổng thống Trump đă gửi bản ghi nhớ đến các nghị sĩ, cho biết quân đội Mỹ tiến hành các cuộc không kích theo quyền hạn hiến pháp của ông để “bảo vệ công dân Mỹ trong - ngoài nước cũng như nhằm phục vụ lợi ích an ninh quốc gia và đối ngoại của Mỹ”.
Các cuộc họp kín của Nhà Trắng với Thượng viện và Hạ viện ban đầu được lên lịch vào ngày 24/6. Tuy nhiên, chương tŕnh đă bị hoăn lại đến ngày 26/6 tại Thượng viện và ngày 27/6 tại Hạ viện. Tổng thống Trump khi đó đang trong quá tŕnh đàm phán về lệnh ngừng bắn giữa Iran và Israel, cũng như phù hợp với lịch tŕnh di chuyển - theo một quan chức cấp cao của Nhà Trắng. Trước đó vào ngày 25/6, cả Bộ trưởng Quốc pḥng Hegseth và Ngoại trưởng Rubio đă dành cả ngày tham gia cuộc họp cùng với ông Trump tại The Hague, Hà Lan.
VietBF@ sưu tập
|