Tranh Cãi Về Quyền Mang Súng Ở Nước Mỹ

[florida80]

6/5

Tháng Năm theo truyền thống là tháng còn trong mùa Xuân với ngày Hiền Mẩu- Mother’s Day- và những buổi lễ tốt nghiệp. Nhưng tháng Năm năm nay lại có nhiều đám tang xảy ra. Trong vòng 10 ngày, có 44 người bị sát hại qua những vụ bắn súng giết người hàng loạt xảy ra trên toàn quốc. Làm như đang có lễ hội của những vụ bạo động bằng súng. Ngoài ra, người ta còn chứng kiến thái độ hèn nhát về chính trị của giới lãnh đạo dân cử, thái độ đạo đức giả, và thương cảm giả vờ của công luận. Tất cả những thái độ giả dối này đưa đến hậu quả là chẳng có gì thay đổi về luật pháp, về văn hóa liên quan đến trào lưu, xu hướng giết người tàn ác bằng súng. Trong hai vụ giết người lớn xảy ra, người già nhất là một bà ngoại 87 tuổi, bị bắn chết trong lúc đi mua hàng ở siêu thị TOPS, tỉnh Buffalo, tiểu bang New York. Người trẻ nhất là một em học sinh lớp 4 mới có 9 tuổi. Em bị bắn chết ở trường tiểu học Robb, tỉnh Uvalde, tiểu bang Texas.


Photo Credit: AP
Giữa khi xảy ra hai vụ bắn giết lớn kể trên, còn vài vụ bắn súng làm chết người khác xảy ra ở Indiana, ở tiểu bang Washington, Florida, California, Louisiana, Illinois, Pennsylvania, North Carolina, và một vài nơi khác. Số người bị giết chết ở Hoa Kỳ qua những vụ giết người hàng loạt – mass shootings- chưa tới 1%. Nhưng tài liệu thu thập được nói lên một khía cạnh khác hết sức đau lòng của những thảm kịch này: Hình ảnh trưng bày về những cái chết của trẻ em cho thấy nhiều em đang cười rất tươi, không biết rằng các em lỡ sinh ra trong một thế giới có quá nhiều thiếu xót, sai lầm. Ý thức được rằng các em bé này đã chết, và trong tương lai, những vụ bắn giết tương tự sẽ còn xảy ra là một lời lên án nặng nề mà tất cả chúng ta cứ phải ôm trong lòng.

Một số nạn nhân của vụ bắn chết hàng loạt chỉ vì họ là người Da Đen; những nạn nhân khác bị giết chết vì lý do gì chưa biết rõ. Dù vậy, hai vụ bắn chết người ở Buffalo và Uvalde có một số điểm tương đồng giống nhau dễ nhận thấy. Cả hai tên hung thử đều bình tĩnh đi vào tòa nhà, bin đinh một cách đường hoàng, dễ dàng. (Tên sát nhân trong vụ Uvalde còn bắn chết bà ngoại của nó trước khi đến trường tiểu học) Cả hai tay súng đều phải đối đầu với nhân viên công lực có mang vũ khí, nhưng các nhân viên bảo vệ đã thất bại, không thể ngăn chặn hung thủ được. Trong vụ bắn súng người ở Buffalo, ông Aaon Wallace Salter Jr, cảnh sát viên hồi hưu làm nhân viên bảo vệ ở siêu thị đã bị bắn chết sau khi chính ông đã bắn vào chiếc áo che đạn của hung thủ. Cảnh Sát trưởng tỉnh Buffalo, ông Joseph Gramaglia ghi nhận rằng nhờ ông Salter xả súng bắn ngăn chặn hung thủ, nên nhiều người có dịp tìm chỗ ẩn náu. Ông khẳng định: “Rõ ràng ông Salter đã cứu được một số mạng người.”. Nhiều báo cáo nói rằng một cảnh sát viên đã đối đầu với hung thủ trong vụ xả súng bắn học sinh ở Uvalde khi hung thủ còn ở bên ngoài nhà trường. Nhưng sau đó, báo cáo này bị bác bỏ. Quả thực hung thủ có đấu súng một lúc với nhân viên công lực lúc còn ở ngoài sân trường.(Lúc đầu có sự hiểu lầm, và trì hoãn can thiệp, khi một số đông nhân viên công lực đổ ập đến trường, song họ lại tìm cách kêu gọi phụ huynh hãy bình tĩnh, chớ nên xông vào rất nguy hiểm. Qua ngày thứ Sáu, viên chức cao cấp tiểu bang Texas xác định một “quyết định sai lầm được đưa ra” khiến cho có sự trì hoãn can thiệp để cứu nạn nhân.). Những chi tiết kể trên có ý nghĩa đặc biệt. Cách đây 10 năm, sau khi xảy ra vụ thảm sát kinh hoàng ở trường tiểu học Sandy Hook, Newtown, tiểu bang Connecticutt. Trong vụ thảm sát này, tên sát nhân 20 tuổi đã xách khẩu súng bán tự động xông vào trường bắn chết 20 trẻ em và 6 người lớn. Vậy mà ông Wayne LaPierre, Tổng Giám Đốc Hiệp Hội Súng Trường – NRA đã tuyên bố một câu ngu xuẩn: “Cách duy nhất để ngăn chặn kẻ xấu là phải cho người tốt mang súng để tự vệ.”. Ý kiến cho rằng mọi người cần phải cách giác, đề phòng. Nếu mang vũ khí người đàng hoàng có thể khắc phục được kẻ gian có súng >Lời tuyên bố của ông Wayne LaPierre tiết lộ viễn kiến của một xã hội trong đó súng đạn là một món đồ, vật dụng phổ biến giống như chiếc điện đoạn cầm tay, với phương châm là càng có nhiều súng càng có thêm an ninh.Nếu ý tưởng này lúc đầu nghe có ra không mấy dễ hiểu, thì bây giờ kinh nghiệm của những thảm kịch xảy ra cho chúng ta hậu quả của ý tường trên như thế nào: Càng có nhiều súng, càng xảy ra nhiều thảm kịch, nạn nhân là những đứa trẻ ngây thơ vô tội.

