Trung quốc tức giận tuyên bố sau hành động các nước đồng minh với Philippines lần lượt điều tàu chiến và lực lượng quân sự ra biển Đông.Nhằm bảo vệ khu vực tranh chấp sau phán quyết vụ kiện của toà Hague.Trước lời tuyên bố đó Trung quốc c̣n khẳng định sẽ thực hiện hành động này tiếp theo trên biển Đông.

Giới quan sát quốc tế nhận định, phán quyết của Ṭa Trọng tài được Liên Hợp Quốc hậu thuẫn trở thành vũ khí ngoại giao mạnh mẽ cho Philippines và các nước liên quan khác trong những tranh chấp kéo dài nhiều thập kỷ với Trung Quốc trên vùng biển giàu tài nguyên.
Trung Quốc đă phản ứng một cách giận dữ trước quyết định của Ṭa hôm 12/7 và tuyên bố họ có “quyền lịch sử” đối với biển Đông, đồng thời tung ra một loạt cảnh báo không che đậy nhằm vào Mỹ và các quốc gia liên quan khác.
Lư sự cùn
“Đừng biến biển Đông trở thành nguồn gốc chiến tranh”, Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Lưu Chấn Dân ngày 13/7 tuyên bố với các phóng viên tại Bắc Kinh. Ông này cũng gọi phán quyết của Ṭa “chỉ là giấy lộn”.
Ông Lưu c̣n nói rằng, Trung Quốc có quyền lập vùng nhận dạng pḥng không (ADIZ) trên biển Đông, nhằm tạo cho quân đội Trung Quốc quyền kiểm soát các máy bay nước ngoài. Tiếp tục kiểu nói như thể Trung Quốc là nạn nhân, ông Lưu tuyên bố, việc Trung Quốc có lập ADIZ trên biển Đông hay không “phụ thuộc vào mức độ đe dọa nhằm vào chúng tôi”, Xinhua đưa tin. “Chúng tôi hy vọng các quốc gia khác không lợi dụng cơ hội để tống tiền Trung Quốc”, ông Lưu nói.
Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc c̣n tiếp tục tấn công vào các thẩm phán của Ṭa Trọng tài khi nói rằng, không ai trong số các trọng tài viên là người châu Á, nên họ có thể không hiểu vấn đề và việc họ phân xử vụ kiện là “không công bằng”. Đại sứ Trung Quốc tại Mỹ Thôi Thiên Khải cũng lư sự kiểu như vậy. “Nó (phán quyết) chắc chắn sẽ làm tăng tranh giành và thậm chí đối đầu”, ông Thôi nói tại Washington hôm 12/7.
Trong khi đó, People’s Daily (Nhân dân nhật báo) thuộc Đảng Cộng sản Trung Quốc hôm qua tuyên bố Trung Quốc đă chuẩn bị “mọi biện pháp cần thiết” để “bảo vệ quyền lợi của ḿnh”. Chứng minh thêm cho sự cự tuyệt kết quả vụ kiện, báo chí nhà nước Trung Quốc hôm qua đưa tin, 2 sân bay mới của họ trên đá Vành Khăn và Xu Bi đều vừa tiếp nhận các chuyến bay thử nghiệm. Ngày 12/7, một chiếc Cessna CE-680 của Trung tâm Kiểm tra bay của Cục Hàng không Dân dụng Trung Quốc bay giữa hai sân bay, Xinhua đưa tin.
“Rộng lượng trong chiến thắng”
Những năm gần đây, Trung Quốc tăng cường xây dựng các đảo nhân tạo quy mô lớn để lắp đặt thiết bị quân sự và xây đường băng trên quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Trong phán quyết đưa ra hôm 12/7, Ṭa Trọng tài kết luận, hành động xây dựng đảo nhân tạo, chặn ngư dân Philippines ở băi cạn Scarborough là vi phạm pháp luật.
Philippines dưới thời tân Tổng thống Rodrigo Duterte không ăn mừng v́ phán quyết được cho là thắng lợi lớn đối với họ. “Chúng ta phải rộng lượng trong chiến thắng”, AP dẫn lời Ngoại trưởng Philippines Perfecto Yasay nói với báo giới hôm 13/7. “Trong những vấn đề rất tế nhị như thế này, các bạn không nên viết những bài báo khiêu khích. Chúng tôi thúc giục mọi người, trong đó có Trung Quốc, kiềm chế và chừng mực”, ông Yasay nói.