Cách đây hai năm, một công trình nghiên cứu được đăng trên tạp chí Luật học: Justice Quảterly nghiên cứu về hiệu quả của luật quy định về súng ở nhiều tiểu bang khác nhau. Bà Emma Fridel, Phó Giáo Sư môn Tội Phạm Học ở trường Florida State University, quan sát về tỉ lệ làm chủ sở hữu súng ở nhiều tiểu bang khác nhau trong thời gian từ năm 1991 và năm 2016, bà thấy rằng tiểu bang nào có luật lệ dễ dải về quyền sở hữu súng, tiểu bang đó có tỉ lệ tội phạm cao hơn tiểu bang có luật nghiêm khắc khoảng 11%, và nhũng vụ thảm sát giết người hàng loạt cao hơn 53%.

Hãy quan sát vụ thảm sát mới đây xảy ra ở Texas, chúng ta thấy rõ điều này. Tiểu bang Texas là tiểu bang có khoảng tám ngàn cửa hàng bán súng (8,000 Gun Dealers), số người làm sở hữu chủ vũ khí, súng đạn chiếm tới 37% dân số. Năm ngoái, ông Thống đốc Greg Abbott còn ký thêm đạo luật cho phép hầu hết người dân Texas có quyền mang súng ngắn – handgun- không cần giấy phép, hay học qua lớp huấn luyện sử dụng súng. Đạo luật cho phép làm chủ khầu súng dễ dàng kiểu này không hề giúp ngăn ngừa những vụ thảm sát như vụ xảy ra ở trường tiểu học của tỉnh Uvalde mới đây, hay vụ thảm sát xảy ra ở siêu thị Walmart ở El Paso hồi năm 2019 giết chết 23 người, hay vụ tấn công vào nhà thờ thuộc tỉnh Sutherland Springs hồi năm 2017, giết chết 26 người đi lễ.

Tất cả những vụ thảm sát trên đưa đến việc ông Beto O’Rourke xông đến trước mặt Thống đốc Abbott chất vấn ông ta trong buổi họp báo hôm thứ Tư sau khi xảy ra vụ bắn chết học sinh ở Uvalde. Ông Rourke nói thẳng vào mặt ông Abbott: “Lần này ông phải tìm mọi cách để ngăn ngừa những vụ thảm sát bằng súng trong tương lai. Ông làm Thống đốc mà không làm được gì cả.”. Ông Rourke từng là ứng cử viên tranh cử Tổng thống thuộc đảng Dân Chủ. Sau vụ giết người ở El Paso ông đã tức giận kêu gọi phải tịch thu tất cả các loại súng. Câu tuyên bố này làm hại sự nghiệp chính trị của ông rất nhiều. Năm nay, ông chuẩn bị ra tranh chức Thống đốc tiểu bang Texas thay thế ông Abbott. Đó cũng là lý do giải thích vì sao vì sao ông Don McLaughling, Thị trưởng (Cộng Hòa) của tỉnh Uvalde gọi ông Rourke là “thằng chó đẻ, đầu óc bệnh hoạn”, và lên án ông Rourke biến thàm kịch ở trường học thành một vấn đề chính trị. Thượng nghị sĩ Ted Cruz, sau đó, cũng nói trong cuộc họp báo: “Tôi mệt mỏi khi thấy mỗi khi xảy ra vụ bắn người hàng loạt, là người ta lại biến nó thành đề tài chính trị liên quan đến quyền sở hữu súng.”. Cụm từ “every time” trong câu nói của ông Ted Cruz cho thấy những vụ thảm sát bằng súng xảy ra quá thường. Thảm kịch do súng đạn xảy ra hàng ngày như cơm bữa. Hai ngày sau, Ted Cruz lại lên đọc diễn văn trong hội nghị vế súng của Hiệp Hội Súng Trường – NRA- tổ chức ở Houston.

Ông Rourke không hề chính trị hóa những vụ bắn giết bằng súng. Tình huống xảy ra vụ thảm sát các học sinh lớp 4 vốn dĩ đã là một đề tài chính trị. Thủ tục để thủ đắc súng đạn hợp pháp là một đề tài chính trị. Rất tiếc là những người không xem vấn đề này là những vấn đề chính trị lại chính là các vị lãnh đạo do dân cử. Tuy nhiên, ông Rourke chỉ mới đúng một phần nhỏ thôi. Lỗi một phần không nhỏ, căn bản, nằm ở Tu Chính Án thứ Hai của Hiến Pháp Hoa Kỳ. Nhiều chính khách đã giải thích Tu chính Thứ Hai theo sự hăng say, nồng nhiệt của họ, khi họ làm ra luật cho phép sở hữu súng đạn dễ dàng. Bậy giờ nhiệm vụ của tất cả chúng ta là phải lấy hết cản đảm, sáng tạo để giải quyết một lần cho xong: Chúng ta cần phải tiêu hủy Tu Chính Thứ Hai của Hiến Pháp Hoa Kỳ.

Bài phân tích của Jelani Cobb trên THE NEW YORKER ngày 6/6/2022