C̣n Tổng thống Duterte nhắc lại rằng, ông muốn cải thiện quan hệ với Trung Quốc và ông sẽ t́m kiếm đầu tư từ Trung Quốc cho các dự án hạ tầng lớn như một tuyến đường sắt cho khu vực phía nam nghèo khó của Philippines. Ông Duterte cũng khẳng định sẵn sàng đối thoại với Trung Quốc nhằm đạt được một bộ quy tắc ứng xử với các quốc gia liên quan trên biển Đông. Trung Quốc từ lâu đă muốn thương lượng song phương. Các nhà phân tích cho rằng, trong thời gian tới, đàm phán sẽ là khả năng dễ xảy ra hơn xung đột.
“Phán quyết có thể trở thành nền tảng để chúng tôi bắt đầu quá tŕnh đàm phán và hy vọng cuối cùng có thể dẫn đến việc giải quyết ḥa b́nh các tranh chấp trên biển Đông”, ông Charles Jose, Người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Philippines, nói hôm qua. Bộ trưởng Quốc pḥng Philippines Delfin Lorenzana cho biết, ông đă bàn bạc với người đồng cấp Mỹ Ashton Carter trước khi có phán quyết, và ông Carter nói Trung Quốc đă bảo đảm với Mỹ rằng họ sẽ kiềm chế, Mỹ cũng bảo đảm như vậy. Ông Carter muốn Philippines cam kết tương tự, Bộ trưởng Lorenzana nói.
Nhiều nước tập trận
Một trong những luật sư tham gia vụ kiện của Philippines cho rằng, quá tŕnh Philippines thúc đẩy việc thực thi phán quyết sẽ rất phức tạp. “Không có lịch tŕnh nào cho cuộc chơi này. Đó có thể là thai kỳ dài hơn b́nh thường”, cựu Tổng chưởng lư Florin Ternal Hilbay nói. “Theo tôi, các nhà ngoại giao của chúng tôi đă đọc phán quyết và hiểu tính phức tạp cũng như kết quả của việc thực thi quyết định”, ông Hilbay nhận định.
Hăng phân tích chiến lược Stratfor cho rằng, các ngư dân Trung Quốc hoặc Philippines sẽ là lực lượng có khả năng gây phức tạp nhiều nhất ở khu vực, vượt ngoài khả năng kiểm soát của lực lượng thực thi pháp luật. “Cuộc tranh đấu lớn nhất của cả hai nước sẽ là việc kiềm chế những lực lượng này, tốt hơn là trước khi họ ra biển, v́ họ có thể phá vỡ ḥa b́nh mong manh”, Stratfor nhận định.
Hôm qua, lực lượng bảo vệ bờ biển của Nhật Bản và Philippines tham gia cuộc tập trận ứng cứu y tế và cứu hộ giả định trên vịnh Manila, trong bối cảnh hai nước đang nỗ lực tăng cường năng lực bảo đảm an ninh trên biển, chống tội phạm và cướp biển. Trong khi đó, các hoạt động quân sự của Trung Quốc trên biển Đông vẫn tiếp tục. Trung Quốc tổ chức tập trận trên vùng biển phía bắc ngay sau phán quyết của Ṭa Trọng tài. Trong khi đó, Bộ chỉ huy Thái B́nh Dương của Mỹ thông báo họ đă triển khai một tàu sân bay đến hỗ trợ an ninh ở khu vực.
Ngày 13/7, Đài Loan (Trung Quốc) đưa một tàu chiến ra biển Đông để bảo vệ đ̣i hỏi chủ quyền của ḿnh. Khi đến thăm một tàu khu trục đang làm nhiệm vụ tuần tra trên biển Đông, lănh đạo Đài Loan, bà Thái Anh Văn, hôm qua tuyên bố sẽ bảo vệ “chủ quyền” của họ đối với đảo Ba B́nh thuộc quần đảo Trường Sa.
Indonesia cũng thông báo sẽ gia tăng bảo đảm an ninh quanh các đảo của họ trên vùng biển họ tuyên bố chủ quyền, sau khi xảy ra nhiều vụ va chạm với tàu Trung Quốc thời gian gần đây. Malaysia, nước cũng có tuyên bố chủ quyền đối với một số đảo nhỏ ở Trường Sa, kêu gọi các bên kiềm chế và tránh dùng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trên vùng biển tranh chấp.